หม่อมเจ้าพิไลยเลขา ดิศกุล

หม่อมเจ้าพิไลยเลขา ดิศกุล (8 สิงหาคม พ.ศ. 2440 – 11 ธันวาคม พ.ศ. 2528) เป็นพระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ประสูติแต่หม่อมเฉื่อย ดิศกุล ณ อยุธยา

หม่อมเจ้าพิไลยเลขา ดิศกุล
หม่อมเจ้า ชั้น 4
ประสูติ8 สิงหาคม พ.ศ. 2440
สิ้นชีพิตักษัย11 ธันวาคม พ.ศ. 2528 (88 ปี)
ราชสกุลดิศกุล
ราชวงศ์จักรี
พระบิดาสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ
พระมารดาหม่อมเฉื่อย ดิศกุล ณ อยุธยา

พระประวัติ แก้

หม่อมเจ้าพิไลยเลขา ดิศกุล มีพระนามลำลองว่า หญิงพิไลย เป็นพระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ประสูติแต่หม่อมเฉื่อย ดิศกุล ณ อยุธยา[1] เมื่อวันที่ 8 สิงหาคม พ.ศ. 2440

หม่อมเจ้าพิไลยเลขาเติบโตมาในพระอุปถัมภ์ของสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ตั้งแต่ชันษา 4 ปี โดยมีหน้าที่เชิญหีบพระศรี พระกลด ตลอดจนเครื่องใช้ส่วนพระองค์ สมเด็จทรงพระกรุณาเลี้ยงดูอย่างใกล้ชิด โปรดให้ศึกษาที่โรงเรียนราชินีจนจบ ได้เป็นครูสอนหนังสือ ทรงรับใช้ใกล้ชิดพระองค์ ตามเสด็จไปในที่ต่าง ๆ และเป็นผู้อ่านหนังสือถวาย[2]

กระทั่งปี พ.ศ. 2454 หม่อมเจ้าพิไลยเลขาชันษา 14 ปี ทรงใกล้ชิดสนิทสนมกับสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก และสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าประชาธิปกศักดิเดชน์ ซึ่งเสด็จกลับจากทรงศึกษาที่ทวีปยุโรปช่วงฤดูร้อน สมเด็จเจ้าฟ้าประชาธิปกศักดิเดชน์ทรงพอพระทัยในหม่อมเจ้าพิไลยเลขา จึงทรงกราบทูลขอหม่อมเจ้าพิไลยเลขาจากสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ซึ่งสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงก็ทรงหมั้นหมายหม่อมเจ้าพิไลยเลขาด้วยเครื่องเพชรและพระราชทานพระราชานุญาตให้ติดต่อกันทางจดหมาย เมื่อสมเด็จเจ้าฟ้าประชาธิปกศักดิเดชน์เสด็จกลับไปศึกษาต่อที่ยุโรป[2]

ในปี พ.ศ. 2458 เมื่อสมเด็จเจ้าฟ้าประชาธิปกศักดิเดชน์เสด็จกลับจากยุโรป และทรงรับราชการในกรมเสนาธิการทหารบก หม่อมเจ้าพิไลยเลขาซึ่งชันษา 18 ปี มิใช่เด็กหญิงที่สามารถคลุกคลีกับผู้ใดได้เหมือนแต่เดิม ในขณะที่สมเด็จเจ้าฟ้าประชาธิปกศักดิเดชน์ทรงมีโอกาสพบปะเล่นหัวพูดคุยกับหญิงอื่น และต้องชะตากับหม่อมเจ้ารำไพพรรณี สวัสดิวัตน์ ทำให้พระทัยหวั่นไหว อันเป็นเหตุจากความเหินห่างพระคู่หมั้น[3] และได้กราบทูลขอพระราชานุญาตเสกสมรสกับหม่อมเจ้ารำไพพรรณี สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงจึงพระราชทานพระราชานุญาตให้หม่อมเจ้าพิไลยเลขาเสด็จกลับไปประทับกับพระบิดาที่วังวรดิศ[2]

หม่อมเจ้าพิไลยเลขา ดิศกุล สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 11 ธันวาคม พ.ศ. 2528 สิริชันษา 88 ปี พระราชทานเพลิงศพเมื่อวันที่ 22 ธันวาคม ปีเดียวกัน ณ เมรุวัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร[4]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ แก้

พงศาวลี แก้

อ้างอิง แก้

  1. ศรัณย์ ทองปาน (18 มีนาคม 2556). "ติดเกาะ! ตามสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ไป "ลี้ภัยการเมือง" ที่ปีนัง". สารคดี. สืบค้นเมื่อ 5 เมษายน 2558. {{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)
  2. 2.0 2.1 2.2 พูนพิศมัย ดิศกุล, หม่อมเจ้า. สิ่งที่ข้าพเจ้าพบเห็น ประวัติศาสตร์เปลี่ยนแปลงการปกครอง ๒๔๗๕. กรุงเทพฯ : มติชน, พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ. 2542, พิมพ์ครั้งที่ 6 พ.ศ. 2551. 183 หน้า. ISBN 978-974-322-121-2 ข้อผิดพลาดพารามิเตอร์ใน {{ISBN}}: checksum
  3. ศันสนีย์ วีระศิลป์ชัย. "วาทะเล่าประวัติศาสตร์" นิตยสารศิลปวัฒนธรรม ฉบับ 2 ธันวาคม 2551หน้า 42-44
  4. ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวในพระราชสำนัก วันอาทิตย์ที่ ๒๒ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๕๒๘ เล่ม 102 ตอนที่ 199 ฉบับพิเศษ หน้า 24 วันที่ 30 ธันวาคม 2528
  5. "สำเนาที่เก็บถาวร" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-03-04. สืบค้นเมื่อ 2020-06-25.

แหล่งข้อมูลอื่น แก้