อำเภอบ้านโฮ่ง

อำเภอในจังหวัดลำพูน ประเทศไทย

บ้านโฮ่ง (ไทยถิ่นเหนือ: ) เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดลำพูน อยู่ห่างจากตัวจังหวัดประมาณ 40 กิโลเมตร แยกออกเป็นกิ่งอำเภอ เมื่อปี พ.ศ. 2460 และยกฐานะเป็นอำเภอในปี พ.ศ. 2499

อำเภอบ้านโฮ่ง
การถอดเสียงอักษรโรมัน
 • อักษรโรมันAmphoe Ban Hong
คำขวัญ: 
ถ้ำหลวงงดงาม ลือนามหอมกระเทียม
ลำไยรสเยี่ยม พระเจ้าสะเลียมหวานเลิศล้ำ
น้ำตกงามแท้ แค่หลวงตางาม
บูชาพระเจ้าตนหลวง บวงสรวงพระบาทสามยอด
แผนที่จังหวัดลำพูน เน้นอำเภอบ้านโฮ่ง
แผนที่จังหวัดลำพูน เน้นอำเภอบ้านโฮ่ง
พิกัด: 18°19′52″N 98°49′8″E / 18.33111°N 98.81889°E / 18.33111; 98.81889
ประเทศ ไทย
จังหวัดลำพูน
พื้นที่
 • ทั้งหมด596.901 ตร.กม. (230.465 ตร.ไมล์)
ประชากร
 (2567)
 • ทั้งหมด37,606 คน
 • ความหนาแน่น63.00 คน/ตร.กม. (163.2 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์ 51130
รหัสภูมิศาสตร์5103
ที่ตั้งที่ว่าการที่ว่าการอำเภอบ้านโฮ่ง หมู่ที่ 7 ตำบลบ้านโฮ่ง อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน 51130
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติ

แก้

อำเภอบ้านโฮ่ง แต่เดิมมาเป็นพื้นที่ป่าดงพงไพรเคยมีชุมชนเก่าแก่ตั้งแต่ยุคหริภุญชัย มีตำนานเล่าขานสืบกันมาเกี่ยวกับเมือง “เวียงหวาย” (ซึ่งตั้งอยู่บริเวณวัดพระเจ้าสะเลียมหวานและพื้นที่ใกล้เคียง) ที่มีเจ้าพ่อพระยาจันทร์” (หรือปัจจุบันชาวบ้านนิยม เรียกตามสมัญญานามว่า เจ้าพ่อแปดเหลี่ยม) เป็นผู้ปกครองซึ่งเป็นเวียงหรือชุมชนร่วมสมัยกับขุนหลวงมะลังกะที่มีเวียงอยู่ที่เชิงดอยสุเทพ(ตามตำนานเรื่อง นางแก้ว-เวียงหวาย) ในสมัยเจ้าผู้ครองนคร อำเภอบ้านโฮ่งก็เป็นเพียงตำบลหนึ่ง ที่อยู่ในการปกครองดูแลของ“เมืองปากบ่อง” (ปัจจุบันคืออำเภอป่าซาง) ในช่วง พ.ศ.2450 มีหลักฐานว่าขุนโฮ่งหาญผจญซึ่งเป็นบุตรของพระยาสุพรรณเป็นกำนันปกครองท้องที่ตำบลบ้านโฮ่ง 24 เมษายน 2460 ทางราชการยกตำบลบ้านโฮ่ง ตำบลเหล่ายาว ตำบลป่าพลูขึ้นเป็นกิ่งอำเภอ ชื่อ “กิ่งอำเภอบ้านโฮ่ง” ขึ้นกับเมืองปากบ่อง โดยในช่วงนั้น จังหวัดลำพูน จะประกอบด้วย3 อำเภอ กับ 2 กิ่งอำเภอ คือ อำเภอเมืองลำพูน อำเภอปากบ่อง อำเภอลี้ กิ่งอำเภอบ้านโฮ่ง และกิ่งอำเภอแม่ทา 25 พฤษภาคม 2499 กิ่งอำเภอบ้านโฮ่งได้รับยกฐานะเป็น “อำเภอบ้านโฮ่ง” มีนายสีห์ ปล่องทอง เป็นนายอำเภอคนแรก โดยที่ว่าการกิ่งอำเภอและ ที่ว่าอำเภอ สมัยแรกๆ ตั้งอยู่ที่บริเวณโรงเรียนบ้านโฮ่งศีลาภรณ์(หมู่ 2 ตำบลบ้านโฮ่ง ในปัจจุบัน) ในช่วง 2499 – 2501 นายสีห์ ปล่องทอง นายอำเภอคนแรกได้ของบประมาณมาสร้าง ที่ว่าการอำเภอบ้านโฮ่ง ที่บ้านสันตับเต่า (ที่ตั้งอำเภอปัจจุบัน) เพราะเห็นว่า เป็นที่ป่ากว้างขวาง เมื่อสร้างเสร็จแล้วก็ยังไม่สามารถย้ายสถานที่ปฏิบัติราชการมาอยู่ ณ ที่แห่งใหม่ได้ เนื่องจากชาวบ้าน และเจ้าหน้าที่ได้คัดค้านไม่ยอมให้ย้ายมาอยู่ที่ใหม่ เพราะว่าที่ว่าการอำเภอที่สร้างใหม่ ยังไม่มีน้ำ ไม่มีไฟฟ้าใช้และห่างไกลชุมชน จนมาถึงสมัยเจ้าพงศ์สุวรรณ ณ ลำพูน นายอำเภอ บ้านโฮ่งคนที่ 8 (พ.ศ.2505 – 2509 ) ท่านได้พูดชี้แจงกับชาวบ้านและเจ้าหน้าที่จนเกิดความเข้าใจ ตลอดจนได้ซ่อมแซมอาคารที่ว่าการอำเภอ หลังใหม่เรียบร้อยแล้ว จึงย้ายจากอาคารเดิม หมู่ 2 ตำบลบ้านโฮ่ง มาอยู่ ณ ที่ตั้งปัจจุบัน จนกระทั่งบัดนี้คำว่า โฮ่ง หมายถึงที่ล่ม หรือลาดต่ำลงไปมีดิน อุดมสมบูรณ์ อำเภอบ้านโฮ่ง จึงเป็นแหล่ง ผลิตพืชผลการเกษตร ที่สำคัญของจังหวัดลำพูนมาตั้งแต่สมัยโบราณ จนถึงปัจจุบันปัจจุบัน

ที่ตั้งและอาณาเขต

แก้

อำเภอบ้านโฮ่งตั้งอยู่ทางทิศเหนือของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

การแบ่งเขตการปกครอง

แก้

การปกครองส่วนภูมิภาค

แก้

อำเภอบ้านโฮ่งแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 5 ตำบล 62 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับที่ อักษรไทย อักษรโรมัน จำนวนหมู่บ้าน ประชากรทั้งหมด
(พ.ศ. 2559)[1]
ประชากรแยกตามส่วนท้องถิ่น
(พ.ศ. 2559)[1]
1. บ้านโฮ่ง Ban Hong 18 14,280 8,079
6,201
(ทต.บ้านโฮ่ง)
(อบต.เวียงกานต์)
2. ป่าพลู Pa Phlu 14 7,589 7,589 (อบต.ป่าพลู)
3. เหล่ายาว Lao Yao 13 8,871 8,871 (อบต.เหล่ายาว)
4. ศรีเตี้ย Si Tia 9 5,721 5,721 (ทต.ศรีเตี้ย)
5. หนองปลาสะวาย Nong Pla Sawai 8 3,993 3,993 (อบต.หนองปลาสะวาย)
รวม 62 40,454 13,800 (เทศบาล)
26,654 (อบต.)

การปกครองส่วนท้องถิ่น

แก้

ท้องที่อำเภอบ้านโฮ่งประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 6 แห่ง ได้แก่

  • เทศบาลตำบลบ้านโฮ่ง ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลบ้านโฮ่ง
  • เทศบาลตำบลศรีเตี้ย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศรีเตี้ยทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลเวียงกานต์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านโฮ่ง (นอกเขตเทศบาลตำบลบ้านโฮ่ง)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลป่าพลู ครอบคลุมพื้นที่ตำบลป่าพลูทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลเหล่ายาว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเหล่ายาวทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลหนองปลาสะวาย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองปลาสะวายทั้งตำบล

สถานที่ท่องเที่ยว

แก้
  • วัดพระเจ้าสะเลียมหวาน
  • ถ้ำเอราวัณ
  • ถ้ำหลวงผาเวียง
  • วัดพระเจ้าตนหลวง
  • หมู่บ้านกะเหรี่ยงพัฒนาห้วยหละ
  • น้ำตกวังหลวง
  • พระพุทธบาทสามยอด
  • ดอยช้างหลวง(ป่าแป๋)
  • สำนักสงฆ์ วัดดอยหลังถ้ำ
  • อุโบสถวัดมหาสังฆารามบ้านโฮ่งหลวง และอนุสาวรีย์ครูบาศรีวิชัย

อ้างอิง

แก้