โพรมีเทียม (อังกฤษ: Promethium) ธาตุ มีเลขอะตอม 61 และสัญลักษณ์ Pm เป็นธาตุสังเคราะห์ในกลุ่มแลนทาไนด์ มี 2 อัญรูป โพรมีเทียมไม่มีไอโซโทปที่เสถียร ซึ่งแผ่รังสีเบต้า แต่ไม่แผ่รังสีแกมม่า

โพรมีเทียม
ไฮโดรเจน (อโลหะวาเลนซ์เดียว)
ฮีเลียม (แก๊สมีตระกูล)
ลิเทียม (โลหะแอลคาไล)
เบริลเลียม (โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท)
โบรอน (ธาตุกึ่งโลหะ)
คาร์บอน (อโลหะหลายวาเลนซ์)
ไนโตรเจน (อโลหะวาเลนซ์เดียว)
ออกซิเจน (อโลหะวาเลนซ์เดียว)
ฟลูออรีน (อโลหะวาเลนซ์เดียว)
นีออน (แก๊สมีตระกูล)
โซเดียม (โลหะแอลคาไล)
แมกนีเซียม (โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท)
อะลูมิเนียม (โลหะหลังทรานซิชัน)
ซิลิกอน (ธาตุกึ่งโลหะ)
ฟอสฟอรัส (อโลหะหลายวาเลนซ์)
กำมะถัน (อโลหะหลายวาเลนซ์)
คลอรีน (อโลหะวาเลนซ์เดียว)
อาร์กอน (แก๊สมีตระกูล)
โพแทสเซียม (โลหะแอลคาไล)
แคลเซียม (โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท)
สแกนเดียม (โลหะทรานซิชัน)
ไทเทเนียม (โลหะทรานซิชัน)
วาเนเดียม (โลหะทรานซิชัน)
โครเมียม (โลหะทรานซิชัน)
แมงกานีส (โลหะทรานซิชัน)
เหล็ก (โลหะทรานซิชัน)
โคบอลต์ (โลหะทรานซิชัน)
นิกเกิล (โลหะทรานซิชัน)
ทองแดง (โลหะทรานซิชัน)
สังกะสี (โลหะทรานซิชัน)
แกลเลียม (โลหะหลังทรานซิชัน)
เจอร์เมเนียม (ธาตุกึ่งโลหะ)
สารหนู (ธาตุกึ่งโลหะ)
ซีลีเนียม (อโลหะหลายวาเลนซ์)
โบรมีน (อโลหะวาเลนซ์เดียว)
คริปทอน (แก๊สมีตระกูล)
รูบิเดียม (โลหะแอลคาไล)
สตรอนเชียม (โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท)
อิตเทรียม (โลหะทรานซิชัน)
เซอร์โคเนียม (โลหะทรานซิชัน)
ไนโอเบียม (โลหะทรานซิชัน)
โมลิบดีนัม (โลหะทรานซิชัน)
เทคนีเชียม (โลหะทรานซิชัน)
รูทีเนียม (โลหะทรานซิชัน)
โรเดียม (โลหะทรานซิชัน)
แพลเลเดียม (โลหะทรานซิชัน)
เงิน (โลหะทรานซิชัน)
แคดเมียม (โลหะทรานซิชัน)
อินเดียม (โลหะหลังทรานซิชัน)
ดีบุก (โลหะหลังทรานซิชัน)
พลวง (ธาตุกึ่งโลหะ)
เทลลูเรียม (ธาตุกึ่งโลหะ)
ไอโอดีน (อโลหะวาเลนซ์เดียว)
ซีนอน (แก๊สมีตระกูล)
ซีเซียม (โลหะแอลคาไล)
แบเรียม (โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท)
แลนทานัม (แลนทานอยด์)
ซีเรียม (แลนทานอยด์)
เพรซีโอดิเมียม (แลนทานอยด์)
นีโอดิเมียม (แลนทานอยด์)
โพรมีเทียม (แลนทานอยด์)
ซาแมเรียม (แลนทานอยด์)
ยูโรเพียม (แลนทานอยด์)
แกโดลิเนียม (แลนทานอยด์)
เทอร์เบียม (แลนทานอยด์)
ดิสโพรเซียม (แลนทานอยด์)
โฮลเมียม (แลนทานอยด์)
เออร์เบียม (แลนทานอยด์)
ทูเลียม (แลนทานอยด์)
อิตเทอร์เบียม (แลนทานอยด์)
ลูทีเทียม (แลนทานอยด์)
ฮาฟเนียม (โลหะทรานซิชัน)
แทนทาลัม (โลหะทรานซิชัน)
ทังสเตน (โลหะทรานซิชัน)
รีเนียม (โลหะทรานซิชัน)
ออสเมียม (โลหะทรานซิชัน)
อิริเดียม (โลหะทรานซิชัน)
แพลตทินัม (โลหะทรานซิชัน)
ทองคำ (โลหะทรานซิชัน)
ปรอท (โลหะทรานซิชัน)
แทลเลียม (โลหะหลังทรานซิชัน)
ตะกั่ว (โลหะหลังทรานซิชัน)
บิสมัท (โลหะหลังทรานซิชัน)
พอโลเนียม (โลหะหลังทรานซิชัน)
แอสทาทีน (ธาตุกึ่งโลหะ)
เรดอน (แก๊สมีตระกูล)
แฟรนเซียม (โลหะแอลคาไล)
เรเดียม (โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท)
แอกทิเนียม (แอกทินอยด์)
ทอเรียม (แอกทินอยด์)
โพรแทกทิเนียม (แอกทินอยด์)
ยูเรเนียม (แอกทินอยด์)
เนปทูเนียม (แอกทินอยด์)
พลูโทเนียม (แอกทินอยด์)
อะเมริเซียม (แอกทินอยด์)
คูเรียม (แอกทินอยด์)
เบอร์คีเลียม (แอกทินอยด์)
แคลิฟอร์เนียม (แอกทินอยด์)
ไอน์สไตเนียม (แอกทินอยด์)
เฟอร์เมียม (แอกทินอยด์)
เมนเดลีเวียม (แอกทินอยด์)
โนเบเลียม (แอกทินอยด์)
ลอว์เรนเซียม (แอกทินอยด์)
รัทเทอร์ฟอร์เดียม (โลหะทรานซิชัน)
ดุบเนียม (โลหะทรานซิชัน)
ซีบอร์เกียม (โลหะทรานซิชัน)
โบห์เรียม (โลหะทรานซิชัน)
ฮัสเซียม (โลหะทรานซิชัน)
ไมต์เนเรียม (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
ดาร์มสตัดเทียม (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
เรินต์เกเนียม (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
โคเปอร์นิเซียม (โลหะทรานซิชัน)
นิโฮเนียม (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
ฟลีโรเวียม (โลหะหลังทรานซิชัน)
มอสโกเวียม (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
ลิเวอร์มอเรียม (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
เทนเนสซีน (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
ออกาเนสซอน (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
ชั้นพลังงานอิเล็กตรอนของโพรมีเทียม (2, 8, 18, 23, 8, 2)
61Pm


Pm

Np
นีโอดีเมียมโพรมีเทียมซาแมเรียม
โพรมีเทียมในตารางธาตุ
ลักษณะปรากฏ
มันวาว
คุณสมบัติทั่วไป
ชื่อ สัญลักษณ์ และเลขอะตอม โพรมีเทียม, Pm, 61
หมู่ คาบและบล็อก , 6, f
มวลอะตอมมาตรฐาน [145]
การจัดเรียงอิเล็กตรอน [Xe] 4f5 6s2
2, 8, 18, 23, 8, 2
ชั้นพลังงานอิเล็กตรอนของโพรมีเทียม (2, 8, 18, 23, 8, 2)
ประวัติ
การค้นพบ ชาร์ล ดี. คอร์เยล, เจคอบ เอ. มารินสกี, ลอว์เรนซ์ อี. เกรนเดนิน (1945)
ตั้งชื่อโดย เกรซ แมรี่ คอร์เยล (1945)
คุณสมบัติกายภาพ
ความหนาแน่น (ใกล้ r.t.) 7.26 g·cm−3
จุดหลอมเหลว 1315 K, 1042 °C, 1908 °F
จุดเดือด 3273 K, 3000 °C, 5432 °F
ความร้อนของการหลอมเหลว 7.13 kJ·mol−1
ความร้อนของการกลายเป็นไอ 289 kJ·mol−1
คุณสมบัติอะตอม
อิเล็กโตรเนกาติวิตี 1.13 (Pauling scale)
พลังงานไอออไนเซชัน ค่าที่ 1: 540 kJ·mol−1
ค่าที่ 2: 1050 kJ·mol−1
ค่าที่ 3: 2150 kJ·mol−1
รัศมีอะตอม 183 pm
รัศมีโควาเลนต์ 199 pm
จิปาถะ
โครงสร้างผลึก double hexagonal close packed
ความเป็นแม่เหล็ก paramagnetic
สภาพนำไฟฟ้า est. 0.75Ω·m
สภาพนำความร้อน 17.9 W·m−1·K−1
การขยายตัวจากความร้อน 9.0 µm/(m·K)
มอดุลัสของยัง α form: est. 46 GPa
โมดูลัสของแรงเฉือน α form: est. 18 GPa
โมดูลัสของแรงบีบอัด α form: est. 33 GPa
อัตราส่วนปัวซอง α form: est. 0.28
เลขทะเบียน CAS 7440-12-2
ไอโซโทปเสถียรที่สุด
บทความหลัก: ไอโซโทปของโพรมีเทียม
ไอโซโทป NA ครึ่งชีวิต DM DE (MeV) DP
145Pm trace 17.7 y ε 0.163 145Nd
146Pm syn 5.53 y ε 1.472 146Nd
β 1.542 146Sm
147Pm trace 2.6234 y β 0.224 147Sm
อ้างอิง
ยูเรนิไนต์ซึ่งเป็นแร่ที่สามารถพบโพรมีเทียมไม่กี่อะตอมจากการเกิดปฏิกิริยาฟิชชั่นตามธรรมชาติของ 238U ได้


การใช้ประโยชน์แก้ไข

  • เกลือของโพรมีเทียม เช่น โพรมีเทียม(III) คลอไรด์ เรืองแสงสีน้ำเงินหรือสีเขียวในที่มืดได้ จึงมักใช้ในการทำเรือนนาฬิกาเก่า และเข็มทิศบางชนิด แต่เนื่องจากมีกัมมันตภาพรังสีสูงจึงทำให้ถูกห้ามใช้ผลิต