พระสัมพันธวงศ์เธอ กรมหมื่นนฤบาลมุขมาตย์

พระสัมพันธวงศ์เธอ กรมหมื่นนฤบาลมุขมาตย์ มีพระนามเดิมว่า หม่อมเจ้าชายขาว เป็นพระโอรสในสมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์ กับหม่อมเชย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา[1]

พระสัมพันธวงศ์เธอ
กรมหมื่นนฤบาลมุขมาตย์
พระสัมพันธวงศ์เธอ
พระองค์เจ้าชั้นตรี
สิ้นพระชนม์25 เมษายน พ.ศ. 2439
หม่อมหม่อมแสง ศิริวงศ์ ณ อยุธยา
หม่อมผัน ศิริวงศ์ ณ อยุธยา
พระบุตร5 คน
ราชวงศ์จักรี
ราชสกุลศิริวงศ์
พระบิดาสมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์
พระมารดาหม่อมเชย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา

พระองค์เจ้าฉายเฉิด มีหม่อมคือ หม่อมแสง ศิริวงศ์ ณ อยุธยาและหม่อมผัน ศิริวงศ์ ณ อยุธยา มีพระโอรสและพระธิดา คือ

  1. หม่อมราชวงศ์มโนรถ ศิริวงศ์ (หม่อมนเรนทรราชาราชนิกูล) หม่อมแสงเป็นมารดา
  2. หม่อมราชวงศ์หญิงพวงประภา ศิริวงศ์ หม่อมแสงเป็นมารดา สมรสกับพระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าไชยรัตนวโรภาส
  3. หม่อมราชวงศ์หญิงรัชฎามาตย์ ศิริวงศ์ หม่อมแสงเป็นมารดา
  4. หม่อมราชวงศ์ผกามาตย์ ศิริวงศ์
  5. หม่อมราชวงศ์หญิงประพันธุพงศ์ ศิริวงศ์ หม่อมผันเป็นมารดา
  6. หม่อมราชวงศ์ฉายฉาน ศิริวงศ์ (หม่อมศิริวงศ์วรวัฒน์) หม่อมผันเป็นมารดา

พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าฉายเฉิด มีพระนามเมื่อแรกประสูติว่า หม่อมเจ้าชายขาว พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชทานนามใหม่ว่า "ฉายเฉิด" ต่อมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงได้รับสถาปนา เลื่อนพระยศเป็น พระประพันธวงษ์เธอ พระองค์เจ้าฉายเฉิด เมื่อพ.ศ. 2418[2] ภายหลังรัชกาลที่ 5 ทรงเปลี่ยนคำนำหน้าเป็น พระสัมพันธวงศ์เธอ กรมหมื่นนฤบาลมุขมาตย์[3]

พระอิสริยยศ

แก้
  • หม่อมเจ้าชายขาว
  • หม่อมเจ้าฉายเฉิด
  • พระประพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าฉายเฉิด
  • พระสัมพันธวงศ์เธอ กรมหมื่นนฤบาลมุขมาตย์

สิ้นพระชนม์

แก้

พระสัมพันธวงศ์เธอ กรมหมื่นนฤบาลมุขมาตย์ สิ้นพระชนม์ด้วยพระอาการลงพระบังคลเป็นพระโลหิต เมื่อวันที่ 25 เมษายน พ.ศ. 2439 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินพระราชทานน้ำสรงพระศพ ในการนี้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระโกศไม้สิบสอง ประดิษฐานบนแว่นฟ้า 2 ชั้น แวดล้อมด้วยฉัตรเครื่องสูง เป็นพระเกียรติยศ[4]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

แก้

ราชตระกูล

แก้

อ้างอิง

แก้
  1. ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พลตรี หม่อมราชวงศ์, และรัชนี ทรัพย์วิจิตร. พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2549. 360 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-221-818-8
  2. จุลลดา ภักดีภูมินทร์, สถาปนาคำนำพระนาม เก็บถาวร 2011-07-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, สกุลไทย, ฉบับที่ 2448, ปีที่ 47, ประจำวันอังคารที่ 18 กันยายน 2544
  3. จุลลดา ภักดีภูมินทร์, 'พระสัมพันธวงศ์เธอ' เก็บถาวร 2011-07-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, สกุลไทย, ฉบับที่ 2421, ปีที่ 47, ประจำวันอังคารที่ 13 มีนาคม 2544
  4. ข่าวสิ้นพระชนม์
  5. พระราชทานเครื่องยศและเครื่องราชอิศริยาภรณ์ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2439/001/24.PDF
  6. พระราชทานเครื่องราชอิสริยภรณ์ แผ่นที่ 37 หน้า 407 วันที่ 3 ธันวาคม รัตนโกสินทร์ศก 112