จักรพรรดินีจิโต

จักรพรรดินีจิโต(持統天皇 จิโต-เทนโน, พ.ศ. 1188 - 13 มกราคม พ.ศ. 1246) เป็นสมเด็จพระจักรพรรดินีนาถแห่งญี่ปุ่นพระองค์ที่ 41 อันเนื่องมาจากการสืบราชสันตติวงศ์ตามโบราณราชประเพณี จักรพรรดินีจิโตครองราชย์ตั้งแต่ปีพ.ศ. 1229 จนกระทั่งพ.ศ. 1240 เป็นระยะเวลา 11 ปี

จักรพรรดินีจิโต
พระบรมสาทิสลักษณ์จักรพรรดินีจิโต
จักรพรรดินีนาถแห่งญี่ปุ่น
ครองราชย์	1 ตุลาคม พ.ศ. 1229 - 22 สิงหาคม พ.ศ. 1240
รัชสมัย	11 ปี
ราชาภิเษก	14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 1233
ก่อนหน้า	จักรพรรดิเท็มมุ
ถัดไป	จักรพรรดิมมมุ
จักรพรรดินีญี่ปุ่น
ดำรงพระยศ	673–686
พระราชสมภพ	พ.ศ. 1188 อุโน-โนะ-ซะระระ (鸕野讚良)
สวรรคต	13 มกราคม พ.ศ. 1246 (58 พรรษา)
คู่อภิเษก	จักรพรรดิเท็มมุ
พระราชบุตร	เจ้าชายคุซะคะเบะ
รัชศก อาซูกะ
พระราชบิดา	จักรพรรดิเท็นจิ
พระราชมารดา	โซงะ โนะ โอจิ-โนะ-อิระสึเมะ

ในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่น จักรพรรดินีจิโตเป็นสตรีองค์ที่สามในแปดพระองค์ที่มีบทบาทในฐานะสมเด็จพระจักรพรรดินีนาถ จักรพรรดินีนาถ 2 พระองค์ก่อนรัชสมัยของพระนางคือ จักรพรรดินีซุอิโกะและจักรพรรดินีโคเงียวกุหรืออีกพระนามหนึ่งคือ จักรพรรดินีเซอิเม จักรพรรดินีนาถอีก 5 พระองค์หลังรัชสมัยของพระนางได้แก่ จักรพรรดินีเก็มเม, จักรพรรดินีเก็นโช, จักรพรรดินีโคเก็งหรืออีกพระนามหนึ่งคือ จักรพรรดินีโชโตะกุ, จักรพรรดินีเมโช และจักรพรรดินีโกะ-ซะกุระมะชิ

เรื่องราชประเพณี

จักรพรรดินีจิโตเป็นพระราชธิดาในสมเด็จพระจักรพรรดิเท็นจิ พระราชมารดาของพระนางคือ โซงะ โนะ โอจิ-โนะ-อิระสึเมะ ซึ่งเป็นธิดาของขุนนางที่มีชื่อว่า โอโอมิ โซงะ โนะ ยะมะดะ-โนะ อิชิกะวะ มาโระ พระนางเป็นพระมเหสีในสมเด็จพระจักรพรรดิเท็มมุ ผู้เป็นพระอนุชาในจักรพรรดิเท็นจิ พระบิดาของพระนาง หรือในทางเดียวกัน พระนางอภิเษกสมรสกับพระปิตุลาแท้ๆและทรงสืบราชสมบัติต่อจากพระสวามี

พระนามเดิมของจักรพรรดินีจิโตคือ เจ้าหญิงอุโน-โนะ-ซะระระ หรือ อุโน-โนะ-ซะซะระ(鸕野讚良) หรือ เจ้าหญิงอุโนะ

เหตุการณ์ในรัชสมัยของจักรพรรดินีจิโต

จักรพรรดินีจิโตต้องรับผิดชอบในการบริหารราชกิจทั้งหมดหลังจากการสวรรคตของจักรพรรดิเท็มมุ พระสวามี และมีศักดิ์เป็นพระปิตุลาของพระนางด้วย พระนางครองราชบัลลังก์ในปีพ.ศ. 1230 เพื่อที่จะแน่นอนพระทัยในสิทธิการสืบราชสมบัติของเจ้าชายคุซะคะเบะ พระโอรส ตลอดรัชสมัยนี้ จักรพรรดินีจิโตว่าราชการจากพระราชวังฟุจิวะระในยะมะโตะ

เจ้าชายคุซะคะเบะได้รับการสถาปนาเป็นมกุฎราชกุมารเพื่อครองราชบัลลังก์สืบต่อจากจักรพรรดินีจิโต แต่เจ้าชายกลับสิ้นพระชนม์ขณะมีพระชนมายุ 28 พรรษา เจ้าชายคะรุ-โนะ-โอะ พระโอรสของเจ้าชายคุซะคะเบะได้รับการสถาปนาให้เป็นรัชทายาทสืบต่อจากจักรพรรดินีจิโต ผู้เป็นพระอัยยิกา และต่อมาเจ้าชายครองราชสมบัติเป็น สมเด็จพระจักรพรรดิมงมุ

จักรพรรดินีจิโตครองราชย์เป็นระยะเวลา 11 ปี ถึงแม้ว่ามีจักรพรรดินีนาถพระองค์อื่น 7 พระองค์ รัชทายาทของแต่ละพระองค์มักเลือกจากสายสันตติวงศ์ที่เป็นบุรุษ ที่ซึ่งยังเป็นที่ถกเถียงจากนักปราชญ์สายอนุรักษนิยมเกี่ยวกับสิทธิของสตรีในการสืบราชสันตติวงศ์ และที่ซึ่งประเพณีในการสืบสันตติวงศ์ต้องเป็นบุรุษเท่านั้นยังคงมีการรักษาไว้ดังเดิมในศตวรรษที่ 21 จักรพรรดินีเก็มเม ผู้ซึ่งทรงให้พระราชธิดาครองราชสมบัติสืบต่อในพระนามว่า จักรพรรดินีเก็นโช ยังคงเป็นที่ยกเว้นจากการถกเถียงเรื่องสิทธิของสตรีนี้

ในปีพ.ศ. 1240 จักรพรรดินีจิโตสละราชสมบัติแก่เจ้าชายคะรุ-โนะ-โอะ พระนัดดาองค์โปรด ให้ครองราชย์เป็น สมเด็จพระจักรพรรดิมมมุ และพระนางดำรงพระยศไดโจเท็นโน (มหาจักรพรรดิ) มีพระราชอำนาจในราชสำนักเหนือองค์จักรพรรดิ หลังจากเหตุการณ์ครั้งนี้ จักรพรรดิพระองค์ต่อ ๆ มาทรงกระทำเช่นเดียวกับพระนาง และดำรงพระอิศริยยศนี้หลังสละราชบัลลังก์

ปัจจุบันสถานที่ฝังพระบรมศพของจักรพรรดินีจิโตเป็นที่รู้จัก พระนางทรงได้รับการเคารพตามโบราณราชประเพณีที่ศาลเจ้าชินโตในเมืองนะระ

สำนักพระราชวังอิมพีเรียลได้จดทะเบียนสถานที่ฝังพระบรมศพของจักรพรรดินีนาถจิโต และได้รับการตั้งชื่ออย่างเป็นทางการว่า โอะจิ-โนะ-โอะกะโนะเอะ โนะ มิซะซะกิ

ดูเพิ่ม

• จักรพรรดิญี่ปุ่น
• รายพระนามสมเด็จพระจักรพรรดินีแห่งญี่ปุ่น
• รายพระนามจักรพรรดิญี่ปุ่น

อ้างอิง

• Aston, William George. (1896). Nihongi: Chronicles of Japan from the Earliest Times to A.D. 697. London: Kegan Paul, Trench, Trubner. OCLC 448337491
• Brown, Delmer M. and Ichirō Ishida, eds. (1979). Gukanshō: The Future and the Past. Berkeley: University of California Press. 10-ISBN 0-520-03460-0; 13-ISBN 978-0-520-03460-0; OCLC 251325323
• MacCauley, Clay. (1900). "Hyakunin-Isshu: Single Songs of a Hundred Poets" in Transactions of the Asia Society of Japan. Tokyo: Asia Society of Japan. ...Click link for digitized, full-text copy (in English)
• __________. (1901). Kokka taikan. Tokyo: Teikoku Toshokan, Meiji 30–34 [1897–1901]. [reprinted Shinten kokka taikan (新編国歌大観), 10 vols. + 10 index vols., Kadokawa Shoten, Tokyo, 1983–1992. 10-ISBN 4-04-020142-6; 13-ISBN 978-4-04-020142-9]
• Nippon Gakujutsu Shinkōkai. (1940). Man'yōshū. Tokyo: Iwanami shoten. [reprinted by Columbia University Press, New York, 1965. 10-ISBN 0-231-08620-2]. Rprinted by Dover Publications, New York, 2005. 10-ISBN 0-486-43959-3; 13-ISBN 978-0-486-43959-4
• Ponsonby-Fane, Richard Arthur Brabazon. (1959). The Imperial House of Japan. Kyoto: Ponsonby Memorial Society. OCLC 194887
• Titsingh, Isaac. (1834). Nihon Odai Ichiran; ou, Annales des empereurs du Japon. Paris: Royal Asiatic Society, Oriental Translation Fund of Great Britain and Ireland. OCLC 5850691
• Varley, H. Paul. (1980). Jinnō Shōtōki: A Chronicle of Gods and Sovereigns. New York: Columbia University Press. 10-ISBN 0-231-04940-4; 13-ISBN 978-0-231-04940-5; OCLC 59145842

ก่อนหน้า		จักรพรรดินีจิโต		ถัดไป
สมเด็จพระจักรพรรดิเทงมุ		สมเด็จพระจักรพรรดินีแห่งญี่ปุ่น (พ.ศ. 1229 - พ.ศ. 1240)		สมเด็จพระจักรพรรดิมงมุ