ภาษารูซึน (รูซึนคาร์เพเทีย: русиньскый язык, อักษรโรมัน: rusîn'skyj jazyk; รูซึนพันโนเนีย: руски язик, อักษรโรมัน: ruski jazik)[14] หรือในคำเก่า ภาษารุสนัก (руснацькый язык, rusnac'kyj jazyk, 'Rusnak language')[15][16] เป็นวิธภาษาหนึ่งในกลุ่มภาษาสลาฟตะวันออก พูดโดยประชากรชาวรูซึนที่ตั้งถิ่นฐานในยุโรปตะวันออก

ภาษารูซึน
русинськый язык; руски язик
rusîns'kyj jazyk; ruski jazik
ชาติพันธุ์ชาวรูซึน
จำนวนผู้พูด623,500 คน  (2000–2006)[1]
สำมะโนประชากร: 76,000, ข้อมูลจากสำนักสถิติแห่งชาติ:
สโลวาเกีย - 38,679[2]
เซอร์เบีย - 15,626[3]
โปแลนด์ - 10,000[4]
ยูเครน - 6,725[5]
โครเอเชีย - 2,337[6]
ฮังการี - 1,113[7]
เช็กเกีย - 777[8]
ตระกูลภาษา
ระบบการเขียนอักษรซีริลลิก
อักษรละติน (สโลวาเกีย)[9]
สถานภาพทางการ
ภาษาชนกลุ่มน้อยที่รับรองใน บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา[10]
 โครเอเชีย[10]
 เช็กเกีย[10]
 ฮังการี[10][11]
 โปแลนด์[10][12]
 โรมาเนีย[10]
 เซอร์เบีย[10][13]
 สโลวาเกีย[10]
รหัสภาษา
ISO 639-3rue
Linguasphere53-AAA-ec < 53-AAA-e
(varieties: 53-AAA-eca to 53-AAA-ecc)
บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากล หากระบบของคุณไม่รองรับการแสดงผลที่ถูกต้อง คุณอาจเห็นปรัศนี กล่อง หรือสัญลักษณ์อย่างอื่นแทนที่อักขระยูนิโคด

มีการถกเถียงกันอยู่หลายครั้งว่าภาษารูซึนมีสถานะเป็นภาษาหนึ่ง หรือเป็นเพียงแค่ภาษาถิ่นเท่านั้น โดยนักภาษาศาสตร์ชาวเช็ก สโลวัก ฮังการี (รวมถึงอเมริกัน โปแลนด์ และเซอร์เบียบางส่วน) ถือว่าภาษารูซึนเป็นภาษาเอกเทศภาษาหนึ่ง[17] ส่วนนักวิชาการบางส่วน (โดยเฉพาะชาวยูเครน รวมถึงโปแลนด์ เซอร์เบีย และโรมาเนีย) ถือว่าภาษารูซึนเป็นเพียงภาษาถิ่นตะวันตกเฉียงใต้ของภาษายูเครน[18][19]

อักษร

แก้
ชุดตัวอักษรรูซึนถิ่นคาร์เพเทียน[20]
ตัวนำ ตัวตาม ชื่อ อักษรโรมัน เสียง หมายเหตุ
ALA BGN Euro IDS ISO
А а a a a a a a /a/
Б б бэ b b b b b /b/
В в вэ v v v v v /v/
Г г гэ h h h h h /ɦ/
Ґ ґ ґэ g g g g g /ɡ/
Д д дэ d d d d d /d/
Е е e e e e e e /ɛ/
Є є є i͡e je je/'e je ê /je, ʲe/
Ё ё ё ë jo jo/'o ë /jo/ ไม่ปรากฏในภาษารูซึนเล็มโก หรือ รูซึนพันโนเนีย
Ж ж жы z͡h ž ž ž ž /ʒ/
З з зы z z z z z /z/
І і i i I i I ì /i/ ไม่ปรากฏในภาษารูซึนพันโนเนีย
Ї ї ї ï ji ji/'i ï ï /ji/ ไม่ปรากฏในภาษารูซึนเล็มโก
И и и i/y y î I I /ɪ/ ภาษารูซึนพันโนเนียใช้อักษรนี้วางหลังอักษร з, เช่นเดียวกับอักษรภาษายูเครน
ตามการถอดเป็นอักษรโรมันของ ALA–LC สำหรับภาษารูซึนพันโนเนียจะถอดเป็นอักษร i และภาษาอื่นเป็น y
Ы ы ы ŷ y y y/ŷ y /ɨ/ ไม่ปรากฏในภาษารูซึนพันโนเนีย
Й й йы ĭ j j j j /j/
К к кы k k k k k /k/
Л л лы l l l l l /l/
М м мы m m m m m /m/
Н н ны n n n n n /n/
О о o o o o o o /ɔ/
П п пы p p p p p /p/
Р р ры r r r r r /r/
С с сы s s s s s /s/
Т т ты t t t t t /t/
У у у u u u u u /u/
Ф ф фы f f f f f /f/
Х х хы k͡h ch ch ch h /x/
Ц ц цы t͡s c c c c /t͡s/
Ч ч чы ch č č č č /t͡ʃ/
Ш ш шы sh š š š š /ʃ/
Щ щ щы shch šč šč šč ŝ /ʃt͡ʃ/
Ю ю ю і͡u ju ju/'u ju û /ju/
Я я я i͡a ja ja/'a ja â /ja/
Ь ь мнягкый знак (ірь) ' /ʲ/ "เครื่องหมายกำกับเสียงเบา": กำหนดให้พยัญชนะนำหน้าเป็นเสียงใช้เพดานแข็ง (เสียงเบา)
Ъ ъ твердый знак (ір) " "เครื่องหมายกำกับเสียงหนัก": กำหนดให้พยัญชนะนำหน้าไม่ใช่เสียงใช้เพดานแข็ง (เสียงหนัก), ไม่ปรากฏในภาษารูซึนพันโนเนีย
  • ในประเทศยูเครน, พบการใช้อักษร о̄ และ ӯ[21][22][23]
  • จนถึงช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง มีการใช้อักษร ѣ (їть หรือ yat'), ซึ่งออกเสียง /ji, ʲi/ หรือ /i/ (ออกเสียง) อักษรนี้ยังคงใช้อยู่ในส่วนของบทความในวิกิพีเดียภาษารูซึน

อ้างอิง

แก้
  1. ภาษารูซึน ที่ Ethnologue (18th ed., 2015) (ต้องสมัครสมาชิก)
  2. "Number of population by mother tongue in the Slovak Republic at 1. 1. 2021". Statistical Office of the Slovak Republic. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 21 January 2022. สืบค้นเมื่อ 21 January 2022.
  3. Republic of Serbia, Republic Statistical Office (24 ธันวาคม 2002). "Final results of the census 2002" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 6 มีนาคม 2009. สืบค้นเมื่อ 16 ธันวาคม 2010.
  4. "Home" (PDF). Central Statistical Office of Poland. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 16 มกราคม 2013. สืบค้นเมื่อ 22 มีนาคม 2012.
  5. State Statistics Committee of Ukraine. "About number and composition population of UKRAINE by data All-Ukrainian population census 2001 data". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2 มีนาคม 2008. สืบค้นเมื่อ 16 ธันวาคม 2010.
  6. "Republic of Croatia - Central Bureau of Statistics". Crostat. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 27 May 2006. สืบค้นเมื่อ 5 September 2010.
  7. "1.28 Population by mother tongue, nationality and sex, 1900–2001". Hungarian Central Statistical Office. 2001. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 20 November 2012. สืบค้นเมื่อ 28 February 2012.
  8. "Obyvatelstvo podle věku, mateřského jazyka a pohlaví". เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 27 June 2015. สืบค้นเมื่อ 2 November 2012.
  9. Rusyn ที่ Ethnologue (21st ed., 2018)  
  10. 10.0 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6 10.7 Council of Europe 2021.
  11. "Implementation of the Charter in Hungary". Database for the European Charter for Regional or Minority Languages. Public Foundation for European Comparative Minority Research. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 27 February 2014. สืบค้นเมื่อ 16 June 2014.
  12. "I Raport dla Sekretarza Rady Europy z realizacji przez Rzeczpospolitą Polską postanowień Europejskiej karty języków regionalnych lub mniejszościowych" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 1 July 2014. สืบค้นเมื่อ 28 April 2019.
  13. "The Statue of the Autonomous Province of Vojvodina, Serbia". Skupstinavojvodine.gov.rs. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 3 March 2012. สืบค้นเมื่อ 2012-08-07.
  14. http://theses.gla.ac.uk/2781/1/2011BaptieMPhil-1.pdf เก็บถาวร 23 พฤษภาคม 2018 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, p. 8.
  15. Plishkova 2009, p. 17, 37, 67.
  16. Magocsi 2015, p. 3, 5, 134, 154, 222-224.
  17. Bernard Comrie, "Slavic Languages," International Encyclopedia of Linguistics (1992, Oxford, Vol 3), pp. 452-456.
    Ethnologue, 16th edition
  18. George Y. Shevelov, "Ukrainian," The Slavonic Languages, ed. Bernard Comrie and Greville G. Corbett (1993, Routledge), pp. 947-998.
  19. Moser M. (2016) Rusyn: A New-Old Language In-between Nations and States // Kamusella T., Nomachi M., Gibson C. (eds) The Palgrave Handbook of Slavic Languages, Identities and Borders. London: Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-349-57703-3
  20. http://theses.gla.ac.uk/2781/1/2011BaptieMPhil-1.pdf
  21. Кушницькый, Мигаль (May 27, 2020). "Carpatho-Rusyn Phonetics ep3 - О/Ō | Карпаторусинська фонетика №3". YouTube. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 28 October 2021. สืบค้นเมื่อ 31 July 2020.
  22. Кушницькый, Мигаль (May 1, 2020). "Carpatho-Rusyn phonetics. Ep#2 - і, ї, ӯ | Карпаторусинська фонетика. Другый епізод". YouTube. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 18 February 2022. สืบค้นเมื่อ 31 July 2020.
  23. "ruegrammatica". rueportal.eu. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 6 August 2020. สืบค้นเมื่อ 31 July 2020.

บรรณานุกรม

แก้

แหล่งข้อมูลอื่น

แก้