สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ

สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ เป็นราชทินนามของสมเด็จพระราชาคณะ ที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสถาปนาขึ้นโดยปรับจากราชทินนาม "สมเด็จพระอริยวงษญาณ" ซึ่งใช้มาแต่เดิม และพระราชทานแก่สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อู่) เป็นรูปแรก ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสถาปนาสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (สา ปุสฺสเทโว) เจ้าคณะใหญ่คณะเหนือ เป็นสมเด็จพระสังฆราชในราชทินนามเดิม "สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ" จึงใช้เป็นราชทินนามของสมเด็จพระสังฆราชไทยที่เป็นสามัญชนมานับแต่นั้น

สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ
ผู้ดำรงตำแหน่งคนปัจจุบัน สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อัมพร อมฺพโร)​ ตั้งแต่ 12 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2560
การเรียกขาน	เจ้าพระคุณสมเด็จฯ
จวน	พระอารามหลวง
ผู้แต่งตั้ง	พระมหากษัตริย์ไทย
วาระ	ตลอดพระชีพ
ผู้ประเดิมตำแหน่ง	สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อู่)
สถาปนา	พ.ศ. 2394
ตำแหน่งที่มาแทน	สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก​

รายนาม

ในปัจจุบันมีพระภิกษุได้รับสถาปนาเป็น "สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ" รวมทั้งสิ้น 9 รูป/พระองค์ ดังนี้

ลำดับที่	รายนาม	วัด	ดำรงสมณศักดิ์
1	สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อู่)	วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร	พ.ศ. 2394 - 2401
2	สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (สา ปุสฺสเทโว)	วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร	พ.ศ. 2434-2442
3	สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (แพ ติสฺสเทโว)	วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร	พ.ศ. 2481-2487
4	สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (ปลด กิตฺติโสภโณ)	วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร	พ.ศ. 2503-2505
5	สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อยู่ ญาโณทโย)	วัดสระเกศราชวรมหาวิหาร	พ.ศ. 2506-2508
6	สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (จวน อุฏฺฐายี)	วัดมกุฏกษัตริยารามราชวรวิหาร	พ.ศ. 2508-2514
7	สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (ปุ่น ปุณฺณสิริ)	วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามราชวรมหาวิหาร	พ.ศ. 2515-2517
8	สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (วาสน์ วาสโน)	วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร	พ.ศ. 2517-2531
9	สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อัมพร อมฺพโร)	วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร	พ.ศ. 2560-ปัจจุบัน