พระยาอนุชิตชาญไชย (สาย สิงหเสนี)

พระตำรวจเอก พระยาอนุชิตชาญไชย นามเดิม สาย สกุลสิงหเสนี เป็นขุนนางชาวสยาม ได้ดำรงตำแหน่งสำคัญ เช่น องคมนตรี รัฐมนตรี[1]และสมุหพระตำรวจในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

พระตำรวจเอก
 พระยาอนุชิตชาญไชย
(สาย สิงหเสนี)
ป.ช., ป.ม., ท.จ.ว., จ.ป.ร.2, ว.ป.ร.3
สมุหพระตำรวจ
ดำรงตำแหน่ง
27 ธันวาคม พ.ศ. 2453 – 1 เมษายน พ.ศ. 2456
กษัตริย์ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
ก่อนหน้า ไม่มี
ถัดไป เจ้าพระยาราชศุภมิตร (อ๊อด ศุภมิตร)
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2398
เสียชีวิต 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2463 (64 ปี)
บิดา พระยาเพ็ชรชฎา (ดิศ สิงหเสนี)
มารดา คุณหญิงนุ่ม
คู่สมรส คุณหญิงเชย อนุชิตชาญไชย
ศาสนา พุทธ

ประวัติแก้ไข

พระยาอนุชิตชาญไชย มีนามเดิมว่า สาย เกิดเมื่อวันพฤหัสบดีที่ 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2398 ปีเถาะ เป็นบุตรชายคนที่ 2 ของพระยาเพ็ชรชฎา (ดิศ สิงหเสนี) กับคุณหญิงนุ่ม ต.จ.[2][3] ได้ศึกษาเล่าเรียนจากบิดา ต่อมาบรรพชาในสำนักสมเด็จพระวันรัตน์ (ทับ พุทฺธสิริ) วัดโสมนัสราชวรวิหาร หลังจากลาสิกขาบท ได้เข้ารับราชการเป็นทหารมหาดเล็กในปี พ.ศ. 2413

ในปี พ.ศ. 2419 ได้สมรสกับนางสาวเชย (บุตรีพระยาอนุชิตชาญไชย (พึ่ง สุวรรณทัต) และคุณหญิงเกสร)

พ.ศ. 2445 ได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นผู้บัญชาการกองทัพไปปราบกบฏเงี้ยวเมืองแพร่ที่นครลำปาง

เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จสวรรคต พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้ท่านได้เข้าพิธีถือน้ำและรับแต่งตั้งเป็นองคมนตรี ณ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในวันที่ 11 ธันวาคม พ.ศ. 2453[4] ต่อมาในวันที่ 27 ธันวาคม โปรดให้ยกกรมพระตำรวจรวมเข้าอยู่ในกระทรวงวัง[5] แล้วโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งท่านซึ่งเป็นจางวางกรมพระตำรวจขวาให้เป็นสมุหพระตำรวจเป็นคนแรก[6]

พระยาอนุชิตชาญไชย ถึงแก่อนิจกรรมด้วยอหิวาตกโรค เมื่อวันที่ 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2463 ได้รับพระราชทานโกศแปดเหลี่ยมประกอบศพ ตั้งบนแว่นฟ้า 2 ฟ้า ฉัตรเบญจา 4 คัน[7] แล้วรับพระราชทานเพลิงศพพร้อมกับคุณหญิงเชย อนุชิตชาญไชย เมื่อวันที่ 13 ธันวาคม พ.ศ. 2465 ณ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร[8]

ลำดับบรรดาศักดิ์แก้ไข

  • พ.ศ. 2416 เป็นนายสรพลเรืองเดช จ่านายสิบทหารราบ กองร้อยที่ 4
  • พ.ศ. 2426 เลื่อนเป็นจมื่นไชยาภรณ์ ปลัดกรมพระตำรวจใหญ่ขวา ถือศักดินา 800[9]
  • 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2432 เลื่อนเป็นพระราชวรินทร์ เจ้ากรมพระตำรวจนอกขวา ถือ ศักดินา 1600 (ในการนี้โปรดเกล้าฯ พระราชทาน คนโททองคำ และ กาทองคำ เป็นเครื่องยศ)[10]
  • 20 เมษายน พ.ศ. 2436 เลื่อนเป็นพระพิเรนทรเทพ เจ้ากรมพระตำรวจใหญ่ซ้าย ถือศักดินา 2,000[11]
  • 18 ตุลาคม พ.ศ. 2437 เลื่อนเป็นพระยามหามนตรีศรีองครักษสมุห เจ้ากรมพระตำรวจในขวา ถือศักดินา 2,000[12]
  • 9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2443 เลื่อนเป็นพระยาอนุชิตชาญไชย จางวางกรมพระตำรวจขวา ถือศักดินา 3,000[13]

ยศแก้ไข

นายพลตรี นายหมวดตรี
พระยาอนุชิตชาญไชย
รับใช้กองทัพบสยาม
กองเสือป่า
ชั้นยศ  พลตรี
  นายหมวดตรี

ยศตำรวจหลวงแก้ไข

  • พระตำรวจเอก

ยศทหารแก้ไข

  • นายพันตรี[14]
  • นายพันโท[15]
  • นายพันเอก
  • นายพลจัตวา
  • นายพลตรี[16]

ยศเสือป่าแก้ไข

  • นายหมู่ตรี
  • 26 ธันวาคม พ.ศ. 2457 - นายหมวดตรี[17]

ครอบครัวแก้ไข

พระยาอนุชิตชาญไชยมีบุตรธิดารวม 10 คน[18] โดยมีบุตรธิดากับคุณหญิงเชยรวม 3 คน ได้แก่

  1. คุณหญิงสำลี ยมาภัยพงศ์พิพัฒน์ ภริยาพระยายมาภัยพงศ์พิพัฒน์ (เชย ยมาภัย)
  2. นางสาวสำรวล สิงหเสนี
  3. จางวางโท พระยาบุรีนวราษฐ์ (ชวน สิงหเสนี) (3 สิงหาคม 2428 - 7 กุมภาพันธ์ 2468)[19]

มีบุตรธิดากับนางน้อม (สกุลเดิม สุวรรณทัต) 4 คน ได้แก่[20]

  1. นายชิต สิงหเสนี สมรสกับนางชูเชื้อ (นามเดิม วลี กฤษณามระ)
  2. คุณหญิงอนงค์ สิริราชไมตรี ภริยาหลวงสิริราชไมตรี (จรูญ สิงหเสนี)
  3. นายสนาน สิงหเสนี สมรสกับนางไพจิตร
  4. นางเสนาะ สิงหเสนี สมรสกับนายอาชว กุญชร ณ อยุธยา

มีบุตรกับหม่อมราชวงศ์จิ๋ว ทินกร 2 คน ได้แก่

  1. นายอรุณ สิงหเสนี
  2. นายสมุน สิงหเสนี สมรสกับ นางอรุณ (สกุลเดิม วิระพานิช)

มีบุตรกับหม่อมหลวงเจิม พนมวัน 1 คน คือ

  1. นาวาอากาศตรี หลวงถกลนภากาศ (มนต์ สิงหเสนี) สมรสกับหม่อมหลวงสอิ้ง (สกุลเดิม นพวงศ์)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์แก้ไข

อ้างอิงแก้ไข

เชิงอรรถ
  1. ↑ พระบรมราชโองการ พระราชดำรัสในการเปิดประชุมรัฐมนตรีสภา (หน้า 372)
  2. ↑ "พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 30 (35): 379. 26 พฤศจิกายน ร.ศ. 112. สืบค้นเมื่อ 23 มีนาคม พ.ศ. 2562. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
  3. ↑ "ลำดับสายสกุลสิงหเสนี". คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2016-03-05. สืบค้นเมื่อ 2015-03-12.
  4. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, บัญชีพระนามและนามองคมนตรี ที่พระราชทานสัญญาบัตรแล้ว, เล่ม 27, ตอน 0 ง, 1 มกราคม ร.ศ. 129, หน้า 2,273-4
  5. ↑ "พระบรมราชโองการ ประกาศ ยกกรมพระตำรวจรวมเข้าอยู่ในกระทรวงวัง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 27 (ก): 94–95. 1 มกราคม ร.ศ. 129. สืบค้นเมื่อ 24 พฤษภาคม 2561. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
  6. ↑ "ตั้งตำแหน่งสมุหพระตำรวจ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 27: 2272. 1 มกราคม ร.ศ. 129. สืบค้นเมื่อ 25 พฤษภาคม 2561. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
  7. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวตาย, เล่ม 37, 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2463, หน้า 355
  8. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, เสด็จพระราชดำเนิรพระราชทานเพลิงศพ พระตำรวจเอก นายพลตรี พระยาอนุชิตชาญไชย และคุณหญิง (เชย) อนุชิตชาญไชย ณ เมรุ วัดเทพศิรินทราวาส, เล่ม 39, 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2465, หน้า 2583
  9. ↑ พระราชทานสัญญาบัตร ตั้งตำแหน่ง (หน้า 245 ลำดับที่ 158)
  10. ↑ พระราชทานสัญญาบัตรไปเมืองนครเชียงใหม่
  11. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตร, เล่ม 10, ตอน 4, 23 เมษายน ร.ศ. 112, หน้า 26
  12. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตร, เล่ม 11, ตอน 30, 21 ตุลาคม ร.ศ. 113, หน้า 229
  13. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตรขุนนาง, เล่ม 17, 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2443, หน้า 502
  14. ↑ พระราชทานสัญญาบัตรทหาร
  15. ↑ พระราชทานสัญญาบัตรทหาร
  16. ↑ พระราชทานสัญญาบัตรทหาร
  17. ↑ ประกาศเลื่อนยศนายเสือป่าพิเศษ
  18. ↑ ประชุมพงศาวดารภาคที่ 67 จดหมายเหตุเกี่ยวกับเขมรและญวนในรัชกาลที่ 3 ตอนที่ 1, 29 เมษายน พ.ศ. 2502, หน้า (1). [พิมพ์เป็นที่ระลึกในงานพระราชทานเพลิงศพ คุณหญิงสำลี ยมาภัยพงศ์พิพัฒน์]
  19. ↑ "ข่าวตาย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 42 (0 ง): 3530. 21 กุมภาพันธ์ 2468. สืบค้นเมื่อ 28 พฤษภาคม 2561. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
  20. ↑ วิถีแห่งเต๋า : ที่ระลึกงานพระราชทานเพลิงศพคุณหญิงสิริราชไมตรี จ.จ. (อนงค์ สิงหเสนี)
  21. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิศริยาภรณ์, เล่ม 18, 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2444, หน้า 873
  22. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิศริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ฝ่ายน่า แล ฝ่ายใน, เล่ม 18, 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2443, หน้า 500
  23. ↑ พระราชทานบำเหน็จความชอบแม่ทัพนายกอง และเจ้านครหลวงพระบางทูลลา (หน้า 263)
  24. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญปราบฮ่อ, เล่ม 15, ตอน 26, 25 กันยายน พ.ศ. 2441, หน้า 282
  25. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา, เล่ม 20, 4 ตุลาคม พ.ศ. 2446, หน้า 445
  26. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญจักรพรรดิมาลา, เล่ม 18, 29 กันยายน พ.ศ. 2444, หน้า 437
  27. ↑ พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์
  28. ↑ พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์
  29. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม 27, หน้า 2418
บรรณานุกรม


ก่อนหน้า พระยาอนุชิตชาญไชย (สาย สิงหเสนี) ถัดไป
ไม่มี   สมุหพระตำรวจ
(27 ธันวาคม พ.ศ. 2453 – 1 เมษายน พ.ศ. 2456) 		  เจ้าพระยาราชศุภมิตร (อ๊อด ศุภมิตร)
  บทความเกี่ยวกับชีวประวัตินี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยเพิ่มข้อมูล
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=พระยาอนุชิตชาญไชย_(สาย_สิงหเสนี)&oldid=9627903"