สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ

สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ เป็นราชทินนามของสมเด็จพระราชาคณะ ที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสถาปนาขึ้นโดยปรับจากราชทินนาม "สมเด็จพระอริยวงษญาณ" ซึ่งใช้มาแต่เดิม และพระราชทานแก่สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อู่) เป็นรูปแรก ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสถาปนาสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (สา ปุสฺสเทโว) เจ้าคณะใหญ่คณะเหนือ เป็นสมเด็จพระสังฆราชในราชทินนามเดิม "สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ" จึงใช้เป็นราชทินนามของสมเด็จพระสังฆราชไทยที่เป็นสามัญชนมานับแต่นั้น

สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ
ผู้ดำรงตำแหน่งคนปัจจุบัน
สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อัมพร อมฺพโร)
ตั้งแต่ 12 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2560
การเรียกขานเจ้าพระคุณสมเด็จฯ
จวนพระอารามหลวง
ผู้แต่งตั้งพระมหากษัตริย์ไทย
วาระตลอดพระชีพ
ผู้ประเดิมตำแหน่งสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อู่)
สถาปนาพ.ศ. 2394
ตำแหน่งที่มาแทนสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก

รายนาม

แก้

ในปัจจุบันมีพระภิกษุได้รับสถาปนาเป็น "สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ" รวมทั้งสิ้น 9 รูป/พระองค์ ดังนี้

ลำดับที่ รายนาม วัด ดำรงสมณศักดิ์
1 สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อู่) วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร พ.ศ. 2394 - 2401
2 สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (สา ปุสฺสเทโว) วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร พ.ศ. 2434-2442
3 สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (แพ ติสฺสเทโว) วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร พ.ศ. 2481-2487
4 สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (ปลด กิตฺติโสภโณ) วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร พ.ศ. 2503-2505
5 สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อยู่ ญาโณทโย) วัดสระเกศราชวรมหาวิหาร พ.ศ. 2506-2508
6 สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (จวน อุฏฺฐายี) วัดมกุฏกษัตริยารามราชวรวิหาร พ.ศ. 2508-2514
7 สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (ปุ่น ปุณฺณสิริ) วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามราชวรมหาวิหาร พ.ศ. 2515-2517
8 สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (วาสน์ วาสโน) วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร พ.ศ. 2517-2531
9 สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อัมพร อมฺพโร) วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร พ.ศ. 2560-ปัจจุบัน