เพลงชาติลาว
เพลงชาติลาว หรือ เพงซาดลาวในภาษาลาว (ลาว): ເພງຊາດລາວ, อักขรวิธีแบบเก่าใช้ ເພຼງຊາຕລາວ "เพลงซาตลาว"[1]) เป็นชื่อเพลงชาติของสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวในปัจจุบัน
คำแปล: เพลงชาติลาว | |
---|---|
ເພງຊາດລາວ | |
โน้ตเพลงชาติลาว | |
เนื้อร้อง | มหาพูมี จิดตะพง (เนื้อร้องเดิม) สีซะนะ สีสาน (เนื้อร้องปัจจุบัน) |
ทำนอง | ดร.ทองดี สุนทอนวิจิด, พ.ศ. 2484 |
รับไปใช้ | พ.ศ. 2490 (เนื้อร้องเดิม) พ.ศ. 2518 (เนื้อร้องเพลงชาติลาว ดุริยางค์ซิมโฟนีเวียงจันทน์ พ.ศ. 2536 ปัจจุบัน) |
ตัวอย่างเสียง | |
เพลงชาติลาว (บรรเลง) |
ประวัติ
แก้เพลงชาติลาวได้ประพันธ์ขึ้นครั้งแรกในชื่อเพลง "ลาวรักชาติ" (ลาว: ລາວຮັກຊາຕ "ลาวฮักซาต", ฝรั่งเศส: Le Patriote Lao) เมื่อปี พ.ศ. 2484 อันเป็นช่วงเวลาที่ประเทศลาวซึ่งอยู่ภายใต้การอารักขาของฝรั่งเศสในเวลานั้น กำลังมีการตื่นตัวในจิตสำนึกชาตินิยมมากขึ้น โดยฝรั่งเศสเป็นผู้ให้การส่งเสริม เพื่อต่อต้านแนวคิดมหาอาณาจักรไทย (ภาษาลาวเรียกว่า "ລັດທິໄທໃຫຍ່") ของรัฐบาลไทยสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม[2] คำร้องประพันธ์โดย มหาพูมี จิดตะพง (ลาว: ມະຫາພູມີ ຈິດຕະພົງ)[3] ทำนองเรียบเรียงโดย ดร.ทองดี สุนทอนวิจิด (ลาว: ທອງດີ ສຸນທອນວິຈິດ เดิมสะกด ທອງດີ ສຸນທອຣວິຈິຕຣ໌: พ.ศ. 2448 - 2511) ในชั้นแรกเริ่ม มหาพูมี จิดตะพง ซึ่งขณะนั้นรับราชการเป็นเลขานุการสภาผู้แทนราษฎรลาว ได้รับมอบหมายจากรัฐบาลลาวอิสระให้ประพันธ์ทั้งบทร้องและทำนองของเพลงชาติลาว แต่เนื่องจากมหาพูมีขาดความรู้ในด้านดนตรี จึงประพันธ์เพียงบทร้องของเพลงชาติ แล้วส่งต่อให้ ดร.ทองดี สุนทอนวิจิด รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรมของคณะรัฐบาลลาวอิสระ ประพันธ์ทำนองเพลงให้เข้ากับบทร้องดังกล่าว แล้วมอบหมายให้ท้าวจู เป็นผู้ขับร้องในการบันทึกเสียงเพลงชาติลาวครั้งแรก โดยมีวงมโหรีราชสำนักล้านช้างหลวงพระบางเป็นผู้บรรเลงเพลงในการบันทึกเสียงครั้งนั้น[4]
บทร้องของเพลง "ลาวรักชาติ" ที่มหาพูมีได้ประพันธ์ไว้แต่เดิมมีอยู่ 2 บท โดยบทแรกมีเนื้อหาสรรเสริญความสามัคคีของชาวลาว ยกย่องพระเจ้ามหาชีวิตและพุทธศาสนาให้เป็นศูนย์รวมใจของชาติลาว แสดงความมุ่งมั่นของชาวลาวในการปกป้องเอกราชของชาติลาวไว้ และบทที่ 2 มีเนื้อหายกย่องประเทศฝรั่งเศสซึ่งได้อุปถัมภ์ค้ำชูชาติลาวให้ก้าวหน้าทัดเทียมนานาประเทศ และชักชวนให้ชาวลาวร่วมกันสร้างชาติลาวให้เจริญรุ่งเรือง ปรากฏหลักฐานการตีพิมพ์ในหนังสือ Hymnes & pavillons dʼIndochine ซึ่งจัดทำโดยรัฐบาลอินโดจีนฝรั่งเศส (ภายใต้การปกครองของรัฐบาลฝรั่งเศสเขตวีชี) ตีพิมพ์ที Les Presses de Imprimerie d’Extrême Orient (IDEO) ณ เมืองฮานอย อินโดจีนฝรั่งเศส เมื่อเดือนธันวาคม ค.ศ. 1941 (พ.ศ. 2484) ต่อมาได้ใช้เป็นเพลงชาติของพระราชอาณาจักรลาวตั้งแต่ปี พ.ศ. 2492 โดยตัดเนื้อร้องในบทที่ 2 ซึ่งมีเนื้อหาเชิดชูฝรั่งเศสออกไป
ในปี พ.ศ. 2518 พรรคประชาชนปฏิวัติลาวได้รับชัยชนะในสงครามกลางเมืองลาว สามารถล้มล้างรัฐบาลระบอบกษัตริย์และเข้ากุมอำนาจรัฐได้สำเร็จ เนื้อร้องของเพลงชาติลาวสมัยราชอาณาจักรที่ประพันธ์โดยมหาพูมี จึงถูกยกเลิก และได้มีการเปลี่ยนเนื้อเพลงเป็นฉบับที่แต่งโดยสีซะนะ สีสาน (ลาว: ສີຊະນະ ສີສານ) ซึ่งมีเนื้อหายกย่องเอกราชของชาติลาว ยกย่องความสามัคคีและความเสมอภาคของประชาชนลาวทุกชนเผ่า ต่อต้านลัทธิจักรวรรดินิยมต่างประเทศและบรรดาคนขายชาติ และประกาศเจตจำนงในการสร้างชาติลาวให้เจริญรุ่งเรือง โดยประกาศใช้อย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2518 ซึ่งเป็นวันสถาปนาสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว เนื้อเพลงชาติฉบับดังกล่าวได้ใช้มาจนถึงปี พ.ศ. 2531 รัฐบาลลาวจึงได้รับรองเพลงชาติซึ่งได้มีการเปลี่ยนแปลงเนื้อเพลงบ้างเล็กน้อยมาเป็นเนื้อร้องฉบับปัจจุบัน ตามที่กำหนดไว้ในรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ฉบับลงวันที่ 8 สิงหาคม พ.ศ. 2564
เนื้อร้อง
แก้เพลง "ลาวรักชาติ" (บทร้องดั้งเดิม)
แก้- ทำนอง: ทองดี สุนทอนวิจิด
- คำร้อง: มหาพูมี จิดตะพง
เมื่อประพันธ์ขึ้นครั้งแรกในปี พ.ศ. 2484 (ค.ศ. 1941) เพลงนี้ได้ใช้เป็นเพลงชาติของพระราชอาณาจักรหลวงพระบาง (ในขณะนั้นฝรั่งเศสได้จัดการปกครองลาวเป็น 3 ส่วน คือ หลวงพระบาง เป็นราชอาณาจักรในอารักขา เวียงจันทน์และจำปาศักดิ์ ฝรั่งเศสจัดการปกครองโดยตรง แต่ยังคงรับรองฐานะทางนิตินัยของเจ้าผู้ครองนครจำปาศักดิ์) ต่อมาได้ใช้เป็นเพลงชาติของพระราชอาณาจักรลาวภายใต้สหภาพอินโดจีนของฝรั่งเศสเมื่อ พ.ศ. 2490 (ค.ศ. 1947)
กรณีใช้บรรเลงเป็นเพลงเคารพ ใช้เฉพาะดนตรีตามบทร้องสองวรรคแรกและสองวรรคสุดท้าย
อักษรลาว | ถอดอักษร | คำแปล |
---|---|---|
ຊາຕລາວຕັ້ງແຕ່ເດີມມາ ຝຼັ່ງຊ່ວຽບັນເທົາທຸກຂ໌ |
ซาตลาวตั้งแต่เดิมมา ฝะลั่งซ่วยบันเทาทุกข์ |
ชาติลาวตั้งแต่เดิมมา ฝรั่งเศสช่วยบรรเทาทุกข์ |
เพลงชาติพระราชอาณาจักรลาว (พ.ศ. 2496-2518)
แก้- ทำนอง: ทองดี สุนทอนวิจิด
- คำร้อง: มหาพูมี จิดตะพง
บทร้องในที่นี้ใช้เป็นเพลงชาติของพระราชอาณาจักรลาวในช่วงที่ได้รับเอกราชจากฝรั่งเศสอย่างสมบูรณ์ กรณีใช้บรรเลงเป็นเพลงเคารพ ใช้เฉพาะดนตรีตามบทร้องสองวรรคแรกและสองวรรคสุดท้าย
อักษรลาว | ถอดอักษร | คำแปล |
---|---|---|
ຊາຕລາວຕັ້ງແຕ່ເດີມມາ |
ซาตลาวตั้งแต่เดิมมา |
ชาติลาวตั้งแต่เดิมมา |
เพลงชาติสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (2518 - ปัจจุบัน)
แก้- ทำนอง: ทองดี สุนทอนวิจิด
- คำร้อง: สีซะนะ สีสาน
อักษรลาว | ถอดอักษร | คำแปล |
---|---|---|
ຊາດລາວຕັ້ງແຕ່ໃດມາ |
ซาดลาวตั้งแต่ใดมา |
ชาติลาวตั้งแต่ใดมา |
อ้างอิง
แก้- ↑ ສົມຈິດ ພັນລັກ. (2012) ພາສາລາວລ້ານຊ້າງ ກ່ອນປີ ພ.ສ 2478; ຄ.ສ 1935 ສະບັບຄົ້ນຄວ້າ. ສົມມະນາ ການພິມ ສປປ ລາວ.
- ↑ เพลงชาติลาวกับแนวคิดต่อต้านมหาอาณาจักรไทย.
- ↑ หนังสือ ปะเทดลาว 1950 LAOS Mil neuf cent cinquante.
- ↑ ประวัติศาสตร์มีชีวิต ‘ดวงจำปา’ ก่อนจะมาเป็น ’เพลงปฏิวัติ’. อ้างอิงถึงหนังสือ ສຶບທາວລາວມະໂຫລີ เขียนโดย ປັນຍາ ພັນທະພານິດ
- ↑ อาซีคือคำว่าเอเชียในภาษาฝรั่งเศส ลาวรับคำนี้มาใช้ตามฝรั่งเศสซึ่งเคยเป็นเจ้าอาณานิคมมาก่อน
- ↑ หมายถึง ชาติลาวมีจิตใจเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกัน
แหล่งข้อมูลอื่น
แก้- แหล่งรวบรวมข้อมูลและไฟล์เสียง
- เพลงชาติลาวสมัยราชอาณาจักร
- เพลงชาติลาว จากเว็บไซต์สำนักข่าวสารประเทศลาว (ขปล.) เก็บถาวร 2012-04-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- เนื้อเพลงชาติลาวและไฟล์เสียง (midi) ที่ nationalanthems.info
- วีดิทัศน์