กองบิน 1 นครราชสีมา

กองบิน 1
	กองทัพอากาศไทย
	เอฟ-16บี บล็อก 15 โอซียู ฝูงบิน 103
ประจำการ	กองบินใหญ่ทหารบกที่ 1 (พ.ศ. 2461–2464); กองโรงเรียนการบินที่ 1 (พ.ศ. 2464–2479); กองบินน้อยที่ 1 (พ.ศ. 2479–2506); กองบิน 1 (พ.ศ. 2506–ปัจจุบัน)
ประเทศ	ไทย
เหล่า	กองทัพอากาศไทย
รูปแบบ	กองบิน
บทบาท	กองบินขับไล่สกัดกั้นยุทธวิธี
ขึ้นกับ	ส่วนกำลังรบ กองทัพอากาศไทย
กองบัญชาการ	ฐานบินโคราช, ตำบลหนองไผ่ล้อม, อำเภอเมืองนครราชสีมา จังหวัดนครราชสีมา
สัญลักษณ์นำโชค	พยัคฆ์
วันสถาปนา	15 เมษายน พ.ศ. 2479; 88 ปีก่อน
ปฏิบัติการสำคัญ	กรณีพิพาทอินโดจีน; สงครามมหาเอเชียบูรพา; กบฏแมนฮัตตัน; การก่อการกำเริบคอมมิวนิสต์ในประเทศไทย; สมรภูมิบ้านร่มเกล้า
อิสริยาภรณ์	สายยงยศไหมเขียว
เว็บไซต์	wing1.rtaf.mi.th
ผู้บังคับบัญชา
ผู้บัญชาการปัจจุบัน	นาวาอากาศเอก พิชญาณ อะสีติรัตน์
เครื่องหมายสังกัด
ตราสัญลักษณ์กองบิน 1

กองบิน 1 (อังกฤษ: Wing 1 Royal Thai Air Force) เป็นกองบินขับไล่สกัดกั้นยุทธวิธี อยู่ในส่วนกำลังรบและเป็นหน่วยขึ้นตรงของกองทัพอากาศไทย^[1] ประจำการอยู่ที่ฐานบินโคราช ตำบลหนองไผ่ล้อม อำเภอเมืองนครราชสีมา จังหวัดนครราชสีมา ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 15 เมษายน พ.ศ. 2479^[1]

ประวัติ

กองบิน 1 มีจุดเริ่มต้นมาจากการก่อตั้ง กองบินใหญ่ทหารบกที่ 1 ในปี พ.ศ. 2461 ขึ้นการบังคับบัญชากับ กรมอากาศยานทหารบก ประจำการเครื่องบินแบบ นิวเออร์ปอร์ต และแบบสปัด ตั้งอยู่ที่ฝั่งตะวันตกของฐานทัพอากาศดอนเมือง ต่อมาในปี พ.ศ. 2464 ได้เปลี่ยนชื่อเป็น กองโรงเรียนการบินที่ 1 และมีพระราชกฤษฎีกาเมื่อวันที่ 15 เมษายน พ.ศ. 2479 เปลี่ยนชื่อเป็น กองบินน้อยที่ 1 ซึ่งปัจจุบันได้ยึดถือเอาวันดังกล่าวเป็นวันสถาปนากองบิน มีเครื่องบินประจำการอยู่ 4 แบบ คือ แอฟโร 504เอ็น (บ.ฝ.4) นิเออร์ปอรท์ เดอลาจ (บ.ข.4) เคอร์ติสฮอว์ค 2 (บ.ข.9) และเคอร์ติสฮอว์ค 3 (บ.ข.10)^[2]

กรณีพิพาทอินโดจีน

จากนั้นในกรณีพิพาทอินโดจีน พ.ศ. 2483 กองบินน้อยที่ 1 ได้แบ่งกองบินออกเป็นฝูงบินออกเป็นฝูงบินอิสระไปปฏิบัติการในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ผลการปฏิบัติเป็นไปด้วยความกล้าหาญและได้รับคำชมเชย ได้รับการประดับเครื่องหมายเชิดชูเกียรติ "สายยงยศไหมเขียว"^[2]

สงครามมหาเอเชียบูรพา

จากนั้นไม่ได้ฝูงบินได้ร่วมเข้าปฏิบัติการผสมกับกองบินใหญ่ ร่วมรบในสงครามมหาเอเชียบูรพา โดยมีวีรกรรมที่โดดเด่น คือการนำเครื่องบิน 5 เครื่องขึ้นต่อสู้กับเครื่องบินของข้าศึก 21 เครื่องเหนือนครลำปาง^[2]

เหตุการณ์ในวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2487 ฝูงบินโจมตีของฝ่ายสัมพันธมิตรจำนวนกว่า 21 เครื่อง ประกอบไปด้วย เครื่องบินแบบ พี-51 (มัสแตง) และเครื่องบินแบบ พี-38 (ไลท์นิ่ง) เข้าปฏิบัติการและโจมตีในพื้นที่สนามบินลำปาง โดยกองบินใหญ่ผสมภาคพายัพได้ส่งฝูงบินขับไล่แบบโอตะ (บ.ข.12) จำนวน 5 เครื่องขึ้นสกัดกั้น นำโดย เรืออากาศเอก เฉลิมเกียรติ วัฒนางกูร, พันจ่าอากาศเอก จุลดิศถ์ เดชกุญชร, พันจ่าอากาศเอก วาสน์ สุนทรโกมล และจ่าอากาศเอก ธาดา เบี้ยวไข่มุก เป็นนักบิน โดยฝ่ายไทยสามารถสร้างความเสียหายให้กับฝ่ายสัมพันธมิตรด้วยการยิงเครื่องบินตก 4 ลำ ขณะที่ฝ่ายไทยถูกยิงทั้ง 5 เครื่อง ส่งผลให้มีผู้เสียชีวิตระหว่างการรบคือ พันจ่าอากาศเอก วาสน์ สุนทรโกมล นักบิน และเกือบเสียผู้บังคับฝูงบิน คือ เรืออากาศเอก เฉลิมเกียรติ วัฒนางกูร ที่ถูกยิงที่ขากระสุนฝังในตกลงมาพร้อมกับเครื่อง และถูกช่วยเหลือโดยราษฎร์ออกมาจากตัวเครื่องก่อนที่เครื่องจะระเบิด จากเหตุการณ์ดังกล่าวทำให้กองบัญชาการทหารสูงสุดได้ขอพระราชทานเหรียญกล้าหาญให้กับนักบินและพลปืนทุกคนในเหตุการณ์นี้^[2]

สงครามเย็น

ในปี พ.ศ. 2491 กองบินน้อยที่ 1 ได้ส่งอากาศยานแบบนาโกยา (บ.จ.2) จำนวน 3 เครื่องไปประจำการที่สนามบินสงขลาเพื่อปราบปรามโจรจีนคอมมิวนิสต์^[2]

กองบินน้อยที่ 1 ได้มีส่วนร่วมในการปราบกบฏแมนฮัตตันด้วยการส่งอากาศยานจากฝูงบิน 2 และ 3 คือเครื่องบินสปิดไฟร์ และที-6 ผลการปฏิบัติคือกลุ่มกบฎพ่ายแพ้เมื่อวันที่ 29 มิถุนายน พ.ศ. 2494^[2]

ในปี พ.ศ. 2496 กองบินยุทธการมอบหมายให้กองบินน้อยที่ 1 จัดกำลังจากฝูงบิน 3 พร้อมด้วยอากาศยานแบบแบร์แคท (บ.ข.15) จำนวน 4 เครื่องไปประจำการที่สนามบินพิษณุโลก และจัดกำลังจากฝูงบิน 2 พร้อมด้วยอากาศยานแบบที-6 (บ.ฝ.8) จำนวน 5 เครื่องไปประจำการที่สนามบินแพร่ ในการปฏิบัติการสนับสนุนการปราบโจรฮ่อ ขึ้นตรงต่อ ผบ.ผส.9 ลำปาง^[2]

กองบินน้อยที่ 1 ได้รับการเปลี่ยนชื่อเป็น กองบิน 1 เมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2506^[2]

ในปี พ.ศ. 2513 กองบิน 1 ได้สูญเสียอากาศยานแบบเอฟ-5 จำนวน 2 เครื่อง พร้อมด้วยนักบิน 2 นาย คือ เรืออากาศเอก ชาญชัย มหากาญจนะ และ เรืออากาศโท พงษณรงค์ เกษตรศุกร์ ระหว่างการบินเข้าตีที่หมายกลุ่มคอมมิวนิสต์บริเวณเขาค้อ จังหวัดเพชรบูรณ์^[2]

จากดอนเมืองสู่โคราช

กองบิน 1 ได้ย้ายที่ตั้งจากฐานทัพอากาศดอนเมือง ไปยังฐานบินโคราช ซึ่งอยู่ทางใต้ของเมืองนครราชสีมาประมาณ 5 กิโลเมตรเมื่อวันที่ 24 ตุลาคม พ.ศ. 2519

กองบิน 1 ฝูงบิน 102 ได้ส่งอากาศยานเข้าร่วมปฏิบัติการโจมตีฐานที่ตั้งปืนใหญ่บริเวณบ้านบ่อล้าน ประเทศลาว ด้วยระเบิดแบบร็อกอาย เครื่องละ 4 ลูก สามารถทำลายเป้าหมายในพื้นที่ได้ทั้งหมด

ในช่วง พ.ศ. 2544 ได้เกิดการปะทะตามแนวชายแดนไทยและพม่า กองบิน 1 โดยฝูงบิน 103 ได้ปฏิบัติการลาดตระเวนทางอากาศตามแนวชายแดนพม่า และได้จัดหน่วยบิน 1032 ไปวางกำลังที่ฐานบินส่วนหน้าในฐานบินเชียงใหม่เพื่อเตรียมความพร้อมในการใช้กำลังทางอากาศ

ระหว่างเหตุการณ์จลาจลในประเทศกัมพูชาเมื่อวันที่ 29 มกราคม พ.ศ. 2546 ฝูงบิน 103 ได้รับคำสั่งให้เตรียมความพร้อมในการใช้กำลังทางอากาศหากเกิดกรณีฉุกเฉินหรือเหตุการณ์รุนแรงขึ้นภายใต้ แผนปฏิบัติการโปเชนตง 2

การจัดหน่วย

กองบิน 1 แบ่งส่วนการบริหารราชการภายใน ดังนี้

กองบังคับการ

แผนกกำลังพล
แผนกการข่าว
แผนกส่งกำลังบำรุง
แผนกยุทธการ
แผนกกิจการพลเรือน
แผนกธุรการ
ฝ่ายเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร
หมวดจัดหา

ส่วนปฏิบัติการ

ฝูงบิน 102 "Stars"
- เครื่องบินขับไล่แบบที่ 19 ก: เอฟ-16 เอดีเอฟ
- อยู่ระหว่างจัดหาอากาศยานทดแทน ซึ่งกองทัพอากาศได้คัดเลือก ยาส 39 กริพเพน^[3]
ฝูงบิน 103 "Lightning"
- เครื่องบินขับไล่แบบที่ 19 ก: เอฟ-16 โอซียู
กองพันทหารอากาศโยธิน
แผนกสนับสนุนการบิน
แผนกควบคุมการยุทธทางอากาศ

กองเทคนิค

แผนกช่างอากาศ
แผนกสื่อสารอิเล็กทรอนิกส์
แผนกสรรพาวุธ
หมวดบริการเชื้อเพลิง

หน่วยขึ้นตรง

มาตรฐานการบิน
นายทหารงบประมาณ
แผนกการเงิน
แผนกขนส่ง
แผนกช่างโยธา
แผนกพลาธิการ
แผนกสวัสดิการ
โรงพยาบาลกองบิน
กองร้อยทหารสารวัตร
ฝ่ายคลังรวมการ
นิรภัยการบิน
นิรภัยภาคพื้น
อนุศาสนาจารย์
นายทหารพระธรรมนูญ

อากาศยาน

อากาศยาน	บทบาท	แบบ	รุ่น	ประจำการ	หมายเหตุ
ฝูงบิน 102
ล็อกฮีด มาร์ติน	สหรัฐ	ขับไล่/โจมตี	F-16A/B Block 15 ADF	13	^[4]ทอ.ได้คัดเลือกยาส 39 มาแทนที่^[3]
ฝูงบิน 103
ล็อกฮีด มาร์ติน	สหรัฐ	ขับไล่/โจมตี	F-16A/B Block 15 OCU	22	^[4]

อดีตอากาศยาน

แอล-39 ขณะยังประจำการอยู่ในฝูงบิน 101

เอฟ-5 ของฝูงบิน 103 ที่จัดแสดงในพิพิธภัณฑ์กองทัพอากาศและการบินแห่งชาติ

นิเออร์ปอรท์ 13 ตารางเมตร (บ.ข.1)
นิเออร์ปอรท์ 15 ตารางเมตร (บ.ข.2)
สปัด (บ.ข.3)
แอฟโร 504เอ็น (บ.ฝ.4)
นิเออร์ปอรท์ เดอลาจ (บ.ข.4)
เคอร์ติสฮอว์ค 2 (บ.ข.9)
เคอร์ติสฮอว์ค 3 (บ.ข.10)
มิตซูบิชิ เอ็ม 103 นาโกยา (บ.จ.2)
โอตะ (บ.ข.12)
ฮายาบูซา (บ.ข.13)
ที-6 (บ.ฝ.8)
สปิดไฟร์ (บ.ข.14)
เอฟ-8 เอฟ แบร์แคท (บ.ข.15)
ที-33เอ (บ.ฝ.11)
เอฟ-84จี (บ.ข.16)
เอฟ-86เอฟ (บ.ข.17)
เอฟ-86แอล (บ.ข.17 ก)
เอฟ-5เอ/บี (บ.ข.18 /ก)
เอฟ-5อี/เอฟ (บ.ข.18 ข/ค)
เอฟ-16เอ/บี (บ.ข.19 /ก)
แอล-39 (บ.ขฝ.1)
เอฟ-16เอ/บี แบบ เอดีเอฟ (บ.ข.19 /ก)

ที่ตั้ง

กองบิน 1 มีที่ตั้งอยู่ที่ฐานบินโคราช โดยมีฝูงบินทั้งหมดประจำการอยู่ที่นี่เช่นเดียวกัน

ภารกิจ

กองบิน 1 มีภารกิจในการเตรียมความพร้อม ทั้งด้านของ กำลังพล อาวุธ ยุทโธปกรณ์ ให้มีความพร้อมรบ และการดำเนินการปฏิบัติการใช้กำลังทางอากาศ แบ่งขอบเขตของปฏิบัติการตามฝูงบินในสังกัดทั้ง 2 คือ ฝูงบิน 102 มีหน้าที่ในการขับไล่สกัดกั้นอากาศยานที่รุกล้ำน่านฟ้าไทยหรือปฏิบัติการตามที่ได้รับมอบหมาย และฝูงบิน 103 มีหน้าที่ในการขับไล่ยุทธวิธีต่ออากาศยานข้าศึก ดำเนินกลยุทธ์เพื่อใช้กำลังทางอากาศ และปฏิบัติการตามที่ได้รับมอบหมายเช่นกัน^[5]

อ้างอิง

↑ ^1.0 ^1.1 ประวัติหน่วยทหาร (ส่วนราชการในกองทัพอากาศ) (PDF). กองประวัติศาสตร์และพิพิธภัณฑ์ทหาร กองบัญชาการสถาบันวิชาการป้องกันประเทศ. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2022-03-08. สืบค้นเมื่อ 2024-05-24.
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ^2.4 ^2.5 ^2.6 ^2.7 ^2.8 "ประวัติความเป็นมา | Home of the Tiger". กองบิน 1 (นครราชสีมา).
↑ ^3.0 ^3.1 "ทอ. จ่อเลือก 'Gripen' หลังเทียบออปชันเครื่องบินขับไล่โจมตีฝูงใหม่". THE STANDARD. 2024-08-27.
↑ ^4.0 ^4.1 "กองทัพอากาศไทย มีเครื่องบินรบกี่ลำ (ในปี 64-68)". thaiarmedforce. 2021-04-23.
↑ "ภารกิจ | Home of the Tiger". กองบิน 1 (นครราชสีมา).

แหล่งข้อมูลอื่น

[:4-1] 1.0 ^1.1 ประวัติหน่วยทหาร (ส่วนราชการในกองทัพอากาศ) (PDF). กองประวัติศาสตร์และพิพิธภัณฑ์ทหาร กองบัญชาการสถาบันวิชาการป้องกันประเทศ. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2022-03-08. สืบค้นเมื่อ 2024-05-24.

[:1-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ^2.4 ^2.5 ^2.6 ^2.7 ^2.8 "ประวัติความเป็นมา | Home of the Tiger". กองบิน 1 (นครราชสีมา).

[:2-3] 3.0 ^3.1 "ทอ. จ่อเลือก 'Gripen' หลังเทียบออปชันเครื่องบินขับไล่โจมตีฝูงใหม่". THE STANDARD. 2024-08-27.

[:0-4] 4.0 ^4.1 "กองทัพอากาศไทย มีเครื่องบินรบกี่ลำ (ในปี 64-68)". thaiarmedforce. 2021-04-23.

[5] "ภารกิจ | Home of the Tiger". กองบิน 1 (นครราชสีมา).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]