ภาษาฮีบรูสะมาริตัน

สำหรับภาษาที่มีรหัส ISO เป็น sam ดูที่ ภาษาแอราเมอิกสะมาริตัน

ภาษาฮีบรูสะมาริตัน (อังกฤษ: Samaritan Hebrew language; ࠏࠨࠁࠬࠓࠪࠉࠕ‎ ʿÎbrit) เป็นรูปอ่านที่ชาวสะมาริตันใช้ในการอ่านภาษาฮีบรูโบราณในโทราห์สะมาริตัน ซึ่งตรงข้ามกับการอ่านคัมภีร์ในภาษาฮีบรูไทบีเรียนของบรรดาชาวยิว

ภาษาฮีบรูสะมาริตัน
ࠏࠁࠓࠉࠕ Îbrit
ภูมิภาค	ประเทศอิสราเอลและดินแดนปาเลสไตน์ ส่วนใหญ่อยู่ในนับลุสและโฮโลน
สูญแล้ว	ป. คริสต์ศตวรรษที่ 2 ยังคงใช้งานในพิธีสวด
ตระกูลภาษา	แอโฟรเอชีแอติก เซมิติก เซมิติกกลาง เซมิติกตะวันตกเฉียงเหนือ คานาอัน ฮีบรูไบเบิล ภาษาฮีบรูสะมาริตัน
ระบบการเขียน	อับญัดสะมาริตัน
รหัสภาษา
ISO 639-3	smp
Linguasphere	12-AAB

สำหรับชาวสะมาริตัน ภาษาฮีบรูโบราณไม่มีผู้ใช้งานในชีวิตประจำวันและสืบทอดเป็นภาษาอราเมอิกสะมาริตัน ซึ่งไม่มีผู้พูดในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 10 ถึง 12 แล้วแทนที่ด้วยภาษาอาหรับ (หรือเฉพาะเจาะจงคือภาษาอาหรับปาเลสไตน์สะมาริตัน)

สัทวิทยาของภาษาฮีบรูสะมาริตันมีความคล้ายคลึงกับสัทวิทยาในภาษาอาหรับสะมาริตันอย่างมาก และชาวสะมาริตันใช้ภาษานี้ในบทสวด ปัจจุบัน ภาษาพูดของชาวสะมาริตันแบ่งออกเป็นระหว่างภาษาฮีบรูสมัยใหม่และภาษอาหรับปาเลสไตน์ ขึ้นอยู่กับว่าพวกเขาอาศัยอยู่ที่โฮโลน (อิสราเอล) หรือเชเคม (เช่น นับลุสในพื้นที่ A ของปาเลสไตน์)

การเขียน

รายละเอียดโทราห์สะมาริตันนาบุลในภาษาฮีบรูสะมาริตัน

ภาษาฮีบรูสะมาริตันเขียนด้วยอักษรสะมาริตัน ซึ่งเป็นอักษรที่สืบทอดโดยตรงจากชุดตัวอักษรปาเลโอ-ฮีบรู ซึ่งถือเป็นอักษรแบบหนึ่งของอักษรไซนายดั้งเดิมตอนต้น

อักษรซามาริทัยมีความใกล้ชิดกับอักษรที่ปรากฏบนเหรีญและจารึกภาษาฮีบรูโบราณหลายแห่ง ในทางตรงกันข้าม วิธภาษาของภาษาฮีบรูอื่น ๆ ทั้งหมดที่เขียนโดยชาวยิวใช้อักษรฮีบรูแบบเหลี่ยม ซึ่งเป็นอักษรที่สืบมาจากชุดตัวอักษรแอราเมอิกที่ชาวยิวเริ่มใช้งานในช่วงการคุมขังที่บาบิโลนหลังการเนรเทศจากอาณาจักรยูดาห์เมื่อศตวรรษที่ 6 ก่อน ค.ศ. ในช่วงศตวรรษที่ 3 ก่อน ค.ศ. ชาวยิวเริ่มใช้อักษรแบบ "เหลี่ยม" นี้ไว้เขียนภาษาแอราเมอิกจักรวรรดิ อักษรประจำตำแหน่งของจักรวรรดิอะคีเมนิด ในขณะที่ชาวสะมาริตันยังคงใช้อักษรปาเลโอ-ฮีบรู ซึ่งพัฒนาไปเป็นอักษรสะมาริตัน

การออกเสียง

พยัญชนะ

ชื่อ

A'laf

Bit

Ga'man

Da'lat

Iy

Baa

Zen

It

Ṭit

Yut

Kaaf

La'bat

Mim

Nun

Sin'gaat

In

Fi

Tsaa'diy

Quf

Rish

Shan

Taaf

อักษรสะมาริตัน

ࠀ‎

ࠁ‎

ࠂ‎

ࠃ‎

ࠄ‎

ࠅ‎

ࠆ‎

ࠇ‎

ࠈ‎

ࠉ‎

ࠊ‎

ࠋ‎

ࠌ‎

ࠍ‎

ࠎ‎

ࠏ‎

ࠐ‎

ࠑ‎

ࠒ‎

ࠓ‎

ࠔ‎

ࠕ‎

อักษรฮีบรูแบบเหลี่ยม (Ktav Ashuri)

א

ב

ג

ד

ה

ו

ז

ח

ט

י

כ

ל

מ

נ

ס

ע

פ

צ

ק

ר

ש

ת

ออกเสียง

[ʔ]

[b]

[ɡ]

[d]

[ʔ]

[b], [w]

[z]

[ʔ], [ʕ]

[tˤ]

[j]

[k]

[l]

[m]

[n]

[s]

[ʔ], [ʕ]

[f], [b]

[sˤ]

[q], [ʔ]

[r]

[ʃ]

[t]

สระ

นิกกุดกับ ࠌ‎/מ						, ,
เทียบเสียง	/a/, /ɒ/	/e/	/e/, /i/	/o/, /u/	(พยัญชนะซ้ำ)	/ʕa/

ไวยากรณ์

นาม

เมื่อเติมปัจจัย ê และ ô ในพยางค์สุดท้ายอาจจะกลายเป็น î และ û เช่น bôr (Judean bohr) "pit" > búrôt "pits"

คำนำหน้านาม

คนำหน้านามชี้เฉพาะเป็น a- หรือ e-

จำนวน

ปัจจัยพหูพจน์เป็น –êm ปัจจัยทวิพจน์บางครั้งเป็น –ayem แต่โดยทั่วไปจะเหมือนพหูพจน์

บุพบท

"ในหรือใช้ออกเสียงเป็น:

• b- ก่อนสระ: b-érbi = "with a sword"; b-íštu "กับภรรยาของเขา".
• ba- ก่อน bilabial consonant: bá-bêt (Judean Hebrew: ba-ba′yith) "ในบ้าน”
• ev- ก่อนพยัญชนะอื่น: ev-lila "ในกลางคืน", ev-dévar "กับสิ่งของ".
• ba-/be- ก่อนคำนำหน้านามชี้เฉพาะ: barrášet (Judean Hebrew: Bere’•shith′) "ในตอนเริ่มต้น"; béyyôm "ในวัน".

"คล้าย", ออกเสียงเป็น:

• ka เมื่อไม่มีคำนำหน้า: ka-demútu "in his likeness"
• ke เมื่อมีคำนำหน้า: ké-yyôm "like the day".

"ถึง" ออกเสียงเป็น:

• l- ก่อนสระ: l-ávi "to my father", l-évad "to the slave"
• el-, al- ก่อนพยัญชนะ: al-béni "to the children (of)"
• le- ก่อน l: le-léket "to go"
• l- ก่อนคำนำหน้านาม: lammúad "at the appointed time"; la-şé'on "to the flock"

"และ" ออกเสียงเป็น:

• w- ก่อนพยัญชนะ: wal-Šárra "and to Sarah"
• u- ก่อนสระ: u-yeššeg "and he caught up"

บรรณานุกรม

• J. Rosenberg, Lehrbuch der samaritanischen Sprache und Literatur, A. Hartleben's Verlag: Wien, Pest, Leipzig.
• Ben-Ḥayyim, Ze'ev (2000). A Grammar of Samaritan Hebrew. Jerusalem: The Hebrew University Magnes Press. ISBN 1-57506-047-7.
• Flôrenṭîn, Moše (2005). Late Samaritan Hebrew: A Linguistic Analysis Of Its Different Types. BRILL. ISBN 9789004138414.

แหล่งข้อมูลอื่น

• "Samaritan Language and Literature" . Collier's New Encyclopedia. 1921.
• "Samaritan Language and Literature" . สารานุกรมคาทอลิก. 1913.