งูเหลือม
งูเหลือม (ชื่อวิทยาศาสตร์: Malayopython reticulatus) จัดอยู่ในไฟลัมสัตว์มีแกนสันหลัง ชั้นสัตว์เลื้อยคลาน เป็นงูขนาดใหญ่ ลำตัวยาวเฉลี่ยประมาณ 3.5-6 เมตร จัดเป็นงูที่ยาวที่สุดของโลกซึ่งตัวที่ยาวที่สุดยาวถึง 9.6 เมตร ถูกจับได้เมื่อ ค.ศ. 1917 ที่ เกาะซีลิเบทในมาเลเซีย[6] โดยมีความยาวกว่างูอนาคอนดาที่พบในทวีปอเมริกาใต้ แต่มีน้ำหนักน้อยกว่า อาจจะหนักน้อยกว่างูอนาคอนดาได้ถึงครึ่งเท่าตัว[6]
| งูเหลือม ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: สมัยไพลสโตซีนถึงปัจจุบัน | |
|---|---|
| |
| สถานะการอนุรักษ์ | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ 
| |
| โดเมน: | ยูแคริโอตา Eukaryota |
| อาณาจักร: | สัตว์ Animalia |
| ไฟลัม: | สัตว์มีแกนสันหลัง Chordata |
| ชั้น: | สัตว์เลื้อยคลาน |
| อันดับ: | กิ้งก่าและงู |
| อันดับย่อย: | งู Serpentes |
| วงศ์: | วงศ์งูเหลือม |
| สกุล: | Malayopython (Schneider, 1801)[2] |
| สปีชีส์: | Malayopython reticulatus |
| ชื่อทวินาม | |
| Malayopython reticulatus (Schneider, 1801)[2] | |
| ชื่อพ้อง | |
|
รายชื่อ
| |
งูเหลือมเป็นหนึ่งในสิ่งมีชีวิตที่ถูกจัดอยู่ในชนิดนอกเกณฑ์สูญพันธุ์ เนื่องจากการขยายพันธุ์อย่างกว้างขวางในหลายภูมิภาค อย่างไรก็ดี ในหลายประเทศที่สภาพแวดล้อมเอื้อต่อการขยายพันธุ์ พบว่า งูเหลือมถูกล่าเพื่อเอาหนังและนำไปใช้ในจุดประสงค์ทางการแพทย์ รวมทั้งถูกขายเพื่อนำไปเป็นสัตว์เลี้ยง[7] ด้วยเหตุนี้ งูเหลือมจึงถือเป็นหนึ่งในสัตว์เลื้อยคลานที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจมากทีสุดชนิดหนึ่งของโลก งูเหลือมยังเป็นนักว่ายน้ำที่เก่งกาจ มักมีรายงานการค้นพบประชากรในพื้นที่ห่างไกลทะเล และขยายพันธุ์ในบริเวณหมู่เกาะต่าง ๆ ซึ่งอยู่ในขอบเขตการกระจายพันธุ์
งูเหลือมเป็นงูไม่มีพิษ การโจมตีมนุษย์ที่โตเต็มวัยจนถึงแก่ความตายนั้นพบเห็นได้น้อยมาก (รวมถึงกรณีการรายงานว่ามีมนุษย์อย่างน้อยหกรายถูกงูเหลือมกิน)[8][9][10]
ศัพทมูลวิทยา
แก้ชื่อวิทยาศาสตร์ของงูเหลือม คือ reticulatus เป็นภาษาละตินหมายถึง "เหมือนแห" หรือ "ร่างแห" อันหมายถึงลวดลายบนตัวงู ที่มองดูคล้ายร่างแห อันเป็นที่มาของชื่อสามัญในภาษาอังกฤษด้วย [11]
ลักษณะทั่วไป
แก้ปากมีขนาดใหญ่และฟันแหลมคม ขากรรไกรแข็งแรงมากและสามารถถอดขากรรไกรในการกลืนเหยื่อที่มีขนาดใหญ่ได้[12] เกล็ดบริเวณลำตัวตั้งแต่ปลายหัวจรดปลายหางมีสีเหลืองหรือสีเหลืองปนน้ำตาล พื้นของตัวสีน้ำตาลแดง มีลายแบ่งเป็นวงมีหลายสี ที่บริเวณส่วนหัวมีเส้นสีดำขนาดเล็กเรียวยาว เรียกว่า "ศรดำ" จนเกือบถึงปลายปาก หัวเด่นแยกออกจากคออย่างชัดเจน ปลายหางยาวแหลม เกล็ดเรียบเรียงเป็นแถวได้ระหว่าง 69 ถึง 74 แถวที่บริเวณกลางลำตัว เกล็ดทวารเป็นแผ่นเดี่ยว
พฤติกรรม
แก้จัดในอยู่ประเภทงูไม่มีพิษ เลื้อยช้า ๆ และอาจดุตามสัญชาตญาณเมื่อมีศัตรู ออกหากินกลางคืน หากินทั้งบนบกและในน้ำ อาศัยนอนตามโพรงดินโพรงไม้ในที่มืดและเย็น หลาย ๆ วันจึงจะออกหากินครั้งหนึ่ง งูเหลือมกินสัตว์แทบทุกชนิดโดยมักดักซุ่มรอเหยื่อบนต้นไม้ เมื่อได้จังหวะจะทิ้งตัวลงมารัดเหยื่อยจนขาดอากาศหายใจ มีสีและลายกลืนไปกับธรรมชาติ สืบพันธุ์คล้ายงูหลาม (Python bivittatus) แต่มีระยะฟักไข่ 3 เดือน ลูกงูที่ออกจากไข่มีความยาวประมาณ 55 เซนติเมตร กินสัตว์ขนาดเล็ก เช่น นกหรือหนู หรือสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดกลางเช่น เก้ง, กวาง, สุนัข, กระต่าย, หนู, ไก่, เป็ด รวมทั้งสัตว์เลื้อยคลานด้วยกันเองขนาดกลาง เช่น ตัวเงินตัวทอง, ตะกวด[13] จึงมักมีรายงานอยู่เสมอ ๆ ว่าเข้าไปแอบกินสัตว์เลี้ยงของมนุษย์ในเวลากลางคืน อีกทั้งมีรายงานว่าทำร้ายมนุษย์ได้ด้วย[14] [15] อาศัยอยู่ได้ในป่าทุกประเภท ชอบอาศัยในที่ชื้น ในประเทศไทยพบได้ทั่วทุกภาค ปัจจุบันถือเป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง ตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พุทธศักราช 2535[16]
การกระจายพันธุ์
แก้พบกระจายพันธุ์ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ตั้งแต่หมู่เกาะนิโคบาร์ , พม่า, ไทย, ลาว และกัมพูชา, เวียดนาม, มาเลเซีย, อินโดนีเซีย, เกาะสุมาตรา, เกาะบอร์เนียว, เกาะซูลาเวซี, เกาะชวา, เกาะลูซอน และหลายหมู่เกาะในหมู่เกาะฟิลิปปินส์
ปัจจุบันถือเป็นชนิดพันธุ์ต่างถิ่นของสหรัฐอเมริกา โดยมีการพบในอุทยานแห่งชาติเอเวอร์เกลดส์[15] เชื่อว่าถูกนำเข้ามาจากภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ของผู้ที่นิยมเลี้ยงสัตว์เลื้อยคลาน เช่นเดียวกับงูหลาม ได้รับความนิยมอย่างมากโดยเฉพาะในตัวที่สีและลวดลายแปลกไปจากทั่วไปหรือสีกลายเป็นสีเผือกซึ่งมีราคาขายที่แพงมาก ซึ่งงูเหลือมเมื่อเทียบนิสัยกับงูหลามหรืองูเหลือมชนิดอื่น ๆ แล้ว ดุร้ายกว่ามาก เลี้ยงให้เชื่องได้ยาก
หมายเหตุ
แก้ได้มีการศึกษาด้านวิวัฒนการของงูเหลือม พบว่างูเหลือมและงูเหลือมติมอร์ (P. timoriensis[17]) มีความแตกต่างทางพันธุกรรมไปจากงูในสกุล Python ชนิดอื่น ๆ จึงเห็นควรว่าควรแยกสกุลออกมาต่างหากเป็น Malayopython[18]
อ้างอิง
แก้- ↑ Stuart, B.L.; Thy, N.; Chan-Ard, T.; Nguyen, T.Q.; Grismer, L.; Auliya, M.; Das, I. & Wogan, G. (2018). "Broghammerus reticulatus". IUCN Red List of Threatened Species. 2018: e.T183151A1730027. doi:10.2305/IUCN.UK.2018-2.RLTS.T183151A1730027.en. สืบค้นเมื่อ 19 November 2021.
- ↑ 2.0 2.1 McDiarmid, R. W.; Campbell, J. A.; Touré, T. A. (1999). Snake Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference, Volume 1. Washington: Herpetologists' League. ISBN 9781893777002.
- ↑ Hoser, R. (2003). "A Reclassification of the Pythoninae Including the Descriptions of Two New Genera, Two New Species, and Nine New Subspecies. Part I". Crocodilian - Journal of the Victorian Association of Amateur Herpetologists. 4 (3): 31–37.
- ↑ Raymond T. Hoser. "The taxonomy of the snake genus Broghammerus Hoser, 2004 revisited, including the creation of a new subgenus for Broghammerus timoriensis (Peters, 1876)" (PDF). Australasian Journal of Herpetology. 16: 19–26. เก็บ (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-10-09. สืบค้นเมื่อ 26 March 2022.
- ↑ ชนิด Malayopython reticulatus ที่ The Reptile Database www.reptile-database.org.
- ↑ 6.0 6.1 Wood, Gerald (1983). The Guinness Book of Animal Facts and Feats. ISBN 978-0-85112-235-9.
- ↑ Mark Auliya (Zoologisches Forschungsmuseum Alexander Koenig (ZFMK) Adenauerallee 160, 53113 Bonn, Germany); Lee Grismer (SRLI Reptile Assessment); Bryan Stuart (Chicago Field Museum, Chicago, USA); Indraneil Das (GRA, GAA, SRLI Reptile Assessment / Institute of Biodiversity and Environmental Conservation, Universiti Malaysia Sarawak, 94300 Kota Samarahan, Sarawak, Malaysia); Truong Nguyen (SRLI Reptile Assessment); Neang Thy (Flora & Fauna International); Guinevere Wogan (University of California, Berkeley); Tanya Chan-Ard (Thailand Natural History Museum) (2011-09-02). "IUCN Red List of Threatened Species: Malayopython reticulatus". IUCN Red List of Threatened Species. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2024-12-21. สืบค้นเมื่อ 2019-12-03.
{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์) - ↑ Rossman, Sean. "Pythons can kill a human in minutes and swallow them in an hour". USA TODAY (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). สืบค้นเมื่อ 2025-02-20.
- ↑ "Scallywag and Vagabond". Scallywag and Vagabond (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). 2025-02-19. สืบค้นเมื่อ 2025-02-20.
- ↑ Brown, Lee (2022-10-25). "Missing grandma's body found inside monster python" (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). สืบค้นเมื่อ 2025-02-20.
- ↑ Gotch AF. 1986. Reptiles – Their Latin Names Explained. Poole, UK: Blandford Press. ISBN 0-7137-1704-1.
- ↑ "ลักษณะของงูเหลือม". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-05-02. สืบค้นเมื่อ 2007-04-24.
- ↑ "ตะลึง!เจอ'เหลือมยักษ์'ผัวเมีย เขมือบตัวเงินตัวทอง". ไทยรัฐ. 27 November 2014. สืบค้นเมื่อ 20 December 2014.
- ↑ "งูเหลือมพม่าหลุดจากที่ขังรัดเด็ก 2 ขวบตายคาห้องนอน". คมชัดลึก. 3 July 2009. สืบค้นเมื่อ 20 December 2014.[ลิงก์เสีย]
- ↑ 15.0 15.1 งูเหลือมพม่าในอุทยานแห่งชาติ Everglades
- ↑ "สถานะปัจจุบันของงูเหลือม". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-05-02. สืบค้นเมื่อ 2007-04-24.
- ↑ Rawlings, L.H., Rabosky, D.L., Donnellan, S.C. & Hutchinson, M.N. (2008). "Python phylogenetics: inference from morphology and mitochondrial DNA". Biological Journal of the Linnean Society. 93 (3): 603. doi:10.1111/j.1095-8312.2007.00904.x.
{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์) - ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ
<ref>ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อReyn01
แหล่งข้อมูลอื่น
แก้