พระเทพคุณาธาร (อภัย อภโย)

พระเทพคุณาธาร​ (อภัย​อภโย) (นามเดิม: อภัย วงศ์บุปผา) (15 ตุลาคม พ.ศ. 2465 - 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2549) อดีตเจ้าคณะจังหวัดระยอง และอดีตเจ้าอาวาสวัดป่าประดู่ ท่านเกิดเมื่อวันที่ 15 ตุลาคม พ.ศ. 2465 ณ บ้านเลขที่ 53 หมู่ 1 ตำบลตะพง อำเภอเมืองระยอง จังหวัดระยอง บิดามารดาชื่อ นายพล นางเจิ้น วงศ์บุปผา มีพี่น้อง 9 คน เป็นชาย 4 คน และหญิง 5 คน ส่วนตัวท่านเป็นพี่คนโต เริ่มการศึกษาที่โรงเรียนประชาบาลวัดตะพงใน จบชั้น ป.4 แล้วไปเรียนวิชาเกษตรต่ออีก 1 ปี จึงกลับมาบรรพชาเป็นสามเณรเมื่อวันที่3 มิถุนายน พ.ศ. 2480 ณ วัดตะพงใน อ.เมือง จ.ระยอง มีพระครูไพบูลอรรถกิจ วัดนาตาขวัญ เป็นพระอุปัชฌาย์ อุปสมบทเป็นพระภิกษุ เมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2486 ณ วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร กรุงเทพมหานคร โดยมี สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (ปลด กิตฺติโสภโณ) เป็นพระอุปัชฌาย์ พระเทพคุณาธารเป็นพระผู้ใหญ่ที่มีความรู้ความสามารถทั้งทางโลกและทางธรรม ตลอดจนมีวัตรปฏิบัติ นุ่มนวล อ่อนโยน ยังความสบายใจแก่ผู้พบเห็นตลอดชีวิตของท่าน

พระเทพคุณาธาร (อภัย อภโย)
ชื่ออื่น	อภัย วงศ์บุปผา
ส่วนบุคคล
เกิด	15 ตุลาคม พ.ศ. 2465 (83 ปี)
มรณภาพ	24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2549
นิกาย	มหานิกาย
การศึกษา	เปรียญธรรม 4 ประโยค (ป.ธ.4) นักธรรมชั้นเอก (น.ธ.เอก)
ตำแหน่งชั้นสูง
ที่อยู่	วัดป่าประดู่ จังหวัดระยอง
อุปสมบท	9 พฤษภาคม พ.ศ. 2486
พรรษา	62
ตำแหน่ง	เจ้าอาวาสวัดป่าประดู่ เจ้าคณะจังหวัดระยอง /ที่ปรึกษาเจ้าคณะจังหวัดระยอง

การศึกษา

• นักธรรมชั้นเอก
• เปรียญธรรม 4 ประโยค

ตำแหน่งบริหารทางคณะสงฆ์

• พ.ศ. 2510 ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดป่าประดู่
• พ.ศ. 2524 ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสพระอารามหลวง
• พ.ศ. 2524 ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะอำเภอปลวกแดง
• พ.ศ. 2525 ดำรงดำแหน่งเจ้าคณะอำเภอเมืองระยอง
• พ.ศ. 2529 ดำรงตำแหน่งรองเจ้าคณะจังหวัดระยอง
• พ.ศ. 2530 ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะจังหวัดระยอง พ.ศ. 2530 (ดำรงตำแหน่งจนอายุ 80 ปี จึงได้รับการยกย่องขึ้นเป็นที่ปรึกษาเจ้าคณะจังหวัดระยอง)
• พ.ศ. 2546 ดำรงตำแหน่งที่ปรึกษาเจ้าคณะจังหวัดระยอง

สมณศักดิ์

เมื่อครั้งได้รับเลื่อนสมณศักดิ์เป็น พระราชธรรมคณี

• พ.ศ. 2498 เป็นพระครูสัญญาบัตร ที่ "พระครูพิศิษฐ์ศุภการ" ในตำแหน่งเลขานุการคณะกรรมการสงฆ์จังหวัด ถือพัดชนิดเดียวกับเจ้าคณะอำเภอ เทียบเท่าผู้ช่วยเจ้าอาวาสพระอารามหลวง
• พ.ศ. 2516 เป็นพระครูสัญญาบัตรเทียบผู้ช่วยเจ้าอาวาสพระอารามหลวงชั้นพิเศษ
• พ.ศ. 2523 เป็นพระครูสัญญาบัตร เจ้าอาวาสพระอารามหลวงชั้นโท เนื่องจากวัดป่าประดู่ได้รับการยกฐานะขึ้นเป็นพระอารามหลวง
• พ.ศ. 2525 เป็นพระครูสัญญาบัตรเจ้าอาวาสพระอารามหลวงเป็นชั้นเอก
• พ.ศ. 2530 ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญที่ "พระโสภณธรรมคณี"
• พ.ศ. 2537 ได้รับเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นราชที่ "พระราชธรรมคณี ศรีสุนทรปสาสนกิจ มหาคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี"
• พ.ศ. 2543 ได้รับเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นเทพที่ "พระเทพคุณาธาร ศีลาจารโสภณ วิมลกิจจาทร มหาคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี"

ผลงาน

• ได้รับการยกย่องจากสมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก ว่าเป็นพระนักพัฒนาวัด จนวัดได้รับการคัดเลือกเป็นวัดพัฒนาตัวอย่างในปี ๒๕๐๙ และ ๒๕๑๐
• บูรณะองค์พระพุทธรูปปางป่าเลไลยก์ใหม่หมดทั้งองค์เพราะชำรุด
• สร้างโรงเรียนปริยัติธรรม เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๑๕
• สร้างหอระฆัง กำแพงรอบวัด และ ซุ้มประตูวัดอีก ๓ ซุ้ม
• สร้างโรงเรียนสอนเด็กก่อนเกณฑ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๐ ชื่อว่าโรงเรียนพิศิษฏ์วิทยา ซึ่งตั้งอยู่ในบริเวณวัดป่าประดู่
• สร้างศาลาบำเพ็ญกุศล (ตั้งศพ) ๒ หลัง
• ปี พ.ศ. ๒๕๓๓ ได้ทำการก่อสร้างพระอุโบสถหลังใหม่ ซึ่งหน้าบันเป็นกระจกหนาแกะสลักเป็นพระนามาภิไธยย่อของสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณ สยามมกุฎราชกุมาร

รางวัล

• ได้รับพัดพัฒนาจากสมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปรินายก
• ได้รับเสมาธรรมจักรทองคำ จากสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

มรณภาพ

พระเทพคุณาธาร มรณภาพด้วยอาการกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด เมื่อเวลา 22.25 น. ของคืนวันที่ 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2549 รวมอายุได้ 84 ปี ที่โรงพยาบาลเปาโล กรุงเทพฯ มีพิธีบำเพ็ญกุศลและสวดพระอภิธรรมศพ ณ ศาลาราชอริยคณาธาร วัดป่าประดู่ โดยมี สมเด็จพระมหาธีราจารย์ (นิยม ฐานิสฺสโร) เจ้าคณะใหญ่หนกลาง เจ้าอาวาสวัดชนะสงครามราชวรมหาวิหาร เป็นประธานทำพิธีสรงน้ำอาบศพพระราชทาน

อนุสรณ์สถานที่สร้างไว้เพื่อเป็นเกียรติ

• อาคารพระเทพคุณาธาร โรงเรียนวัดป่าประดู่ - อาคารเรียนสูง 7 ชั้น วางศิลาฤกษ์โดย พลเอกเชษฐา ฐานะจาโร รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมในขณะนั้น

บรรพบุรุษ

รายชื่อบรรพบุรุษของพระเทพคุณาธาร (อภัย อภโย)

พงศาวลีของพระเทพคุณาธาร (อภัย อภโย)
4. ขุนจำนงราชการ (เนตร วงศ์บุปผา)                             2. พล วงศ์บุปผา                                   5. เฮี้ยม วงศ์บุปผา (คชรินทร์)                             1. พระเทพคุณาธาร (อภัย วงศ์บุปผา)                                         3. เจิ้น วงศ์บุปผา