อำเภอท้ายเหมือง

ท้ายเหมือง เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดพังงา ชื่ออำเภอน่าจะมาจากการประกอบอาชีพร่อนหาแร่ตามท้ายรางเหมืองแร่ของประชาชน  ซึ่งในขณะที่เข้ามาร่อนหาแร่นั้นจะพูดกันว่าร่อนแร่ท้ายเหมือง ครั้นนานเข้าคำว่าร่อนแร่หายไปเหลือเรียกสั้น ๆ ว่า "ท้ายเหมือง"

อำเภอท้ายเหมือง
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Thai Mueang
หาดท้ายเหมือง
คำขวัญ:  ท่าเรือทับละมุ น้ำพุร้อนบ่อดาน อุทยานเขาลำปี ประเพณีปล่อยเต่า เที่ยวชมเขาหน้ายักษ์ พักผ่อนริมหาดทราย
แผนที่จังหวัดพังงา เน้นอำเภอท้ายเหมือง
พิกัด: 8°24′0″N 98°15′42″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	พังงา
พื้นที่
• ทั้งหมด	611.8 ตร.กม. (236.2 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	48,687 คน
• ความหนาแน่น	79.58 คน/ตร.กม. (206.1 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	82120
รหัสภูมิศาสตร์	8208
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอท้ายเหมือง ถนนเพชรเกษม ตำบลท้ายเหมือง อำเภอท้ายเหมือง จังหวัดพังงา 82120
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติ

อำเภอท้ายเหมืองเดิมที่ตั้งของอำเภอท้ายเหมืองเป็นพื้นที่ป่า  มีต้นไม้ใหญ่น้อยขึ้นกระจัดกระจายไปทั่วบริเวณ  แต่เนื่องด้วยพื้นที่แห่งนี้อุดมสมบรูณ์ไปด้วยแร่ดีบุก  จึงมีผู้คนเข้ามาบุกเบิกทำกิจการเหมืองแร่บริเวณนี้กันมากมาย  จากการทำกิจการเหมืองแร่นี้เองประชาชนได้พากันเข้ามาร่อน หาแร่บริเวณท้ายรางของเหมืองโดยมาปลูกเพิงเล็ก ๆ  อาศัยหลับนอนเพื่อร่อนหาแร่  เรียกกันว่า  ร่อนแร่ท้ายเหมือง  ครั้นนานเข้าประชาชนจากท้องถิ่นอื่นก็เริ่มอพยพเข้ามาร่อนหาแร่กันมากขึ้น มีการทำธุรกิจการค้าเกิดขึ้นชุมชนที่เดิมมีขนาดเล็ก ก็ขยับขยายกลายเป็นชุมชนขนาดใหญ่  ทางราชการจึงตั้งชุมชนแห่งนี้เป็นตำบล  ชื่อตำบลท้ายเหมือง  ตามคำเรียกขานของชาวบ้าน  และต่อมาตำบลท้ายเหมืองมีความเจริญขึ้นอย่างแต่เนื่องทางราชการจึงยกฐานะขึ้นเป็น  "กิ่งอำเภอท้ายเหมือง" ในปี  2451  โดยขึ้นกับอำเภอทุ่งมะพร้าว  ครั้นนานเข้าประชาชนได้มาติดต่อราชาการกับกิ่งอำเภอท้ายเหมืองมากขึ้น  ทางราชการพิจารณาเห็นว่าถ้าจะตั้งอำเภออยู่ที่ทุ่งมะพร้าวตามเดิมคงไม่เหมาะสม  จึงได้ยกฐานะกิ่งอำเภอขึ้นเป็นอำเภอชื่อ  "อำเภอท้ายเหมือง"  ในปี  พ.ศ.  2453  และลดฐานะอำเภอทุ่งมะพร้าวลงเป็น  "กิ่งอำเภอ" ต่อมาได้มีการสร้างถนนสายตะกั่วป่า - ท่านุ่น ขึ้น การคมนาคมระหว่างอำเภอท้ายเหมืองกับกิ่งอำเภอทุ่งมะพร้าวมีความสะดวกรวดเร็วขึ้น ทางราชการจึงยุบกิ่งอำเภอทุ่งมะพร้าวเป็นตำบลชื่อ "ตำบลทุ่งมะพร้าว" ขึ้นอยู่ในเขตปกครองของอำเภอท้ายเหมืองจนถึงปัจจุบัน

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอท้ายเหมืองตั้งอยู่ทางทิศของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอตะกั่วป่าและอำเภอกะปง
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเมืองพังงาและอำเภอตะกั่วทุ่ง
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอตะกั่วทุ่ง
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับทะเลอันดามัน

เหตุการณ์สำคัญ

15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2534 รถขนส่งแก๊ประเบิดเกิดการพลิกคว่ำขึ้นโดยรถคันที่พลิกคว่ำขนส่งแก๊ประเบิดจำนวน 18 ตัน คันที่ ตามมาขนส่ง แก๊ประเบิด 14 ตันต่อมาแก๊ประเบิดได้เกิดการระเบิดขึ้นส่งผลให้มีผู้เสียชีวิตทันที 207 ราย

26 ธันวาคม พ.ศ. 2547 คลื่น "สึนามิ" โศกนาฏกรรมคลื่นยักษ์ มีจุดเริ่มต้นเมื่อเวลา 07.58 น. วันที่ 26 ธันวาคม 2547 (ตามเวลาประเทศไทย) เกิดแผ่นดินไหวอย่างรุนแรง ศูนย์กลางอยู่บริเวณตะวันตกเฉียงเหนือของเกาะสุมาตรา ประเทศอินโดนีเซีย ห่างจากจังหวัดภูเก็ต ประมาณ 580 กิโลเมตร ที่ละติจูด 3.4 องศาเหนือ ลองจิจูด 95.7 องศาตะวันออก ขนาดความรุนแรง 8.9

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอท้ายเหมืองแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 6 ตำบล 49 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับ	อักษรไทย	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนประชากร (ธันวาคม 2565)	แผนที่
1.	ท้ายเหมือง	Thai Mueang	9	10,799
2.	นาเตย	Na Toei	9	9,382
3.	บางทอง	Bang Thong	7	5,258
4.	ทุ่งมะพร้าว	Thung Maphrao	11	9,707
5.	ลำภี	Lam Phi	7	5,103
6.	ลำแก่น	Lam Kaen	6	8,194

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอท้ายเหมืองประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 7 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลท้ายเหมือง ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลท้ายเหมือง
• เทศบาลตำบลลำแก่น ครอบคลุมพื้นที่ตำบลลำแก่นทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลท้ายเหมือง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท้ายเหมือง (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลท้ายเหมือง)
• องค์การบริหารส่วนตำบลนาเตย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาเตยทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางทองทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งมะพร้าว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งมะพร้าวทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลลำภี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลลำภีทั้งตำบล

แหล่งข้อมูลอื่น

• http://www.phangnga.go.th/district/taimuang.htm เก็บถาวร 2006-10-11 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• เว็บไซต์แนะนำการท่องเที่ยวจังหวัดพังงา จัดทำโดยผู้ที่มีความสนใจจังหวัดพังงา เก็บถาวร 2017-01-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน