แผนมาร์แชลล์ (อังกฤษ: Marshall Plan) หรือชื่อทางการคือ แผนงานฟื้นฟูยุโรป (European Recovery Programme: ERP) เกิดขึ้นเมื่อ 5 มิถุนายน ค.ศ. 1947 ของนายพล จอร์จ แคตเลตต์ มาร์แชลล์ (George Catlett Marshall) เป็นโครงการช่วยเหลือทางเศรษฐกิจของสหรัฐอเมริกาแก่ยุโรปตะวันตก เพื่อป้องกันการพังทลายทางเศรษฐกิจ และเพื่อฟื้นฟูระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยมรัฐชาติของยุโรปตะวันตกขึ้นมาใหม่ โดยในแผนมาร์แชลล์นี้ยุโรปได้รับมากกว่า 12 พันล้านดอลลาร์ทั้งในรูปเงินกู้และเงินช่วยเหลือตลอดระยะเวลาระหว่างปี ค.ศ. 1948-1951 แผนมาร์แชลล์อย่างเป็นทางการโปรแกรมกู้ยุโรปที่เรียกว่าช่วยมาร์แชลล์เป็นโปรแกรมช่วยสหรัฐมุ่งเป้าไปที่ยุโรปซึ่งเปิดตัวในปี 1947 หลังจากสงครามโลกครั้งที่สองโดยสหรัฐอเมริกาเลขานุการของรัฐโปรแกรมจอร์จมาร์แชลล์ได้ริเริ่มขึ้นหลังจากที่มาร์แชลล์ได้รับเมื่อสัปดาห์ที่หก การเดินทางไปทั่วยุโรปซึ่งเขาก็เชื่อว่าทวีปสงครามฉีกขาดไม่สามารถอยู่รอดได้โดยปราศจากความช่วยเหลือจากสหรัฐอเมริกาและสั่งขนาดใหญ่โปรแกรมการช่วยเหลือสหรัฐ แผนเปิดตัวโดยมาร์แชลล์ในการพูดที่มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด (Harvard University) 5 มิถุนายน 1947

แผนมาร์แชลล์
มหาลัญจกรแห่งสหรัฐอเมริกา (Great Seal of the United States).
ชื่อเต็ม อังกฤษ: An Act To promote world peace and the general welfare, national interest, and foreign policy of the United States through economic, financial, and other measures necessary to the maintenance of conditions abroad in which free institutions may survive and consistent with the maintenance of the strength and stability of the United States.
ผู้ตรา สภาคองเกรสแห่งสหรัฐอเมริกาที่ 80 United States Congress
วันเริ่มใช้ 3 เมษายน 1948
การเรียก
กฎหมายมหาชน 80-472
ประชุมกฎหมาย 62 Stat. 137
การประมวล
ประวัติทางนิติบัญญัติ
  • เสนอ S. 2202 ต่อ วุฒิสภา เมื่อ
  • วุฒิสภา เห็นชอบเมื่อ 13 มีนาคม 1948 (71-19)
  • ทำเนียบ เห็นชอบเมื่อ 31 มีนาคม 1948 (333-78) แปรญัตติ
  • บรรจุเข้าวาระของคณะกรรมาธิการร่วมเมื่อ 1 เมษายน 1948 โดย ทำเนียบ ตกลงรับเมื่อ 2 เมษายน 1948 (321-78) และ วุฒิสภา ตกลงรับเมื่อ 2 เมษายน 1948 (เห็นชอบ)
  • ประธานาธิบดี แฮร์รี เอส. ทรูแมน ลงลายมือชื่อตราเป็นกฎหมายเมื่อ 3 เมษายน 1948
การแก้ไขเพิ่มเติมที่เป็นสาระสำคัญ
คดีที่เกี่ยวข้องของศาลสูงสุด
ตราที่ใช้ในแผนมาร์แชลล์
เขตงานก่อสร้างใน เบอร์ลินตะวันตก ได้รับการช่วยจากแผนมาร์แชลล์ หลังปี 1948. ในป้ายอ่านว่า: "Emergency Program Berlin - with the help of the Marshall Plan"
ปัจจัยของสหรัฐอเมริกา มาที่ กรีซ ภายใต้แผนมาร์แชลล์

แต่ทว่าทางสหภาพโซเวียตได้มองแผนมาร์แชลล์ว่า เป็นแผนอุบายอันแยบยลของสหรัฐอเมริกาที่จะดึงประเทศอันเป็นระบอบคอมมิวนิสต์ในยุโรปตะวันออกเพื่อเปลี่ยนการปกครองเป็นประชาธิปไตยแทน จึงได้บังคับเหล่าประเทศบริวารในยุโรปตะวันออกไม่ให้ยอมรับแผนมาร์แชลและเริ่มดำเนินแผนโมโลตอฟคือการฟื้นฟูระบบเศรษฐกิจตามแบบคอมมิวนิสต์แทน อันเป็นจุดเริ่มต้นของสงครามเย็น

ประเทศที่ได้รับการช่วยเหลือ

แก้
ประเทศ 1948/49
(ล้านดอลลาร์)
1949/50
(ล้านดอลลาร์)
1950/51
(ล้านดอลลาร์)
Cumulative
(ล้านดอลลาร์)
  ออสเตรีย 232 166 70 468
  เบลเยียม และ   ลักเซมเบิร์ก 195 222 360 777
  เดนมาร์ก 103 87 195 385
  ฝรั่งเศส 1085 691 520 2296
  เยอรมนีตะวันตก 510 438 500 1448
  กรีซ 175 156 45 376
  ไอซ์แลนด์ 6 22 15 43
  ไอร์แลนด์ 88 45 0 133
  อิตาลี และ   ตรีเยสเต 594 405 205 1204
  เนเธอร์แลนด์ 471 302 355 1128
  นอร์เวย์ 82 90 200 372
  โปรตุเกส 0 0 70 70
  สวีเดน 39 48 260 347
  สวิตเซอร์แลนด์ 0 0 250 250
  ตุรกี 28 59 50 137
  สหราชอาณาจักร 1316 921 1060 3297
รวม 4,924 3,652 4,155 12,731