กรมประชาธิปไตย
กรมประชาธิปไตย (เขมร: ក្រុមប្រជាធិបតេយ្យ กฺรุมบฺรชาธิบเตยฺย; อังกฤษ: Democratic Party) เป็นพรรคการเมืองฝ่ายซ้ายในกัมพูชาช่วงก่อนได้รับเอกราชจากฝรั่งเศส ก่อตั้งเมื่อ พ.ศ. 2489 โดยพระสีสุวัตถิ์ ยุทธวงศ์ ที่เคยเป็นสมาชิกของสมาคมกรรกรนานาชาติสาขาฝรั่งเศส คำขวัญของพรรคคือ "สันติภาพ เอกราช ความมีวินัย และกล้าหาญ" สัญลักษณ์ของพรรคเป็นรูปหัวช้างและดอกบัวสามดอก[1] พรรคนี้เป็นคนละพรรคกับพรรคประชาธิปไตยเขมรที่ก่อตั้งเมื่อ พ.ศ. 2541
ในยุคอาณานิคม
แก้การเลือกตั้งครั้งแรกเมื่อเป็นอาณานิคมของฝรั่งเศส เกิดขึ้นในเดือนกันยายน พ.ศ. 2489 กรมประชาธิปไตยได้ 50 จาก 67 ที่นั่ง และเป็นพรรคที่ได้รับความนิยมต่อมาในกัมพูชาอีกหลายปี แม้ว่าเจ้ายุทธวงศ์จะสิ้นพระชนม์ใน พ.ศ. 2490 กรมประชาธิปไตยซึ่งอยู่ตรงข้ามกับพรรคเสรีภาพของพระนโรดม นรินทเดช และกรมประชาธิปไตยก้าวหน้าของพระนโรดม มนตนะ ได้เรียกร้องเอกราชโดยจะใช้ประชาธิปไตยแบบฝรั่งเศส ทั้งนี้ พรรคนี้ยังกล่าวว่ากลุ่มเขมรอิสระที่ไทยสนับสนุนเป็นกลุ่มผู้รักชาติ ซึ่งทำให้ฝรั่งเศสไม่พอใจ[2]
ในการเลือกตั้ง พ.ศ. 2490 พรรคนี้มีสมาชิกใหม่ เช่น ลต ซอ (ต่อมาคือพล พต) เอียง ซารี อิน ตัม และฮู นิม การลาออกไปของ เยม ซัมบัวร์ และส.ส. อีกหลายคนเพื่อไปร่วมกับพรรคเสรีภาพใน พ.ศ. 2491 และการลอบฆ่าหัวหน้ากรมประชาธิปไตย เอียว โกเอียสใน พ.ศ. 2493 ทำให้เกิดความแตกแยกในพรรค แต่ในพรรคก็ยังมีบุคคลที่จะมีบทบาทในการเมืองกัมพูชาต่อมาอีกหลายคน เซิง งอกทัญ อดีตนายกรัฐมนตรีในสมัยที่ถูกญี่ปุ่นยึดครองเข้าร่วมกับกรมประชาธิปไตยระหว่าง พ.ศ. 2494 – 2495 จากนั้นจึงหนีเข้าป่าไปสู่ภาคเหนือของกัมพูชาเพื่อก่อตั้งขบวนการเรียกร้องเอกราชของตนเอง
หลังได้รับเอกราช
แก้ระหว่าง พ.ศ. 2497 พรรคได้ดำเนินนโยบายเอียงซ้ายภายใต้การนำของนักการเมืองที่สำเร็จการศึกษาจากฝรั่งเศส ผู้นำพรรคคือ เกง วันสัก ส่วนพระนโรดม ภูริสสระเป็นเลขาธิการทั่วไป พวกเขาให้ความสำคัญกับการประชุมเจนีวา พ.ศ. 2497 ซึ่งรับรองเอกราชของกัมพูชา และยอมรับความช่วยเหลือของสหรัฐ พรรคนี้เข้าร่วมในการเลือกตั้ง พ.ศ. 2498 หลังจากที่พระนโรดม สีหนุก่อตั้งขบวนการต่อต้านคอมมิวนิสต์ของพระองค์เอง คือพรรคสังคมราษฎร์นิยมเพื่อเข้าร่วมในการเลือกตั้ง สมาชิกกรมประชาธิปไตยบางคนออกจากพรรคไปเข้าร่วมกับสีหนุ เกง วันสักหัวหน้าพรรคถูกจับขังคุกระหว่างการเลือกตั้ง และที่ทำการพรรคในพระตะบองถูกรื้อค้น[3] กรมประชาธิปไตยได้คะแนนเสียง 12% ส่วนพรรคสังคมได้ 82% และได้ที่นั่งในสภาไปทั้งหมด
ต่อมา ในเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2500 กรมประชาธิปไตยสลายตัว ซึ่งสมเด็จกรมพระสีสุวัตถิ์ มุนีเรศ ได้บันทึกไว้ว่า สิ่งนี้เกิดขึ้นหลังจากผู้นำที่เหลืออยู่ถูกเรียกให้ไปเข้าร่วมประชุมอย่างเป็นมิตรกับสีหนุ และถูกจับโดยลน นล เมื่อกลับออกมา[4]
การก่อตั้งใหม่โดยอินตัม
แก้หลังจากลน นลโค่นล้มสีหนุในการรัฐประหาร พ.ศ. 2513 และก่อตั้งสาธารณรัฐเขมร กรมประชาธิปไตยถูกก่อตั้งขึ้นอีกครั้งโดยอิน ตัม ซึ่งเข้าร่วมในรัฐประหารครั้งนี้ด้วย แต่พรรคปฏิเสธเข้าร่วมการเลือกตั้งใน พ.ศ. 2515 ต่อมาอิน ตัมเลิกเล่นการเมือง เชา เซาขึ้นมาเป็นผู้นำพรรค อย่างไรก็ตาม พรรคนี้ไม่มีบทบาททางการเมืองใด ๆ ในสาธารณรัฐเขมร จนกระทั่งถูกล้มล้างโดยเขมรแดงใน พ.ศ. 2518 ต่อมา อิน ตัม เข้าร่วมกับกลุ่มที่จงรักภักดีกับสีหนุและตั้งกรมประชาธิปไตยขึ้นใหม่เมื่อ พ.ศ. 2534 แต่ไม่ได้รับเลือกในการเลือกตั้ง พ.ศ. 2536