วิกิพีเดีย

อัลปราโซแลม

เคมี

อัลปราโซแลม[a] (อังกฤษ: Alprazolam) มีชื่อการค้า เช่น แซแน็กซ์ (Xanax) เป็นต้น เป็นยาสงบประสาทออกฤทธิ์เร็วที่มีระยะเวลาปานกลางในกลุ่มไตรอะโซโลเบนโซไดอะเซพีน (TBZD) ซึ่งเป็นเบนโซไดอะเซพีนที่ผสมกับวงแหวนไตรอะโซล[8] ยานี้ใช้กันมากที่สุดในการรักษาโรควิตกกังวลในระยะสั้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งโรคตื่นตระหนกหรือโรควิตกกังวลไปทั่ว (GAD)[9] โดยทั่วไปเมื่อใช้รักษา GAD อาการจะดีขึ้นภายในหนึ่งสัปดาห์[10][11] ส่วนที่ใช้อื่น เช่น รักษาภาวะคลื่นไส้ที่เกิดจากเคมีบำบัด ร่วมกับการรักษาอื่น ปกติอัลปราโซแลมให้กินทางปาก[5]

อัลปราโซแลม
ข้อมูลทางคลินิก
การอ่านออกเสียงอัลปราโซแลม /ælˈpræzəlæm/ หรือ /ælˈpreɪzəlæm/, แซแน็กซ์ /ˈzænæks/
ชื่อทางการค้าXanax, Xanor, Niravam, อื่น ๆ
AHFS/Drugs.comโมโนกราฟ
MedlinePlusa684001
ข้อมูลทะเบียนยา
ระดับความเสี่ยงต่อทารกในครรภ์
Dependence
liability		สูง[1]
ช่องทางการรับยาทางปาก
ประเภทยาเบ็นโซไดอาเซพีน
รหัส ATC
กฏหมาย
สถานะตามกฏหมาย
  • AU: S8 (ควบคุม)
  • CA: ตารางรายการ 4
  • DE: Anlage III (in doses higher than 1 mg)
  • UK: Class C
  • US: ตารางรายการ 4 [3]
  • UN: Psychotropic Schedule IV
  • In general: ℞ (Prescription only)
ข้อมูลเภสัชจลนศาสตร์
ชีวประสิทธิผล80–90%
การจับกับโปรตีน80%
การเปลี่ยนแปลงยาตับ โดยผ่าน cytochrome P450 3A4
สารซึ่งได้หลังการเปลี่ยนแปลงยาAlpha-hydroxyalprazolam, 4-hydroxyalprazolam, beta-hydroxyalprazolam
ระยะเริ่มออกฤทธิ์20~60 นาที[4]
ครึ่งชีวิตทางชีวภาพออกฤทธิ์เต็มที่: 11~13 hours[5]
ออกฤทธิ์นาน: 11~16 ชั่วโมง[5]
ระยะเวลาออกฤทธิ์ออกฤทธิ์เต็มที่: 6 ชั่วโมง[4]
ออกฤทธิ์นาน: 11.3 ชั่วโมง
การขับออกไต
ตัวบ่งชี้
  • 8-Chloro-1-methyl-6-phenyl-4H-[1,2,4]triazolo[4,3-a] [1,4]benzodiazepine
เลขทะเบียน CAS
PubChem CID
IUPHAR/BPS
DrugBank
ChemSpider
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
ECHA InfoCard100.044.849
ข้อมูลทางกายภาพและเคมี
สูตรC17H13ClN4
มวลต่อโมล308.77 g·mol−1
แบบจำลอง 3D (JSmol)
  • Cc1nnc2n1-c1ccc(Cl)cc1C(c1ccccc1)=NC2
  • InChI=1S/C17H13ClN4/c1-11-20-21-16-10-19-17(12-5-3-2-4-6-12)14-9-13(18)7-8-15(14)22(11)16/h2-9H,10H2,1H3 checkY
  • Key:VREFGVBLTWBCJP-UHFFFAOYSA-N checkY
  (verify)
สารานุกรมเภสัชกรรม

ผลข้างเคียงของยาที่พบทั่วไป มีตั้งแต่ง่วง ซึมเศร้า ปวดศีรษะ รู้สึกเพลีย ปากแห้ง และมีปัญหาเรื่องความจำ ผลการทำให้สงบและอ่อนเพลียของยาบางส่วนอาจดีขึ้นภายในไม่กี่วัน[12] เนื่องจากยานี้มีความกังวลว่าจะถูกนำไปใช้ในทางที่ผิด บางที่จึงไม่แนะนำให้ใช้อัลปราโซแลมเป็นยารักษาโรคตื่นตระหนกเป็นยาตัวแรก[13] อาการถอนยาหรือกลับมาป่วยซ้ำอาจเกิดขึ้นได้ถ้าปริมาณยาลดลงกระทันหัน ในการรักษาจึงอาจต้องค่อย ๆ ลดปริมาณยาโดยใช้เวลาหลายสัปดาห์หรือเดือน ความเสี่ยงที่พบน้อยอื่น เช่น ฆ่าตัวตาย[14][15] และมีความเสี่ยงเสียชีวิตจากทุกสาเหตุเพิ่มขึ้น 2 เท่าเทียบกับผู้ไม่ได้รับยา[16] อัลปราโซแลมออกฤทธิ์ผ่านตัวรับ GABAA เช่นเดียวกับยากลุ่มเบนโซไดอะเซพีนอื่น

มีการจดสิทธิบัตรอัลปราโซแลมในปี 1971 และได้รับอนุมัติให้ใช้ทางการแพทย์ในสหรัฐในปี 1981[5][17] อัลปราโซแลมเป็นสารควบคุมตามตารางรายการ 4 (ของรัฐบัญญัติสารควบคุม) และเป็นยาที่มีการใช้ในทางที่ผิดบ่อย ทั้งนี้ ยาดังกล่าวมีอยู่เป็นยาสามัญ[1][18] ในปี 2019 ยานี้เป็นยาที่ถูกสั่งจ่ายมากที่สุดเป็นอันดับที่ 41 ในสหรัฐ โดยมีการสั่งจ่ายกว่า 17 ล้านครั้ง[19][20]

เชิงอรรถ แก้

  1. ↑ ในประเทศไทยมีคำเรียกว่า "ยาเสียตัว"[6] หรือ "ยาเสียสาว"[7]

อ้างอิง แก้

  1. ↑ 1.0 1.1 Ait-Daoud N, Hamby AS, Sharma S, Blevins D (2018). "A Review of Alprazolam Use, Misuse, and Withdrawal". Journal of Addiction Medicine. 12 (1): 4–10. doi:10.1097/ADM.0000000000000350. PMC 5846112. PMID 28777203.
  2. ↑ "Alprazolam Use During Pregnancy". Drugs.com. 4 May 2020. สืบค้นเมื่อ 8 June 2020.
  3. ↑ "Xanax- alprazolam tablet". DailyMed. สืบค้นเมื่อ 19 February 2021.
  4. ↑ 4.0 4.1 Lilley LL, Snyder JS, Collins SR (2016). Pharmacology for Canadian Health Care Practice. Elsevier Health Sciences. p. 329. ISBN 9781771720663.
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 American Society of Health-System Pharmacists (13 November 2017). "Alprazolam Monograph for Professionals". Drugs.com. สืบค้นเมื่อ 25 October 2018.
  6. ↑ "alprazolam หรือ ยาเสียตัว". กองควบคุมวัตถุเสพติด สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-05-10. สืบค้นเมื่อ 10 May 2022.
  7. ↑ "ยาเสียสาว "อัลปราโซแลม (Alprazolam)" เส้นบางๆ ระหว่างยารักษาหรือสารเสพติด". ไทยรัฐ. 10 May 2022. สืบค้นเมื่อ 10 May 2022.
  8. ↑ Goldberg R (2009). Drugs Across the Spectrum. Cengage Learning. p. 195. ISBN 9781111782009.
  9. ↑ "Alprazolam Tablets, USP". dailymed.nlm.nih.gov. July 2017. สืบค้นเมื่อ 25 October 2018.
  10. ↑ Verster JC, Volkerts ER (2004). "Clinical pharmacology, clinical efficacy, and behavioral toxicity of alprazolam: a review of the literature". CNS Drug Reviews. 10 (1): 45–76. doi:10.1111/j.1527-3458.2004.tb00003.x. PMC 6741717. PMID 14978513.
  11. ↑ Tampi RR, Muralee S, Weder ND, Penland H, บ.ก. (2008). Comprehensive Review of Psychiatry. Philadelphia, PA: Wolters Kluwer/ Lippincott Williams & Wilkins Health. p. 226. ISBN 978-0-7817-7176-4.
  12. ↑ Pavuluri MN, Janicak PG, Marder SR (2010). Principles and Practice of Psychopharmacotherapy (5th ed.). Philadelphia, PA: Wolters Kluwer Health/ Lippincott Williams & Wilkins. p. 535. ISBN 978-1-60547-565-3.
  13. ↑ Moylan S, Giorlando F, Nordfjærn T, Berk M (March 2012). "The role of alprazolam for the treatment of panic disorder in Australia" (PDF). The Australian and New Zealand Journal of Psychiatry. 46 (3): 212–24. doi:10.1177/0004867411432074. PMID 22391278. S2CID 11006795.
  14. ↑ Dodds TJ (March 2017). "Prescribed Benzodiazepines and Suicide Risk: A Review of the Literature". The Primary Care Companion for CNS Disorders. 19 (2). doi:10.4088/PCC.16r02037. PMID 28257172.
  15. ↑ McCall WV, Benca RM, Rosenquist PB, Riley MA, McCloud L, Newman JC, และคณะ (January 2017). "Hypnotic Medications and Suicide: Risk, Mechanisms, Mitigation, and the FDA". The American Journal of Psychiatry. 174 (1): 18–25. doi:10.1176/appi.ajp.2016.16030336. PMC 5205566. PMID 27609243.
  16. ↑ Xu KY, Hartz SM, Borodovsky JT, Bierut LJ, Grucza RA (December 2020). "Association Between Benzodiazepine Use With or Without Opioid Use and All-Cause Mortality in the United States, 1999-2015". JAMA Network Open. 3 (12): e2028557. doi:10.1001/jamanetworkopen.2020.28557. PMC 7726637. PMID 33295972.
  17. ↑ Fischer J, Ganellin CR (2006). Analogue-based Drug Discovery (ภาษาอังกฤษ). John Wiley & Sons. p. 536. ISBN 9783527607495.
  18. ↑ Malamed SF (2009). Sedation: A Guide to Patient Management. Elsevier Health Sciences. p. 105. ISBN 978-0323075961.
  19. ↑ "The Top 300 of 2019". ClinCalc. สืบค้นเมื่อ 16 October 2021.
  20. ↑ "Alprazolam - Drug Usage Statistics". ClinCalc. สืบค้นเมื่อ 16 October 2021.
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=อัลปราโซแลม&oldid=10904519"