ภาษาฟินแลนด์
ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
ภาษาฟินแลนด์ (suomi, ออกเสียง: [ˈsuo̯mi] (
ฟังเสียง)) เป็นภาษาตระกูลยูรัลที่มีผู้พูดส่วนใหญ่อยู่ในประเทศฟินแลนด์และโดยผู้มีเชื้อชาตืฟินแลนด์นอกประเทศ ภาษาฟินแลนด์เป็นหนึ่งในสองภาษาราชการของประเทศฟินแลนด์ (อีกภาษาคือภาษาสวีเดน) ในประเทศสวีเดน ทั้งภาษาฟินแลนด์และเมแอ็นกิเอลี (ที่สามารถเข้าใจร่วมกันกับภาษาฟินแลนด์[3]) เป็นภาษาชนกลุ่มน้อยอย่างเป็นทางการ
| ภาษาฟินแลนด์ | |
|---|---|
| suomi | |
| ออกเสียง | สัทอักษรสากล: [ˈsuo̯mi] ( ฟังเสียง) |
| ประเทศที่มีการพูด | ฟินแลนด์, สวีเดน, นอร์เวย์ (พื้นที่ขนาดเล็กใน Troms กับ ฟินมาร์ก), รัสเซีย |
| ชาติพันธุ์ | ชาวฟินแลนด์ |
| จำนวนผู้พูด | 5.8 ล้านคน ฟินแลนด์: 5.4 ล้านคน สวีเดน: 0.40 ล้านคน นอร์เวย์: 8,000 คน (เควน) รัสเซีย (คาเรเลีย): 8,500 คน สหรัฐ: 26,000 คน (2020)[1] |
| ตระกูลภาษา | ยูรัล
|
| ภาษาถิ่น |
(เควน)
|
| ระบบการเขียน | อักษรละติน (ชุดตัวอักษรฟินแลนด์) อักษรเบรลล์ฟินแลนด์ |
| สถานภาพทางการ | |
| ภาษาทางการ |  ฟินแลนด์ สหภาพยุโรป คณะมนตรีนอร์ดิก |
| ภาษาชนกลุ่มน้อยที่รับรองใน |  สวีเดน (ภาษาราชการของชนกลุ่มน้อย) รัสเซีย (คาเรเลีย)[2] นอร์เวย์ (ภาษาเควน) (ฟินมาร์ก) |
| ผู้วางระเบียบ | กองวางแผนภาษาของสถาบันการศึกษาภาษาของฟินแลนด์ |
| รหัสภาษา | |
| ISO 639-1 | fi |
| ISO 639-2 | fin |
| ISO 639-3 | fin |
| Linguasphere | 41-AAA-a |
 ภาษาชนส่วนใหญ่
ภาษาชนกลุ่มน้อย | |
ภาษาฟินแลนด์เป็นภาษาประเภทรูปคำติดต่อ[4] และมีการผันคำตามบทบาทในประโยค ภาษาฟินแลนด์ใช้การระบบการเขียนที่อิงจากอักษรละติน และมีระบบการเขียนที่ตรงตามหน่วยเสียง
สัทวิทยา
แก้ระบบเสียงสระ
แก้| หน้า | หลัง | ||
|---|---|---|---|
| ปากไม่ห่อ | ปากห่อ | ||
| ปิด | i iː | y yː | u uː |
| กลาง | e eː | ø øː | o oː |
| เปิด | æ æː | ɑ ɑː | |
ภาษาฟินแลนด์มีหน่วยเสียงสระเดี่ยว 8 เสียง อันได้แก่ /i e æ y ø u o a/[5][6] และมีการแยกความแตกต่างกันระหว่างเสียงสั้นและเสียงยาว โดยเสียงยาวสามารถวิเคราะห์ในทางสัทวิทยาได้ว่าเป็นหน่วยเสียงเดียวกันติดต่อกันสองเสียง[5] ภาษาฟินแลนด์มีสระประสม 16 แบบ ได้แก่ /ai æi ei oi ui ou æy ey ie uo yø/[6]
ระบบเสียงสระในภาษาฟินแลนด์มีการสอดคล้องกลมกลืนของสระ ซึ่งเป็นลักษณะหนึ่งของภาษาตระกูลยูรัล คำในภาษาฟินแลนด์จะไม่สามารถมีเสียงสระจากทั้งกลุ่ม /ɑ, o, u/ ซึ่งเป็นสระหลัง และกลุ่ม /æ, ø, y/ ซึ่งเป็นสระหน้า ร่วมกันในคำเดียวกันได้ ส่วนเสียงสระ /e, i/ จะอยู่ร่วมได้กับทั้งกลุ่มสระหน้าและสระหลังข้างต้น[6]
ระบบเสียงพยัญชนะ
แก้| ริมฝีปาก | ฟัน/ ปุ่มเหงือก |
หลังปุ่มเหงือก/ เพดานแข็ง |
เพดานอ่อน | เส้นเสียง | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| นาสิก | m | n | ŋ | |||
| ระเบิด | ไม่ก้อง | p | t̪ | k | ʔ | |
| ก้อง | (b) | d | (ɡ) | |||
| เสียดแทรก | (f) | s | (ʃ) | h | ||
| เปิด | ʋ | l | j | |||
| รัว | r | |||||
ไวยากรณ์
แก้- สรรพนาม
สรรพนามของภาษาฟินแลนด์ไม่มีลักษณะการแบ่งเพศ แต่มีการแบ่งพจน์เหมือนภาษาอังกฤษ
| ภาษาฟินแลนด์ | ภาษาอังกฤษ | ภาษาไทย |
|---|---|---|
| Minä | I | ฉัน ผม |
| Sinä | You | คุณ เธอ |
| Hän | He,She | เขา เธอ |
| Me | We | พวกเรา เรา |
| Te | You (พหูพจน์) | พวกคุณ |
| He | They | พวกเขา |
| Se | It | มัน |
| Ne | They (พหูพจน์ของ It) | พวกมัน |
บางครั้ง Te อาจใช้แทน Sinä ในภาษาทางการหรือสุภาพมาก ๆ
- คำกริยา
คำกริยาของภาษาฟินแลนด์มีกฎของการผันเช่นเดียวกับภาษาฝรั่งเศส คือการกระจายรูปของคำกริยาตามประธานของประโยค นอกจากนี้ยังต้องผันตามกาล แต่ผันเฉพาะอดีตกาล และปัจจุบันกาลเท่านั้น เราสามารถแบ่งกลุ่มของกริยาตามรูปแบบการผันในภาษาฟินแลนด์ได้เป็น 5 แบบ (ไม่รวมกริยายกเว้น) โดยจะยกตัวอย่างของ V.Asua แปลว่า อยู่ อาศัย (ผันตามกฎรูปแบบที่ 1) Preesens ปัจจุบันกาล Minä asun (-n) Sinä asut (-t) Hän asuu (-Vokaali) Me asumme (-mme) Te asutte (-tte) He asuvat (-vat, vät)
Imperfekti อดีตกาล Minä asuin Sinä asuit Hän asui Me asuimme Te asuitte He asuivat จะสังเกตได้ว่าการผันกริยาไม่ว่าในกาลไหนก็ตามจะมีการเปลี่ยนรูปเฉพาะด้านหลังเท่านั้น ซึ่งเปลี่ยนไปตามประธานแต่ละตัว
- คำนาม
คำนามในภาษาฟินแลนด์มีลักษณะที่ต่างจากภาษายุโรปอื่น ๆ มาก โดยรากศัพท์ส่วนใหญ่มาจากภาษาซามิ (ชนเผ่าทางเหนือของสแกนดิเนเวียและรัสเซียตะวันตก) ภาษาเอสโตเนีย นอกจากนี้ ปัจจุบันคำที่ยืมมาจากภาษาอังกฤษ ภาษาสวีดิช และภาษาเยอรมัน ก็เป็นที่นิยมอยู่ไม่น้อย แต่นอกจากคำนามเหล่านี้จะมีรูปเอกพจน์และพหูพจน์แล้ว ยังต้องผันคำตามรูปแบบของคำที่ถูกใช้ในประโยคด้วย ทั้งนี้เป็นเพราะภาษาฟินแลนด์ไม่มีคำบุพบท ในที่นี้ขอยกตัวอย่างคำว่า Talo ซึ่งแปลว่าบ้าน
| รูปแบการผัน | ||||
|---|---|---|---|---|
| ชื่อ | ตัวที่เติมลงไป | เอกพจน์ | พหูพจน์ | แทนคำบุพบท |
| nominatiivi | -t (ในกรณีที่เป็นพหูพจน์) | talo | talot | - |
| genetiivi | -n, -en, -in, -den, -ten, ten | talon | talojen | แสดงความเป็นเจ้าของ |
| akkusatiivi | เอกพจน์ -n, พหูพจน์ -en, -den/-tten tai -ten, -en, -in | talo tai talon | talot | แสดงการเป็นกรรม (ทั้งนี้หมายถึงทั้งส่วนของคำนาม) |
| partitiivi | -a, -ä, -ta, -tä | taloa | taloja | แสดงว่าเป็นบางส่วนของคำนาม (รวมถึงเมื่อเป็นกรรมของประโยคด้วย) |
| essiivi | -na, -nä | talona | taloina | แสดงสถานะ |
| translatiivi | -ksi, (-kse) | taloksi | taloiksi | แสดงถึงสภาวะ (ในภาษาอังกฤษใช้คำว่า as) |
| ผันเพื่อแสดงการเข้าออกสถานที่ | ||||
| inessiivi | -ssa, -ssä | talossa | taloissa | อยู่ใน... (in) |
| elatiivi | -sta, -stä | talosta | taloista | มาจาก (from) |
| illatiivi | loppuvokaalin pidentymä + n, h + sanavartalon loppuvokaali + n, -seen, -siin | taloon | taloihin | ไปยัง, เข้าไปยัง (to, into) |
| แสดงถึงจุดที่อยู่ | ||||
| adessiivi | -lla, -llä | talolla | taloilla | ที่ บน (on, at) |
| ablatiivi | -lta, -ltä | talolta | taloilta | จากที่ มาจากบน... มาจากที่ (from...on, at) |
| allatiivi | -lle | talolle | taloille | ไปที่ ไปยังบน (to...on, at) |
| อื่น ๆ ซึ่งใช้ในภาษาเขียน ข่าว หรือบทกวี | ||||
| abessiivi | -tta | talotta | taloitta | vajanto |
| komitatiivi | -ne- | taloineen | taloineen | keinonto |
| instruktiivi | -n | taloin | taloin | seuranto |
- คำคุณศัพท์
คำคุณศัพท์เมื่อขยายคำนามก็ต้องผันตามคำนามที่ขยายด้วย เช่น iso talo บ้านใหญ่ isot talot บ้านใหญ่ (หลายหลัง) isossa talossa ในบ้านหลังใหญ่ (หลังเดียว) isoissa taloissa ในบ้านหลังใหญ่ (หลายหลัง)
การใส่คำปฏิเสธ
แก้คำว่า"ไม่"่ในภาษาฟินแลนด์ยังสามารถเปลี่ยนตามประธานได้อีกคือ en, et, ei, emme, ette และ eivät แต่โดยทั่วไปเมื่อต้องการแสดงการปฏิเสธหรือไม่ต้องการ ผู้พูดมักจะพูดว่า Ei!
การเขียน
แก้ระบบการเขียนของภาษาฟินแลนด์ใช้อักษรละตินเป็นพื้นฐาน และได้รับระบบตัวอักษรจากอักษรสวีดิช อักษรฟินแลนด์มีทั้งหมด 29 ตัว อันได้แก่ A-อา B-เบ C-เซ D-เด E-เอ F-แอฟ G-เก H-โฮ I-อี J-ยี K-โก L-แอล M-แอม N-แอน O-โอ P-เป Q-กู R-แอรฺ S-แอส T-เต U-อู V-เว W-กักโชยส์-เว (Kaksois-Vee) X-แอกซ์ Y-อวี (หรือ อื) Z-เซตตา Å-โอของสวีเดน (Ruotsin-Oo) Ä-แอ Ö-เออวฺ อย่างไรก็ตาม ตัวอักษรหลายตัว ได้แก่ C Q W X Z และ Å ไม่มีใช้ในคำภาษาฟินแลนด์พื้นถิ่น และมีใช้ในเฉพาะคำยืมและชื่อจากภาษาต่างประเทศเท่านั้น
การเขียนภาษาฟินแลนด์ มีลักษณะการสะกดตามหน่วยเสียงอย่างมาก โดยแต่ละหน่วยเสียงจะตรงกับตัวอักษรหนึ่งตัว[6]
ดูเพิ่ม
แก้อ้างอิง
แก้- ↑ ภาษาฟินแลนด์ ที่ Ethnologue (18th ed., 2015) (ต้องสมัครสมาชิก)
- ↑ О государственной поддержке карельского, вепсского и финского языков в Республике Карелия (ภาษารัสเซีย). Gov.karelia.ru. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 11 October 2017. สืบค้นเมื่อ 6 December 2011.
- ↑ Öst, Heidi (2013). "Recent Legal Developments in Sweden: What Effect for Finnish and Meänkieli Speakers?". European Yearbook of Minority Issues Online. 10 (1): 563–582. doi:10.1163/22116117-01001026. ISSN 1570-7865.
- ↑ Haspelmath, Martin Dryer; Gil, Matthew S; Comrie, David; Bickel, Bernard; Balthasar Nichols, Johanna (2005). Fusion of selected inflectional formatives. Oxford University Press. OCLC 945596278.
- ↑ 5.0 5.1 Suomi, Kari; Toivanen, Juhani; Ylitali, Riikka (2008). Finnish sound structure: Phonetics, phonology, phonotactics and prosody (PDF). Oulu: Oulu University Press. ISBN 978-951-42-8984-2.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 Karlsson, F. (2006). "Finnish". ใน Brown, Keith (บ.ก.). Encyclopedia of Language & Linguistics (2 ed.). Oxford: Elsevier. pp. 474–475. doi:10.1016/B0-08-044854-2/04391-1. ISBN 978-0-08-044854-1.
