ตำบลด่านแม่แฉลบ

ด่านแม่แฉลบ เป็น 1 ใน 6 ตำบลของอำเภอศรีสวัสดิ์ จังหวัดกาญจนบุรี เป็นที่ตั้งของที่ว่าการอำเภอศรีสวัสดิ์ สถานีตำรวจภูธรด่านแม่แฉลบ และโรงพยาบาลศุกร์ศิริศรีสวัสดิ์

ตำบลด่านแม่แฉลบ
ตำบล
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Tambon Dan Mae Chalaep
อ่างเก็บน้ำเขื่อนศรีนครินทร์
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	กาญจนบุรี
อำเภอ	ศรีสวัสดิ์
พื้นที่
• ทั้งหมด	745.90 ตร.กม. (287.99 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2565)
• ทั้งหมด	4,801 คน
• ความหนาแน่น	6.43 คน/ตร.กม. (16.7 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	71250
รหัสภูมิศาสตร์	710402
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

องค์การบริหารส่วนตำบลด่านแม่แฉลบ
องค์การบริหารส่วนตำบล
อบต.ด่านแม่แฉลบ ที่ตั้งที่ทำการองค์การบริหารส่วนตำบลด่านแม่แฉลบ
พิกัด: 14°35′56.7″N 99°06′56.0″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	กาญจนบุรี
อำเภอ	ศรีสวัสดิ์
จัดตั้ง	• 22 พฤษภาคม 2517 (สภาตำบลด่านแม่แฉลบ)  • 30 มกราคม 2539 (อบต.ด่านแม่แฉลบ)
พื้นที่
• ทั้งหมด	745.90 ตร.กม. (287.99 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2565)
• ทั้งหมด	4,801 คน
• ความหนาแน่น	6.43 คน/ตร.กม. (16.7 คน/ตร.ไมล์)
รหัส อปท.	06710403
ที่อยู่ที่ทำการ	เลขที่ 1/2 หมู่ที่ 3 ถนนลาดหญ้า–ศรีสวัสดิ์ ตำบลด่านแม่แฉลบ อำเภอศรีสวัสดิ์ จังหวัดกาญจนบุรี 71250
เว็บไซต์	danmaechalap.go.th
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

อ่างเก็บน้ำเขื่อนศรีนครินทร์มีพื้นที่ 419 ตารางกิโลเมตร มีความจุมากถึง 17,145 ล้านลูกบาศก์เมตร ที่ระดับเก็บน้ำสูง 180 เมตรจากระดับน้ำทะเลปานกลาง

ที่ตั้งและอาณาเขต

ตำบลด่านแม่แฉลบมีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอและจังหวัดใกล้เคียงดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับตำบลนาสวน และตำบลเขาโจด
• ทิศใต้ ติดต่อกับตำบลหนองเป็ด และตำบลท่ากระดาน
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับตำบลหนองรี (อำเภอบ่อพลอย)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับตำบลแม่กระบุง และตำบลลิ่นถิ่น ตำบลหินดาด ตำบลชะแล (อำเภอทองผาภูมิ)

เขื่อนศรีนครินทร์ เป็นเขื่อนอเนกประสงค์ขนาดใหญ่แห่งแรกของโครงการพัฒนาลุ่มน้ำแม่กลอง สร้างขึ้นเพื่ออำนวยประโยชน์ด้านต่างๆ ส่งเสริมระบบชลประทาน โครงการแม่กลองใหญ่ให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น

ประวัติ

ด่านแม่แฉลบเป็นตำบลเก่าแก่ เดิมทีเดียวชาวบ้านได้ย้ายมาตั้งบ้านเรือน เนื่องจากเห็นว่าเป็นช่องด่านระหว่างภูเขาและลำห้วย ทำเลดี เมื่อสมัยที่ทำสงครามกับพม่า พม่าได้เดินทัพมาตีแถบชายแดนของประเทศไทย จึงได้ตั้งเป็นเมืองหน้าด่าน เรียกว่า เมืองศรีสวัสดิ์ ขึ้นตรงกับเจ้าเมืองกาญจนบุรี ในสมัย ร.1 ตำบลด่านแม่แฉลบเดิมชื่อ ห้วยแม่แฉลบ สภาพพื้นที่เดิมอยู่ริมแม่น้ำแควใหญ่ ซึ่งมีพื้นที่อุดมสมบูรณ์ ต่อมาปี พ.ศ. 2519 พื้นที่ตำบลนี้น้ำท่วมเมื่อมีการสร้างเขื่อนศรีนครินทร์ จึงต้องอพยพชาวบ้านมาอยู่บนที่ราบสูงภูเขา โดยการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยและเขื่อนศรีนครินทร์ได้จัดสรรที่ดินให้แก่ราษฎรเป็นที่อยู่อาศัยและทำกิน

ด่านแม่แฉลบเดิมเป็นที่ตั้งของสุขาภิบาลศรีสวัสดิ์ ที่จัดตั้งบริเวณที่ว่าการกิ่งอำเภอศรีสวัสดิ์ขึ้นในปี พ.ศ. 2499 ซึ่งที่ว่าการกิ่งอยู่ใกล้กับโรงเรียนด่านแม่แฉลบ และแม่น้ำแควใหญ่ เมื่อมีการสร้างเขื่อนศรีนครินทร์ทำให้เป็นพื้นที่น้ำท่วม ประชาชนย้ายออกและไม่มีประชาชนอยู่ในเขตสุขาภิบาลเลย จึงยุบสุขาภิบาลศรีสวัสดิ์ลงในปี พ.ศ. 2522 พร้อมกับจัดตั้งสุขาภิบาลเอราวัณขึ้นแทน ในท้องที่บ้านแก่งแคบ ของตำบลท่ากระดาน ที่มีประชาชนได้รับผลกระทบจากน้ำท่วมในการสร้างเขื่อนศรีนครินทร์บางส่วนได้ย้ายไปตั้งถิ่นฐาน

เขื่อนศรีนครินทร์ช่วยบรรเทาอุทกภัย สามารถกักเก็บน้ำที่หลากมาในช่วงฤดูฝนไว้ในอ่างเก็บน้ำได้เป็นจำนวนมาก ช่วยบรรเทาอุทกภัยในเขตลุ่มน้ำแม่กลองให้ลดน้อยลง

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

ตำบลด่านแม่แฉลบแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 8 หมู่บ้าน ได้แก่

หมู่ที่ 1		บ้านท่าสนุ่น		(Ban Tha Sanun)
หมู่ที่ 2		บ้านพุน้ำเปรี้ยว		(Ban Phu Nam Priao)
หมู่ที่ 3		บ้านด่านแม่แฉลบ		(Ban Dan Mae Chalaep)
หมู่ที่ 4		บ้านท่าสนุ่น		(Ban Tha Sanun)
หมู่ที่ 5		บ้านโป่งหวาย		(Ban Pong Wai)
หมู่ที่ 6		บ้านดงเสลา		(Ban Dong Salao)
หมู่ที่ 7		บ้านปากเหมือง		(Ban Pak Mueang)
หมู่ที่ 8		บ้านหาดแตง		(Ban Hat Taeng)

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่ตำบลด่านแม่แฉลบมีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเพียงแห่งเดียว คือ องค์การบริหารส่วนตำบลด่านแม่แฉลบ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลด่านแม่แฉลบทั้งหมด ซึ่งเป็นสภาตำบลด่านแม่แฉลบที่จัดตั้งขึ้นใน พ.ศ. 2517 และยกฐานะขึ้นเป็นองค์การบริหารส่วนตำบลด่านแม่แฉลบในวันที่ 30 มกราคม พ.ศ. 2539

ประชากร

พื้นที่ตำบลด่านแม่แฉลบประกอบด้วยหมู่บ้านทั้งสิ้นจำนวน 8 หมู่บ้าน มีจำนวนประชากร 4,801 คน แบ่งเป็นชาย 2,440 คน หญิง 2,361 คน (เดือนธันวาคม 2565) เป็นตำบลที่มีประชากรมากเป็นอันดับ 2 ในอำเภอศรีสวัสดิ์

      หมายถึงจำนวนประชากรได้เพิ่มขึ้นเมื่อเทียบกับปีก่อน

      หมายถึงจำนวนประชากรได้คงเดิมเมื่อเทียบกับปีก่อน

      หมายถึงจำนวนประชากรได้ลดลงเมื่อเทียบกับปีก่อน

* ปี พ.ศ. 2558 มีการรวมผู้ที่ไม่ได้สัญชาติไทยในทะเบียนราษฎร ส่งผลให้ข้อมูลจำนวนประชากรปีดังกล่าวเพิ่มขึ้นเป็นจำนวนมาก

หมู่บ้าน	พ.ศ. 2565	พ.ศ. 2564	พ.ศ. 2563	พ.ศ. 2562	พ.ศ. 2561	พ.ศ. 2560	พ.ศ. 2559
ดงเสลา	1,053	1,060	1,053	1,050	1,047	1,043	1,046
ท่าสนุ่น (หมู่ 4)	769	767	772	764	753	758	759
โป่งหวาย	705	708	686	681	674	668	675
พุน้ำเปรี้ยว	674	675	683	683	696	681	693
ด่านแม่แฉลบ	619	615	623	628	639	649	644
ปากเหมือง	497	502	493	508	503	497	488
ท่าสนุ่น (หมู่ 1)	243	246	250	253	255	255	258
หาดแตง	221	219	226	221	224	222	223
**ทะเบียนกลาง	20	24	19	232	232	230	234
รวม	4,801	4,816	4,805	5,020	5,023	5,003	5,020

สถานที่สำคัญ

• สถานีตำรวจภูธรด่านแม่แฉลบ จัดตั้งขึ้นครั้งแรก คือ สถานีตำรวจภูธรกิ่งอำเภอศรีสวัสดิ์ ต่อมาสถานีตำรวจภูธรศรีสวัสดิ์ได้ย้ายไปที่แทนที่สถานีตำรวจภูธรท่ากระดาน ที่ตำบลท่ากระดาน เนื่องจากมีวัตถุประสงค์การสร้างเพื่อแทนสถานีตำรวจภูธรเดิม ทางราชการเห็นว่าพื้นที่เขื่อนศรีนครินทร์ฝั่งตะวันออกมีลักษณะถูกตัดขาดจากสถานีตำรวจภูธรที่ได้ย้ายไป จึงตั้งสถานีตำรวจภูธรศรีสวัสดิ์ (เดิม) ขึ้นเป็นสถานีตำรวจภูธรด่านแม่แฉลบในปี พ.ศ. 2530 ไว้เป็นสถานีตำรวจภูธรตามเดิมด้วยเกรงว่าเหตุการณ์โจรผู้ร้ายจะกำเริบขึ้น โดยมีเขตอำนาจความรับผิดชอบใน 3 ตำบล 16 หมู่บ้าน ได้แก่ ตำบลเขาโจดทั้งตำบล ตำบลนาสวน (เฉพาะพื้นที่หมู่ 1–2, 4–5) และตำบลด่านแม่แฉลบ (เฉพาะพื้นที่หมู่ 1–6, 8)

• โรงพยาบาลศุกร์ศิริศรีสวัสดิ์ เป็นโรงพยาบาล 1 ใน 2 แห่งของอำเภอศรีสวัสดิ์ ตั้งอยู่ที่เลขที่ 80 หมู่ที่ 3 บ้านด่านแม่แฉลบ ตำบลด่านแม่แฉลบ อำเภอศรีสวัสดิ์ จังหวัดกาญจนบุรี เป็นโรงพยาบาลชุมชนขนาดเล็ก (F3) จำนวนเตียงจริง 10 เตียง สังกัดกระทรวงสาธารณสุข เดิมทีเดียวอำเภอศรีสวัสดิ์ไม่มีโรงพยาบาลประจำอำเภอด้วยความที่มีความทุรกันดารการคมนาคมไม่สะดวก ฉลอง-อาภา เคียงศิริ มีความประสงค์จึงได้ปรึกษาหารือกับรองปลัดกระทรวงสาธารณสุข (น.พ.บรรลุ ศรีพาณิช/ว่ามีความประสงค์จะจัดสร้างโรงพยาบาลในถิ่นทุรกันดารโดยไม่ใช้งบประมาณของทางราชการ เมื่อท่านรองปลัดกระทรวงสาธารณสุขเห็นชอบในหลักการให้จัดสร้างโรงพยาบาลได้ในปี พ.ศ. 2528 ฉลอง-อาภา เคียงศิริ จึงได้ศึกษาด้านภูมิประเทศและความเป็นอยู่ของประชาชนที่เหมาะสมที่จะจัดสร้างโรงพยาบาล และในที่สุดทั้งสองท่านได้ตัดสินใจเลือกอำเภอศรีสวัสดิ์ จังหวัดกาญจนบุรีเป็นสถานที่จัดสร้าง โดยมอบงบประมาณส่วนตัวเป็นเงิน 4,995,000 บาท ซึ่งมีนายแพทย์สาธารณสุขจังหวัด คือ นายแพทย์พยงค์ เสสนุตร และนายอำเภอศรีสวัสดิ์ คือ นายอำเภอประหยัด เสสบุตร ได้ให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี จนกระทั่งแล้วเสร็จพร้อมที่จะให้บริการแก่ประชาชนได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งอำเภอศรีสวัสดิ์ เป็นพื้นที่ห่างไกลการคมนาคมไม่สะดวกต้องข้ามแพขนานยนต์การจัดสร้างโรงพยาบาลในบริเวณนี้ จึงนับว่าเหมาะสมมากเพื่อให้การบริการด้านสุขภาพอนามัยแก่ประชาชนผู้ยากไร้ตราบเท่าทุกวันนี้ ฉลองและคอาภา เคียงศิริ ก็มิได้ทอดทิ้งโรงพยาบาลศุกร์ศิริศรีสวัสดิ์ดังเห็นได้จากเมื่อปี พ.ศ. 2537 น.พ. จุลทล ทรัพย์มูล ซึ่งในขณะนั้นรักษาการในตำแหน่งผู้อำนวนการโรงพยาบาลศุกร์ศิริอยู่ได้มีความคิดที่จะจัดสร้างอาคารผู้ป่วยพิเศษเพื่อเพิ่มศักยภาพในการให้บริการแก่ผู้ป่วยมากขึ้น เมื่อแจ้งความประสงค์ไปยังคุณฉลอง เคียงศิริท่านก็ได้มอบเงินจำนวน 1,000,000 บาท จนกระทั่งทุกวันนี้ความเปลี่ยนแปลงและการพัฒนาในทางที่ดีขึ้นทำให้โรงพยาบาลศุกร์ศิริศรีสวัสดิ์เป็นสถานบริการที่สามารถรองรับผู้ป่วยได้ในขอบเขตของโรงพยาบาลขนาด 10 เตียง ที่มาของชื่อ "ศุกร์ศิริศรีสวัสดิ์" คำว่า "ศุกร์" ย่อมาจากนามสกุลคุณอาภา ศรีศุกร์ คำว่า "ศิริ"ย่อมาจากนามสกุลคุณฉลอง เคียงศิริ คำว่า "ศรีสวัสดิ์" มาจากอำเภอศรีสวัสดิ์เมื่อรวมกันแล้ว จึงเป็น "ศุกร์ศิริศรีสวัสดิ์" ชื่อที่ฟังแล้วให้ความรู้สึกมงคล