กลุ่มภาษาบอร์เนียว-ฟิลิปปินส์

กลุ่มภาษาบอร์เนียว-ฟิลิปปินส์ (อังกฤษ: Borneo-Philippines languages) หรือกลุ่มภาษาเอสเปโรนีเซีย หรือกลุ่มภาษามาลาโย-โพลีเนเซียตะวันตกนอก เป็นภาษาตระกูลออสโตรนีเซียนที่รวมภาษาของฟิลิปปินส์ เกาะบอร์เนียว คาบสมุทรทางเหนือของเกาะซูลาเวซี และเกาะมาดากัสการ์ (Wouk and Ross 2002) ภายในกลุ่มมาลาโย-โพลีเนเซียตะวันตกแบ่งได้เป็นสองกลุ่มคือกลุ่มนอก (บอร์เนียว-ฟิลิปปินส์) และกลุ่มใน (ซุนดา-ซูลาเวซี) การแบ่งแบบนี้ถือเป็นการแบ่งตามภูมิศาสตร์

(G) กลุ่มภาษาบาริโต
(L) กลุ่มภาษาแลนด์ไดยัก
(M) กลุ่มภาษามาเลย์อิก
(N) กลุ่มภาษาเกรตเทอร์บอร์เนียวเหนือ
(S) กลุ่มภาษาซูลาเวซีใต้

การจัดแบ่ง

ภาษาในกลุ่มนี้มีจำนวนมาก แบ่งเป็นกลุ่มเล็ก ๆ มากมาย แต่ความสัมพันธ์ระหว่างกันยังไม่แน่นอน

กลุ่มฟิลิปปินส์เหนือ

• กลุ่มภาษาบาชิอิก มี 4 ภาษาระหว่างเกาะลูซอนกับเกาะฟอร์โมซา วมทั้งภาษาอีวาตันในฟิลิปปินส์ และภาษายามิในไต้หวัน
• กลุ่มภาษาลูซอนเหนือ ได้แก่
  • ภาษาอีโลกาโน
  • กลุ่มภาษากอร์ดิลเยราเหนือ มี 15 ภาษาในกอร์ดิลเยราและชายฝั่งตะวันออกของลูซอน รวมภาษาอีบานักและภาษาอักตา
  • กลุ่มภาษากอร์ดิลเยรากลาง-ใต้ มี 25 ภาษาในเขตภูเขาของลูซอนเหนือ รวมทั้งภาษาปางาซินันและภาษาอีโกโรต
  • ภาษาอาร์ตา ในบริเวณปางาซินัน
  • กลุ่มภาษาลูซอนกลาง มี 5 ภาษาใกล้ภูเขาไฟปีนาตูโบ รวมทั้งภาษากาปัมปางัน
  • กลุ่มภาษาซัมบาลิก รวมภาษาซัมบัลและภาษาโบลิเนา
• กลุ่มภาษามินโดโรเหนือ หรือมังยันเหนือ มี 3 ภาษา

กลุ่มภาษาวิซายัสและลูซอนใต้

• กลุ่มภาษามังยันใต้ มี 3 ภาษาในเขตมินโดโร รวมทั้งภาษาบูฮิดและภาษาฮานูโนโอ
• กลุ่มภาษากาลาเมียน มี 2 ภาษาระหว่างมินโดโรกับปาลาวัน รวมทั้งภาษาตักบันวา
• กลุ่มภาษาปาลาวาโน มี 5 ภาษาในเกาะปาลาวาโนส
• กลุ่มภาษาฟิลิปปินส์กลาง ได้แก่
  • ภาษาตากาล็อกหรือภาษาฟิลิปปินส์
  • กลุ่มภาษาบิกอล มี 3 ภาษาในลูซอนใต้ เรียกรวมกันว่าบิกอล
  • กลุ่มภาษาวิซายัน มี 20 ภาษาในและรอบๆทะเลซีบูยันและทะเลวิซายันรวมทั้งมินดาเนาเหนือ ภาษาหลักได้แก่ ภาษาเซบัวโน ภาษาฮิลิกายนอน ภาษาวาราย-วาราย ภาษากินารายอา ภาษาเตาซุก
  • ภาษามามันวา ทางเหนือของมินดาเนา
  • กลุ่มภาษามันซากัน มี 8 ภาษาในบริเวณดาเวารวมทั้งภาษาดาวาเวนโย

กลุ่มมินดาเนา

• กลุ่มภาษาฟิลิปปินส์ใต้ ได้แก่
  • กลุ่มภาษามาโนโบ มี 15 ภาษาในมินดาเนากลาง รวมภาษาตาซาดาย
  • กลุ่มภาษาดาเนา มี 3 ภาษาในมินดาเนาตะวันออก รวมทั้งภาษามากินดาเนา และภาษามาราเนา
  • กลุ่มภาษาซูบานุน มี 5 ภาษาในคาบสมุทรทางตะวันตกของมินดาเนา
• กลุ่มภาษามินดาเนาใต้ มี 5 ภาษาทางชายฝั่งตอนใต้รวมทั้งภาษาตโบลี
• กลุ่มภาษาซามา-บาเจา มี 10 ภาษา ในเกาะซูลูและบีลีรัน

กลุ่มบอร์เนียว

• กลุ่มภาษาบารีโต มี 12 ภาษาในบอร์เนียวใต้ และมาดากัสการ์รวมทั้งภาษารายู ดยัค และภาษามาลากาซี
• กลุ่มภาษากายัน มี 18 ภาษาในบอร์เนียวกลาง รวมทั้งภาษากายัน
• ภาษาเปนัน
• กลุ่มภาษาดยัคบก มี 12 ภาษาในบอร์เนียวตะวันตก เช่น ภาษาลารา
• กลุ่มภาษาเมลาเนา-กาจัง แบ่งเป็นภาษาเมลาเนา กับภาษากาจัง
• กลุ่มภาษาเบอราวัน-บารัมโต
• กลุ่มบินตูลู
• กลุ่มภาษาไดยัก เป็นภาษาในบริเวณชายแดนของรัฐซาบะฮ์กับกาลีมันตัน แบ่งเป็น
  • กลุ่มภาษาเกลาบีติก มี 5 ภาษา รวมทั้งภาษาเกลาบิต
  • กลุ่มภาษามูรูติก มี 12 ภาษารวมทั้งภาษาโตโกล มูรุต
• กลุ่มภาษาเกนยะห์ มี 11 ภาษาในบอร์เนียวกลาง เรียกเกนยะห์
• กลุ่มภาษารีจัง-เซเจา
• กลุ่มภาษาซาบะฮ์ แบ่งเป็น
  • กลุ่มภาษาดูซูนิก มี 19 ภาษา รวมทั้งภาษากาดาซัน-ดูซุน
  • ภาษาอีดาอัน
  • กลุ่มภาษาไปตานิก มี 5 ภาษา รวมทั้งภาษาตัมบาเนา

กลุ่มภาษาซูลาเวซีเหนือ

• กลุ่มภาษาซันกีริกมี 4 ภาษา ในทางเหนือสุด รวมทั้งกลุ่มภาษาบันติก
• กลุ่มภาษามีนามาซัน มี 5 ภาษาเรียกภาษามีนาอาซา
• กลุ่มภาษาโมนโกนโดว-โกรอนตาโล มี 9 ภาษา ในโก-รนตาโลและจังหวัดซูลาเวซีเหนือ รวมภาษาโบลาอัง โมนโกนโดว

อ้างอิง

• Fay Wouk and Malcolm Ross (ed.), The history and typology of western Austronesian voice systems. Australian National University, 2002.