จึงเชียง

ท่านผู้หญิงเชียง มีนามเดิมว่า เชียง หรือ จึงเชียง เป็นท่านผู้หญิงพิษณุโลกในฐานะเอกภริยาของเจ้าพระยาพิษณุโลก (เรือง) และเป็นสตรีในประวัติศาสตร์กรุงศรีอยุธยาที่มีบทบาทในการต่อต้านการเข้ายึดเมืองพระพิษณุโลกของเจ้าฟ้าจีดในช่วงสงครามการเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่สอง

ท่านผู้หญิง เชียง
เกิด	เชียง, จึงเชียง กรุงศรีอยุธยา อาณาจักรอยุธยา
เสียชีวิต	ไม่ปรากฏ
สัญชาติ	ไทยเชื้อสายจีน
อาชีพ	ท่านผู้หญิงพิษณุโลก (พ.ศ. 2275 - 7 เมษายน พ.ศ. 2310)
มีชื่อเสียงจาก	สตรีผู้มีบทบาทในการต่อต้านกบฏเจ้าฟ้าจีด
คู่สมรส	เจ้าพระยาพิษณุโลก (เรือง)
บุตร	ไม่ปรากฏ
บุพการี	พระยาราชสุภาวดี (โกวผก)

ประวัติ

ในพงศาวดารไทย กล่าวว่า ท่านผู้หญิงเชียง เป็นภรรยาของเจ้าพระยาพิษณุโลก (เรือง) ไม่ปรากฎนามมารดา มีนิวาสสถานเดิมในกำแพงเมืองกรุงศรีอยุธยาที่บริเวณบ้านประตูจีนตั้งแต่รัชกาลสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ เป็นสตรีเชื้อสายจีนบุตรีของพระยาราชสุภาวดี (โกวผก) รั้งตำแหน่งสมุหนายก ชาวจีนสกุลเฉิน (แซ่ตัน หรือแซ่ตั้ง) ย่านบ้านประตูจีน เชื้อสายเจ้าพระยาอภัยราชา (โกวเฮง) สมุหนายก ซึ่งอาจถึงแก่อสัญกรรมในระหว่างการเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่สอง และเป็นเครือญาติกับกรมพระเทพามาตย์ (นกเอี้ยง) พระราชชนนีของสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี

ท่านผู้หญิงเชียงมีญาติพี่น้องร่วมสายเลือด 4 คน ดังนี้

• เจ้าขรัวเงิน
• เจ้าขรัวบุญหลาน เจ้าเมืองจันทบุรี สมัยกรุงธนบุรี
• พระยารามณรงค์ (ขุนรามหมื่นซ่อง)
• เจ้าพระยาสุรบดินทร์สุรินทร์ฦๅไชย (บุญมี)

บรรดาศักดิ์

• คุณหญิงเชียง
• ท่านผู้หญิงเชียง มีบรรดาศักดิ์เป็น ท่านผู้หญิงพิษณุโลก ถือศักดินา 5,000 (กึ่งหนึ่งของเจ้าเมืองพิษณุโลก) ตั้งแต่รัชกาลสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ
• พระมเหสี สถาปนาขึ้นเป็นเจ้าโดยเจ้าพระยาพิษณุโลก (เรือง) หลังจากตั้งชุมนุมเจ้าพระยาพิษณุโลก (เรือง)

การต่อต้านการยึดเมืองพิษณุโลกของเจ้าฟ้าจีด

ดูเพิ่ม: เจ้าพระยาพิษณุโลก (เรือง โรจนกุล) § ปราบกบฏเจ้าฟ้าจีด

ขณะที่เจ้าพระยาพิษณุโลก (เรือง) กำลังติดศึกรบกับพม่าที่เมืองสุโขทัยอยู่นั้น ที่เมืองพระพิษณุโลกเหลือเพียงขุนนางเพียงบางส่วน กรมขุนสุรินทรสงคราม (เจ้าฟ้าจีด) เสด็จลี้ภัยจากกรุงศรีอยุธยามายังเมืองพิษณุโลกแล้วขึ้นนั่งเมืองเป็นเจ้าเมืองเสียเอง

ท่านผู้หญิงเชียงจึงแอบหนีลงเรือล่องขึ้นไปเมืองสุโขทัยเพื่อบอกความแก่เจ้าพระยาพิษณุโลก (เรือง) เป็นเหตุให้ต้องเลิกทัพกลางคัน ทำให้ทัพพม่าถือโอกาสเคลื่อนทัพล่วงเลยไปยังกรุงศรีอยุธยา พระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา กล่าวว่า

ขณะนั้นจึงเชียงภรรยาเจ้าพระยาพิษณุโลก หนีลงเรือน้อยกับพรรคพวกบ่าวไพร่ขึ้นไป ณ เมืองสุโขทัย แจ้งความแก่เจ้าพระยาพิษณุโลกๆ ก็โกรธ จึงเลิกทัพลงมาชุมพลอยู่ ณ หลังเมืองพิจิตร แล้วยกขึ้นไปตั้งค่าย ณ ท้ายเมืองพิษณุโลก ได้รบกับพวกเจ้าฟ้าจีดหลายเพลา เจ้าฟ้าจีดจึงแตกหนีออกจากเมือง

วัฒนธรรมร่วมสมัย

• กรุงแตก นวนิยายอิงประวัติศาสตร์ ประพันธ์โดย หลวงวิจิตรวาทการ (วิจิตร วิจิตรวาทการ) กล่าวถึง ท่านผู้หญิงเชียง ภริยาของเจ้าพระยาพิษณุโลก (เรือง) กับคุณหญิงนิ่มนวล ภริยาของหลวงจบไกรแดน กับเหตุการณ์ต่อต้านการเข้ายึดเมืองพระพิษณุโลกของเจ้าฟ้าจีด และบทสนทนาระหว่างท่านผู้หญิงเชียงกับหลวงโกษา (ยัง) เรื่องการเชิดชูเจ้าฟ้าจีดขึ้นเป็นเจ้าเมือง

ดูเพิ่ม

• เจ้าพระยาพิษณุโลก (เรือง โรจนกุล)

อ้างอิง

เชิงอรรถ