สวนสัตว์

สวนสัตว์ (อังกฤษ: Zoo, Zoological park) คือ สถานที่จัดแสดงสัตว์ป่านอกถิ่นอาศัย โดยมีวัตถุประสงค์ในการรวบรวมสัตว์นานาชนิดไว้เพื่อประโยชน์ในการศึกษา และอำนวยบริการแก่ประชาชน รวมทั้งสองเสริมและจัดให้มีการบำรุงและผสมพันธุ์สัตว์ต่าง ๆ ไว้เพื่อมิให้สูญพันธุ์ โดยมีหน้าที่สำคัญคือ การอนุรักษ์ การวิจัย การให้การศึกษา การเป็นสถานที่สำหรับการพักผ่อนหย่อนใจแก่ประชาชน โดยมุ่งหวังให้ผู้เที่ยวชมเข้ามาเรียนรู้ชีวิตของสัตว์ป่าทุกชนิด ไม่ว่าจะเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม สัตว์ปีก สัตว์เลื้อยคลาน สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก และสัตว์น้ำ โดยเน้นให้เห็นสภาพความเป็นอยู่ตามถิ่นกำเนิด (Zoogeographic Theme) ตามสภาพแวดล้อมของกลุ่มสัตว์ (Ecological Theme) ตามพฤติกรรม (Behavioral Theme)

แพนด้ายักษ์ในสวนสัตว์เชียงใหม่

พัฒนาการของสวนสัตว์

ในอดีตสวนสัตว์จะเป็นส่วนหนึ่งของสวนของคหบดีหรือคนชั้นสูง ในการสะสมหรือรวบรวมสัตว์ที่หายากเพื่ออวดโชว์กันในแวดวงสังคมชั้นสูง ในยุโรปสวนสัตว์มักเป็นส่วนหนึ่งของพระราชอุทยานและตั้งอยู่ในเขตพระราชวัง เช่น พระราชวังเชินบรุนน์ ในออสเตรีย เดิมสวนสัตว์ในยุคแรกๆนี้ เป็นเพียงกรงหรือคอกกักขังสัตว์ ต่อมามีการรวมเข้ากับสวนหรืออุทยาน มีการปลูกต้นไม้ น้ำพุประดับตกแต่ง

จนปัจจุบันในหลาย ๆ ประเทศได้ปรับปรุงสวนสัตว์ที่มีอยู่เดิมให้มีสภาพแวดล้อมเหมาะกับสัตว์มากขึ้น ได้แก่ การสร้างคูน้ำ หรือรั้วที่กลมกลืนกับธรรมชาติ และเปิดให้ดูเป็นแหล่งศึกษาหาความรู้ เช่นเดียวกับพิพิธภัณฑ์ นอกจากนี้ยังพัฒนาจนเป็นธุรกิจของสวนสัตว์ ในภาคเอกชนอาจจัดสร้างสวนสัตว์ที่มีการผสมผสานสวนสนุกหรือสวนที่มีการจัดแสดงอื่น ๆ เข้าด้วยกัน หรือแบ่งเป็นประเภทย่อย ๆ ของสวนสัตว์ออกไป เช่น พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำ สวนสัตว์กลางคืน สวนนก เป็นต้น

ดูเพิ่ม

• รายชื่อสวนสัตว์