การปฏิวัติเฮติ
การปฏิวัติเฮติ (ฝรั่งเศส: révolution haïtienne; ครีโอลเฮติ: revolisyon ayisyen) คือการก่อการกำเริบที่ประสบความสำเร็จของทาสที่ปลดปล่อยตนเองจากการปกครองแบบอาณานิคมของฝรั่งเศสในแซ็ง-ดอแม็งก์ซึ่งปัจจุบันคือรัฐเอกราชเฮติ การลุกขึ้นต่อต้านเริ่มขึ้นเมื่อวันที่ 22 สิงหาคม ค.ศ. 1791[3] และสิ้นสุดใน ค.ศ. 1804 ด้วยเอกราชของอดีตอาณานิคม การปฏิวัตินี้มีผู้เข้าร่วมทั้งชนผิวดำ ชนสองเชื้อชาติ ชาวฝรั่งเศส ชาวสเปน ชาวอังกฤษ และชาวโปแลนด์ โดยอดีตทาสอย่างตูแซ็ง ลูแวร์ตูร์ ได้กลายเป็นวีรบุรุษผู้มีบารมีมากที่สุดของเฮติ การปฏิวัติเฮติเป็นการก่อการกำเริบของทาสเพียงครั้งเดียวที่นำไปสู่การก่อตั้งรัฐที่ปราศจากความเป็นทาส (แม้จะไม่ปราศจากแรงงานบังคับ)[4] และปกครองโดยอดีตเชลยและผู้ที่ไม่ใช่ชนผิวขาว[5] ในปัจจุบัน เหตุการณ์นี้ได้รับการพิจารณาว่าเป็นช่วงเวลาสำคัญช่วงหนึ่งในประวัติศาสตร์ของโลกแอตแลนติก[6][7]
| การปฏิวัติเฮติ | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ส่วนหนึ่งของ การปฏิวัติแอตแลนติก, สงครามปฏิวัติฝรั่งเศส และสงครามนโปเลียน | |||||||||
 ภาพเขียนแสดงเหตุการณ์ต่าง ๆ ระหว่างการปฏิวัติเฮติ | |||||||||
| |||||||||
| คู่สงคราม | |||||||||
|
ค.ศ. 1791–1793
|
ค.ศ. 1791–1793
| ||||||||
|
ค.ศ. 1793–1798
|
ค.ศ. 1793–1798 | ||||||||
|
ค.ศ. 1798–1801 |
ค.ศ. 1798–1801 | ||||||||
|
ค.ศ. 1802–1804 |
ค.ศ. 1802–1804 | ||||||||
| ผู้บังคับบัญชาและผู้นำ | |||||||||
|
ค.ศ. 1791–1793 ค.ศ. 1793–1798 ค.ศ. 1798–1801 ค.ศ. 1802–1804 |
ค.ศ. 1791–1793 ค.ศ. 1793–1798 ค.ศ. 1798–1801 ค.ศ. 1802–1804 | ||||||||
| กำลัง | |||||||||
|
| ||||||||
| ความสูญเสีย | |||||||||
|
เฮติ: | ฝรั่งเศส: เสียชีวิต 75,000 คน[2] | ||||||||
| เจ้าอาณานิคมผิวขาว: 25,000 คน[2] | |||||||||
ผลกระทบของการปฏิวัติเฮติที่มีต่อสถาบันทาสนั้นเป็นที่สัมผัสได้ทั่วทวีปอเมริกา การสิ้นสุดของอำนาจปกครองของฝรั่งเศสและการเลิกทาสในอดีตอาณานิคมแซ็ง-ดอแม็งก์ตามมาด้วยการปกป้องและรักษาเสรีภาพที่อดีตทาสได้มา และด้วยความร่วมมือของชนผิวสีที่เป็นเสรีชนอยู่แล้ว พวกเขาก็ได้รับเอกราชจากชนผิวขาวยุโรป[8][9][10] การปฏิวัตินี้เป็นตัวแทนการก่อการกำเริบของทาสครั้งใหญ่ที่สุดนับตั้งแต่ครั้งที่สปาร์ตากุสเป็นผู้นำการลุกขึ้นต่อต้านสาธารณรัฐโรมันซึ่งไม่ประสบความสำเร็จเมื่อเกือบ 1,900 ปีก่อน[11] และท้าทายความเชื่อที่มีมายาวนานของชาวยุโรปเกี่ยวกับสถานะและสมรรถภาพของชนผิวดำและความสามารถของทาสที่จะบรรลุและรักษาเสรีภาพของตนเอง ความสามารถในการจัดระเบียบโครงสร้างและการยืนหยัดของกลุ่มผู้ก่อการภายใต้แรงกดดันเป็นแรงบันดาลใจให้เกิดเรื่องราวที่สร้างความตกตะลึงและตื่นตระหนกแก่เจ้าของทาสในซีกโลกตะวันตก[12]
อ้างอิง แก้
- ↑ Madiou, Thomas (1848). Histoire d'Haiti Volume 3 of Histoire d'Haïti [1492]. J. Courtois. p. 313.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Scheina. Latin America's Wars. Potomac Books. p. 1772.
- ↑ Adam Hochschild (2005). Bury the Chains. Houghton Mifflin. p. 257.
- ↑ https://www.brown.edu/Facilities/John_Carter_Brown_Library/exhibitions/haitian/pages/part7.html)
- ↑ Franklin W. Knight (February 2000). "The Haitian Revolution". The American Historical Review. 105 (1): 103–15. doi:10.2307/2652438. JSTOR 2652438.
- ↑ "Why Haiti should be at the centre of the Age of Revolution – Laurent Dubois". Aeon Essays (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2019-09-04.
- ↑ Joseph, Celucien L. (2012). "'The Haitian Turn': An Appraisal of Recent Literary and Historiographical Works on the Haitian Revolution". Journal of Pan African Studies. 5 (6): 37–55.
- ↑ Taber, Robert D. (2015). "Navigating Haiti's History: Saint-Domingue and the Haitian Revolution". History Compass. 13 (5): 235–50. doi:10.1111/hic3.12233.
- ↑ Bongie, Chris (2008). Friends and Enemies: The Scribal Politics of Post/colonial Literature. Liverpool, UK: Liverpool University Press. p. 45. ISBN 978-1846311420.
- ↑ Curtis Comstock, Sandra (2012). Incorporating Comparisons in the Rift: Making Use of Cross-Place Events and Histories in Moments of World Historical Change, a chapter in Anna Amelina, Beyond methodological nationalism: research methodologies for cross-border studies. Taylor and Francis. pp. 183–85. ISBN 978-0-415-89962-8.
- ↑ Vulliamy, Ed, บ.ก. (28 August 2010). "The 10 best revolutionaries". The Guardian. สืบค้นเมื่อ 15 December 2015.
- ↑ Philip James Kaisary (2008). The Literary Impact of the Haitian Revolution, PhD dissertation. University of Warwick. pp. 8–10.
บรรณานุกรม แก้
- ผลงานที่อ้างอิง
- Bryan, Patrick E. (1984). The Haitian Revolution and Its Effects. Heinemann. ISBN 978-0-435-98301-7.
- Dubois, Laurent (2005). Avengers of the New World. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-01826-6.
- Girard, Philippe R. (2011). The Slaves Who Defeated Napoleon: Toussaint Louverture and the Haitian War of Independence, 1801–1804. Tuscaloosa: University of Alabama Press. ISBN 978-0817317324.
- James, Cyril Lionel Robert (1989). The Black Jacobins: Toussaint Louverture and the San Domingo Revolution (2nd ed.). Vintage. ISBN 978-0-679-72467-4.
- Leyburn, James (1961). The Haitian People. Yale University Press.
- Perry, James (2005). Arrogant Armies: Great Military Disasters and the Generals Behind Them. Edison: CastleBooks.
อ่านเพิ่ม แก้
- Baur, John. "International Repercussions of the Haitian Revolution." The Americas 26, no. 4 (1970).
- Blackburn, Robin. "Haiti, Slavery, and the Age of the Democratic Revolution", William and Mary Quarterly 63.4, 633–674 (2006)
- Censer, Jack Richard; Lynn Avery Hunt (2001). Liberty, Equality, Fraternity Exploring the French Revolution. Penn State University Press. ISBN 978-0-271-02088-4.
- Fick, Carolyn. "The Haitian revolution and the limit of freedom: defining citizenship in the revolutionary era". Social History, Vol 32. No 4, November 2007
- Garrigus, John D. (2006). Before Haiti Race and Citizenship in French Saint-Domingue. Macmillan. ISBN 978-1-4039-7140-1.
- Geggus, David Patrick. The Impact of the Haitian Revolution in the Atlantic World. Columbia: University of South Carolina Press 2001. ISBN 978-1-57003-416-9
- Girard, Philippe. "Black Talleyrand: Toussaint Louverture's Secret Diplomacy with England and the United States," William and Mary Quarterly 66:1 (Jan. 2009), 87–124.
- Girard, Philippe. "Napoléon Bonaparte and the Emancipation Issue in Saint-Domingue, 1799–1803," French Historical Studies 32:4 (Fall 2009), 587–618.
- Joseph, Celucien L. Race, Religion, and The Haitian Revolution: Essays on Faith, Freedom, and Decolonization (CreateSpace Independent Publishing Platform, 2012)
- Joseph, Celucien L. From Toussaint to Price-Mars: Rhetoric, Race, and Religion in Haitian Thought (CreateSpace Independent Publishing Platform, 2013)
- Koekkoek, René (2020) The Citizenship Experiment Contesting the Limits of Civic Equality and Participation in the Age of Revolutions. Studies in the History of Political Thought
- Ott, Thomas O. The Haitian Revolution, 1789–1804. University of Tennessee Press, 1973.
- Peguero, Valentina. "Teaching the Haitian Revolution: Its Place in Western and Modern World History". History Teacher 32#1 (1998), pp. 33–41. online.
- Joseph Elisée Peyre-Ferry (2006). Journal des opérations militaires de l'armée française à Saint-Domingue 1802–1803 sous les ordres des capitaines-généraux Leclerc et Rochambeau. Les Editions de Paris-Max Chaleil. ISBN 978-2-84621-052-2.
- Popkin, Jeremy D., You Are All Free: The Haitian Revolution and the Abolition of Slavery (New York: Cambridge University Press, 2010)
- Jeffers, Jen (2016) "Freedom at All Cost: Remembering History's Greatest Slave Rebellion". The Raven Report.[ลิงก์เสีย]
- Scott, Julius S. (2018). The Common Wind: Afro-American Currents in the Age of the Haitian Revolution. Verso Books. ISBN 9781788732475.
- Manuel Barcia (June 2020). "From Revolution to Recognition: Haiti's Place in the Post-1804 Atlantic World". The American Historical Review. 125 (3). doi:10.1093/ahr/rhaa240.
แหล่งข้อมูลอื่น แก้
- The Louverture Project, a wiki about the history of Haiti
- Archive on the History of the Haitian Independence Struggle 1791–1804 at marxists.org
- Haiti: History of Shaken Country – Video interview with historian Laurent Dubois
- Haiti Archives
- "Égalité for All: Toussaint Louverture and the Haitian Revolution" เก็บถาวร 2011-07-30 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. Noland Walker. PBS documentary. 2009
- France Urged to Pay $40 Billion to Haiti in Reparations for "Independence Debt" – video report by Democracy Now!
- The Other Revolution: Haiti, 1789–1804, digital exhibition from Brown University
- 15 Minutes History, UT at Austin
- Two Revolutions in the Atlantic World: Connections between the American Revolution and the Haitian Revolution Gilder Lehrman Center, Laurent Dubois.
- "Upheavals in France and Saint-Domingue" เก็บถาวร 2020-11-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Brown University