ภาษามิงเกรเลีย

ภาษามิงเกรเลีย (อังกฤษ: Mingrelian) หรือ ภาษาเมเกรเลีย (อังกฤษ: Megrelian; მარგალური ნინა, margaluri nina) เป็นภาษาที่ใช้พูดทางตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศจอร์เจีย ภาษานี้เคยเรียกว่าภาษาไอเวอเรียนในช่วงพุทธศตวรรษที่ 25

ภาษามิงเกรเลีย
მარგალური ნინა
ประเทศที่มีการพูด	จอร์เจีย
ภูมิภาค	ซาเมเกรลอ, อับฮาเซีย, กูรีอา, อีเมเรที
ชาติพันธุ์	จอร์เจีย
จำนวนผู้พูด	344,000 คน  (2558)
ตระกูลภาษา	คาร์ตวีเลียน จอร์เจีย-ซัน ซัน ภาษามิงเกรเลีย
ระบบการเขียน	อักษรจอร์เจีย
รหัสภาษา
ISO 639-3	xmf

ทางยูเนสโกจัดให้ภาษานี้อยู่ใน "ภาษาใกล้สูญแน่นอน"

ประวัติศาสตร์

ภาษามิงเกรเลียอยู่ในกลุ่มภาษาคอเคซัสใต้ ใกล้เคียงกับภาษาลาซ ซึ่งเริ่มแตกต่างกันเมื่อราว 500 ปีที่ผ่านมา หลังจากชุมชนของชาวมิงเกรเลียทางเหนือและชาวลาซทางใต้ ถูกแยกออกจากกันเนื่องจากการรุกรานของตุรกี ใกล้เคียงกับภาษาจอร์เจียน้อยและห่างไกลจากภาษาสวาน ภาษามิงเกรเลียไม่สามารถเข้าใจกันได้กับภาษาในกลุ่มเดียวกันเลย แม้จะมีการกล่าวว่าผู้พูดภาษานี้ยังจำคำศัพท์ภาษาลาซได้บ้าง นักภาษาศาสตร์บางคนจัดให้ภาษามิงเกรเลียและภาษาลาซเป็นสำเนียงของภาษาซันซึ่งเป็นภาษาก่อนที่จะแยกออกจากกัน ในทางปฏิบัติ ไม่มีใครพูดภาษาซานแล้ว ผู้พูดภาษามิงเกรเลียยังมีอยู่ราว 100,000–400,000 คน

หนังสือภาษามิงเกรเลียเก่าสุดตีพิมพ์ในพุทธศตวรรษที่ 24 หนังสือพิมพ์ภาษามิงเกรเลียเริ่มตีพิมพ์เมื่อ พ.ศ. 2473–2481 ปัจจุบันมีการพยายามฟื้นฟูการใช้ภาษานี้ เช่นมีการสร้างพจนานุกรมมิงเกรเลีย–จอร์เจีย และมิงเกรเลีย–เยอรมัน

พยัญชนะ

ภาษามิงเกรเลียเขียนด้วยอักษรจอร์เจีย

จอร์เจีย	ทับศัพท์	สัทอักษรสากล
ა	a	ɑ
ბ	b	b
გ	g	ɡ
დ	d	d
ე	e	ɛ
ვ	v	v
ზ	z	z
თ	t	t
ი	i	i
კ	ǩ	kʼ
ლ	l	l
მ	m	m
ნ	n	n
ჲ	y	j
ო	o	ɔ
პ	p̌	pʼ
ჟ	ⱬ	ʒ
რ	r	r
ს	s	s
ტ	t̆	tʼ
უ	u	u
ჷ	ƨ	ə
ფ	p	p
ქ	k	k
ღ	ɣ	ɣ
ყ	q'	qʼ
ჸ	ꞇ	ʔ
შ	ş	ʃ
ჩ	ç	t͡ʃ
ც	ts / ʒ	t͡s
ძ	ž	d͡z
წ	tz / ǯ	t͡sʼ
ჭ	ç̌	t͡ʃʼ
ხ	x	x
ჯ	j	d͡ʒ
ჰ	h	h

อ้างอิง

• Aleksandre Tsagareli (1880), Megrelskie Etiudi, Analiz Fonetiki Megrelskogo Yazika ("Megrelian Studies — The Analysis of Phonetics of Megrelian Language"). (ในภาษารัสเซีย)
• Ioseb Kipshidze (1914), Grammatika Mingrel’skogo (Iverskogo) Jazyka ("Grammar of Megrelian (Iverian) Language"). (ในภาษารัสเซีย)
• Shalva Beridze (1920), Megruli (Iveriuli) Ena ("Megrelian (Iverian) Language"). (ในภาษาจอร์เจีย)
• Rusudan Amirejibi-Mullen, Nana Danelia and Inga Dundua (2006), kolkhuri (megrul-lazuri) ena (Tbilisi: Universali).
• Laurence Broers (2012),"'Two Sons of One Mother'. Nested Identities and Centre-Periphery Politics in Post-Soviet Georgia". In Andreas Schonle, Olga Makarova and Jeremy Hicks (eds.), When the Elephant Broke Out of the Zoo. A Festschrift for Donald Rayfield (Stanford Slavic Studies, Volume 39).
• Otar Kajaia (2001-2002), Georgian-Mingrelian dictionary.
• Alio Kobalia (2010), Georgian-Mingrelian dictionary.

แหล่งข้อมูลอื่น

• TITUS Caucasica: Megrelisch (ในภาษาเยอรมัน)
• Otar Kajaia's Megrelian-Georgian dictionary at TITUS.
• Megrelian Project at Lund University, Sweden
• Article on the situation in 2017 เก็บถาวร 2018-09-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน from OpenDemocracy