หลวงสุวรรณวาจกกสิกิจ (ทองดี เรศานนท์)

หลวงสุวรรณวาจกกสิกิจ นามเดิม ทองดี เรศานนท์ (10 มีนาคม พ.ศ. 2439 - 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2506) ผู้ร่วมก่อตั้งมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ อดีตอธิบดีกรมเกษตรและกรมประมง พ.ศ. 2477 - 2479 และอดีตอธิการบดีมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ พ.ศ. 2489-2501

หลวงสุวรรณวาจกกสิกิจ (ทองดี เรศานนท์)
อธิการบดีมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ดำรงตำแหน่ง 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2489 – 30 เมษายน พ.ศ. 2501
ก่อนหน้า	ทวี บุณยเกตุ
ถัดไป	หลวงอิงคศรีกสิการ
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	10 มีนาคม พ.ศ. 2439 ตำบลโพธิ์กลาง อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา
เสียชีวิต	21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2506 (67 ปี) โรงพยาบาลกลาง เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย กรุงเทพมหานคร

อนุสาวรีย์หลวงสุวรรณวาจกกสิกิจ (ทองดี เรศานนท์) ที่อนุสาวรีย์สามบูรพาจารย์ หน้าอาคารสถาบันเกษตราธิการ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กรุงเทพมหานคร

อนึ่ง ราชทินนาม "หลวงสุวรรณวาจกกสิกิจ" นั้น มาจาก

• สุวรรณ แปลว่า ทอง
• วาจก แปลว่า ผู้บอกกล่าว
• กสิ แปลว่า การเพาะปลูก
• กิจ แปลว่า งาน

ซึ่งมีความหมายโดยรวมว่า "พูดเรื่องการเกษตรให้เป็นเงินเป็นทอง"

การศึกษา

1. สำเร็จการศึกษาชั้นต้นที่ จ.นครราชสีมา
2. สำเร็จการศึกษาชั้นมัธยมที่ จ.บุรีรัมย์
3. ได้รับเลือกเป็นนักเรียนหลวง ศึกษาต่อและสำเร็จการศึกษาที่ โรงเรียนฝึกหัดครูบ้านสมเด็จเจ้าพระยา
4. สำเร็จการศึกษาชั้นอุดมศึกษาที่ แผนกครุศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
5. ได้รับทุนไปศึกษาต่อที่ประเทศฟิลิปปินส์
6. ได้รับปริญญาเอก (กิตติมศักดิ์) จาก มหาวิทยาลัยโอเรกอน ประเทศสหรัฐอเมริกา
7. ได้รับปริญญากสิกรรมและสัตวบาลดุษฎีบัณฑิต (กิตติมศักดิ์) จาก มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

การทำงาน

1. พ.ศ. 2460 รับราชการครูโรงเรียนฝึกหัดครูประถมกสิกรรมหอวังพระนคร
2. พ.ศ. 2461 รับราชการครูโรงเรียนฝึกหัดครูประถมกสิกรรมพระประทน จ.นครปฐม
3. พ.ศ. 2467 รับราชการครูโรงเรียนฝึกหัดครูประถมกสิกรรม บางสะพาน จ.ประจวบคีรีขันธ์
4. พ.ศ. 2471 รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็นหลวงสุวรรณวาจกกสิกิจ
5. พ.ศ. 2472 อาจารย์ใหญ่โรงเรียนฝึกหัดครูประถมกสิกรรมทับกวาง จ.สระบุรี
6. พ.ศ. 2477 อธิบดีกรมเกษตรและกรมประมง
7. พ.ศ. 2479 ผู้เชี่ยวชาญพิเศษประจำกรมเกษตรและกรมประมง และผู้อำนวยการฝ่ายวิชาการกรมเกษตร
8. พ.ศ. 2482 ผู้อำนวยการวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
9. พ.ศ. 2489-2501 อธิการบดีมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ผลงาน

1. ริเริ่มจัดให้มีวันเกษตรเพื่อให้เกษตรกรมาชมงาน และได้รับเทคโนโลยีใหม่ ๆ ซึ่งต่อมาเป็นวันเกษตรแห่งชาติ
2. ส่งเสริมวิทยาการเกษตรสมัยใหม่ โดยการเผยแพร่ความรู้ทางสื่อมวลชนต่างๆ เช่น สาสน์ไก่ วิทยาจารย์ หนังสือพิมพ์พักกสิกร และออกรายการทางวิทยุกระจายเสียง
3. ริเริ่มให้มีการเลี้ยงไก่เป็นการค้า และสนับสนุนให้ประชาชนบริโภคไข่ดังคำขวัญของท่านว่า "กินไข่วัน ละฟอง ไม่ต้องไปหาหมอ"
4. จัดให้มีการสาธิตอาชีพเกษตรในมหาวิทยาลัยเช่นการเลี้ยงไก่ เลี้ยงปลา แพะ วัว กระต่าย ทำสวนผัก สวนผลไม้
5. ส่งเสริมให้ประชาชนเลี้ยงโคนม ทดลองเลี้ยงโคนมและผลิตนมสดที่เรียกว่า "นมเกษตร"
6. ทดลองเลี้ยงปลาจีนเป็นครั้งแรก
7. ทดลองปลูกพืชผักพันธุ์ใหม่ๆ เช่น มะเขือเทศ ถั่วลันเตา บร๊อกเคอรี่
8. ริเริ่มปลูกพืชอาหารสัตว์เช่น ข้าวโพด ภายหลังได้พัฒนาข้าวโพดขึ้น และใช้ชื่อท่านเป็นชื่อพันธุ์ คือ ข้าวโพดพันธุ์สุวรรณ 1 สุวรรณ 2

ชีวิตครอบครัว

หลวงสุวรรณวาจกกสิกิจได้สมรสกับ คุณเสงี่ยม ศรีเพ็ญ (ธิดาพระเลิศแหล่งตลุ ) มีบุตร 5 คน คือ

1. นายพร เรศานนท์
2. นายแพทย์ถวิล เรศานนท์
3. นางเพ็ญศรี เอกก้านตรง
4. นายพงษ์ เรศานนท์
5. นางสาวเพ็ญพรรณ เรศานนท์

และมีบุตรกับ คุณเลื่อน วัฒนสุข (ธิดานายฉาก วัฒนสุข) อีก 2 คน คือ

1. นายไพรวรรณ เรศานนท์
2. นางสาวพรทิพย์ เรศานนท์

สถานที่

1. อนุสาวรีย์สามบูรพาจารย์
2. สวน ๑๐๐ ปี หลวงสุวรรณวาจกกสิกิจ

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2498 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2494 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
• พ.ศ. 2500 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้า (ท.จ.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2485 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)
• พ.ศ. 2496 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 3 (ภ.ป.ร.3)

แหล่งข้อมูลอื่น

• ประวัติมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เว็บไซต์ สมาคมศิษย์เก่าคณะรัฐศาสตร์ เก็บถาวร 2007-01-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน