เครื่องหมายทางทะเล

เครื่องหมายทางทะเล (อังกฤษ: Sea mark, Seamark) และ เครื่องหมายเดินเรือ (อังกฤษ: Navigation mark) เป็นรูปแบบหนึ่งของเครื่องหมายทางเรือและการนำร่องที่ระบุตำแหน่งโดยประมาณของร่องน้ำทางทะเล ตำแหน่งของสิ่งอันตราย หรือเขตการปกครอง เพื่อให้เรือและเครื่องบินทะเลสามารถเดินเรือได้อย่างปลอดภัย

เครื่องหมายทางทะเลประกอบด้วยกัน 3 ประเภทด้วยกันคือ กระโจม (Beacon) ทั้งที่ยึดติดกับก้นทะเลหรือบนฝั่ง, ทุ่น (Buoy) ประกอบด้วยวัตถุลอยน้ำที่มักจะทอดสมออยู่ในตำแหน่งเฉพาะที่คือก้นทะเลหรือวัตถุใต้น้ำ และกองหิน (Cairn) ที่สร้างขึ้นมาบนแนวหินโสโครกหรือวัตถุที่จมอยู่ใต้น้ำ โดยเฉพาะในน่านน้ำที่ค่อนข้างสงบ

เครื่องหมายทางทะเลจะใช้สำหรับระบุร่องน้ำ หินหรือสันดอนทรายใต้น้ำที่เป็นอันตราย ตำแหน่งจอดเรือ พื้นที่จำกัดความเร็ว พื้นที่จราจรทางน้ำ ซากเรืออับปางที่จมอยู่ใต้น้ำ และเพื่อวัตถุประสงค์ในการเดินเรืออื่น ๆ อีกหลากหลาย บางส่วนมีจุดประสงค์เพื่อให้มองเห็นได้ในเวลากลางวันเท่านั้น (เครื่องหมายกลางวัน) และส่วนอื่น ๆ มีการผสมผสานระหว่างแสง ตัวสะท้อนแสง ระฆังสัญญาณหมอก แตรสัญญาณหมอก นกหวีดสัญญาณ และตัวสะท้อนเรดาร์ เพื่อให้สามารถใช้งานได้ในเวลากลางคืนและในสภาวะที่มีทัศนวิสัยไม่ดี

เครื่องหมายต่าง ๆ จะแสดงบนแผนที่เดินเรือ โดยใช้สัญลักษณ์ที่ระบุสี รูปร่าง และลักษณะของแสง และมักจะระบุด้วยชื่อหรือหมายเลข

ในความหมายแบบกว้าง วลีว่า "sea mark" หรือ "เครื่องหมายทางทะเล" มักจะเป็นที่เข้าใจว่าหมายรวมไปถึงจุดสังเกต โครงสร้าง และอุปกรณ์ทุกประเภทที่สามารถใช้เพื่อเตือนภัยและแนะนำทางทะเลแกนักเดินเรือ ดังนั้นเครื่องหมายทางทะเลมักจะอยู่บนพื้นที่แห้ง ตัวอย่างของเครื่องหมายทางทะเลบนบก ได้แก่ สัญญาณไฟต่าง ๆ และหลักนำ ซึ่งหลักนำใช้ในการระบุจุดกึ่งกางของแนวที่ปลอดภัยในช่องแคบเป็นหลัก เครื่องหมายทางทะเลบางครั้งอาจถูกใช้เพื่อทำเครื่องหมายขอบเขตของทุ่นระเบิดในการป้องกันทางทะเล หรือในขณะเดียวกันก็กำหนดช่องทางปลอดภัยในการเดินเรือ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสภาวะสงคราม

คำนิยาม

สมาคมประภาคารและเครื่องหมายทางเรือระหว่างประเทศ (IALA) เป็นผู้กำหนดระบบเครื่องหมายที่ระบุรูปร่าง สี และลักษณะแสงไฟของทุ่นโดยขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์ คือระบบทุ่นลอยทางทะเลของ IALA^[2] ซึ่งจากเหตุผลทางประวัติศาสตร์ ทำให้มีการใช้งานเครื่องหมายทางข้างแบ่งเป็น 2 ภูมิภาค คือ

IALA ภูมิภาค B ในพื้นที่ทวีปอเมริกา ฟิลิปปินส์ เกาหลีใต้ และญี่ปุ่น
IALA ภูมิภาค A ในพื้นที่อื่น ๆ นอกเหนือจากภูมิภาค B

ซึ่งทั้งสองภูมิภาคมีความแตกต่างกันในหลักสีที่ใช้แสดงทั้งสองด้านของร่องน้ำ เมื่อเดินเรือเข้าไปสู่ท่าเรือจากทะเล ภูมิภาค A จะวางเครื่องหมายรูปกรวยสีเขียวไว้ที่กราบขวา และกรวยสีแดงไว้ที่กราบซ้าย ในภูมิภาค B จะกลับกันโดยวางเครื่องหมายรูปกรวยสีแดงไว้ที่กราบขวา และกรวยสีเขียวไว้ที่กราบซ้าย สิ่งนี้มีหลักการจำ (ในภูมิภาค B) ด้วยการใช้คำว่า "Red, right, return" (เขียว ขวา ขากลับ) อีกหลักการจำหนึ่งของ ภูมิภาค B ในการช่วยจำหมายเลขทุ่นคือ "Even Red Left Port" (กราบซ้ายและทางขวาเป็นเลขคู่ เช่นเดียวกับ Eric the Red) มาจากโดยปกติทุ่นเลขคู่จะเป็นสีแดง ทางด้านซ้าย (กราบซ้าย) เมื่ออกจากท่าเรือ ไม่ว่ากรณีใด ๆ ก็ตาม เนื่องจากท่าเรือหลายแห่งมักสังเกตได้ยากว่าทิศทางไหนคือทะเล จึงควรใช้ทุ่นโดยดูควบคู่กับการดูแผนที่เดินเรือ นอกจากนี้อาจมีเครื่องหมายอื่นที่ไม่ได้ใช้งาน เนื่องจากการชนกับเรือ พายุ หรือปัจจัยอื่น ๆ ควรใช้งานด้วยความระมัดระวัง ไม่ใช่เฉพาะกับการเดินเรือเท่านั้น ทั้งสองภูมิภาคมักเรียกกันว่าสองระบบ ซึ่งมาจากการใช้งานดั้งเดิม อย่างไรก็ตาม ในปี พ.ศ. 2523 มีการตัดสินใจที่จะรวมระบบนี้เข้าด้วยกัน และแบ่งการใช้งานออกเป็นสองภูมิภาค^[3]^[4]