ดอกดิน กัญญามาลย์

ดอกดิน กัญญามาลย์ (25 ตุลาคม พ.ศ. 2467 - 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2561) ชื่อเล่น ดิน[2]เป็นนักแสดง, ผู้กำกับภาพยนตร์, ผู้อำนวยการสร้างภาพยนตร์ และ นักประพันธ์เพลงชาวไทย ได้รับการเชิดชูเกียรติรางวัลนราธิป ประจำปี พ.ศ. 2550 และได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติจากคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติเป็น ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ภาพยนตร์) ประจำปี พ.ศ. 2555

ดอกดิน กัญญามาลย์
สารนิเทศภูมิหลัง
ชื่อเกิดธำรง กัญญามาลย์
เกิด25 ตุลาคม พ.ศ. 2467
เสียชีวิต15 พฤษภาคม พ.ศ. 2561 (93 ปี)
คู่สมรสบรรจง กัญญามาลย์ (ชมกลิ่น)
(2494 – 2561)
บุตร4 คน
อาชีพนักแสดง, ผู้กำกับภาพยนตร์, ผู้อำนวยการสร้างภาพยนตร์, นักประพันธ์เพลง
ปีที่แสดงพ.ศ. 2493 - พ.ศ. 2561
ศิลปินแห่งชาติพ.ศ. 2555 - สาขาศิลปะการแสดง (ภาพยนตร์)
พระสุรัสวดีนักแสดงประกอบชายยอดเยี่ยม
พ.ศ. 2507 - นกน้อย
สุพรรณหงส์พ.ศ. 2545 - รางวัลสุพรรณหงส์กิตติมศักดิ์[1]
ThaiFilmDb

ประวัติ

แก้

ดอกดิน มีชื่อเดิมว่า ธำรง และมีชื่อเล่นว่า ดิน เนื่องจากตัวดำ ชอบร้องลิเก เพลงพื้นบ้าน จนได้ฝึกและออกแสดงครั้งแรกกับคณะสวดคฤหัสถ์ ประมาณอายุ 11 ขวบ ในปี พ.ศ. 2478 และเคยเป็นนักเรียนช่างหล่อของกรมรถไฟ เรียนอยู่หกเดือน ก็เข้าทำงานที่โรงงานมักกะสันของกรมรถไฟ(ลูกจ้างรายวัน หรือลูกจ้างเฉพาะงานในปัจจุบัน) เป็นช่างหล่อทองเหลือง ,เหล็ก และอลูมิเนียม [3] ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 เริ่มเข้าสู่วงการจากการเล่นจำอวดร่วมกับ อบ บุญติด แล้วหันมาเล่นละครย่อย ร้องเพลงหน้าม่าน และเล่นลิเก ในคณะศิวารมย์ ของอำนวย กลัสนิมิ

ต่อมาในปี พ.ศ. 2493 ได้เล่นละครกับ คณะอัศวินการละคร ของพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล เล่นเป็นตัวตลก และเริ่มใช้ชื่อในการแสดงว่า ดอกดิน กัญญามาลย์

ดอกดินเริ่มสร้างภาพยนตร์ 16 มม. ขาวดำชุดสามเกลอ [4] ตั้งแต่ พ.ศ. 2495 ร่วมกับ ล้อต๊อก และ สมพงษ์ พงษ์มิตร ตามด้วยเรื่องต่อมา ทุกเรื่องประสบความสำเร็จ

เมื่อเริ่มมีโทรทัศน์ในเมืองไทย ดอกดินได้ทำรายการตลกทางโทรทัศน์ ชื่อรายการ "ดอกดินพาเหรด"

ดอกดิน กัญญามาลย์ มีผลงานสร้างภาพยนตร์ทั้งสิ้น 32 เรื่อง ในชื่อ "กัญญามาลย์ภาพยนตร์" มักเป็นภาพยนตร์บู๊ปนตลก มีเอกลักษณ์คือ เมื่อภาพยนตร์เรื่องใดมีรายได้เกิน 1 ล้านบาท จะทำป้ายโฆษณาขนาดใหญ่ และประชาสัมพันธ์ว่า "ล้านแล้ว...จ้า" ทุกครั้ง ตั้งแต่ภาพยนตร์เรื่อง นกน้อย (2507) เป็นต้นมา ในจำนวนภาพยนตร์ 32 เรื่องของดอกดิน ทำรายได้เกิน 1 ล้านบาททั้งสิ้น 24 เรื่อง

ดอกดิน กัญญามาลย์ ได้ถึงแก่กรรม เมื่อวันที่ 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2561 เวลาประมาณ 02.00 น. ที่โรงพยาบาลวิชัยยุทธ แขวงพญาไท เขตพญาไท กรุงเทพมหานคร เนื่องจากหัวใจล้มเหลวเฉียบพลัน (โรคชรา) สิริอายุ 93 ปี 7 เดือน[5] ทั้งนี้ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ ได้เสด็จฟังสวดพระอภิธรรมศพเป็นการส่วนพระองค์ และมีพิธีพระราชทานเพลิงศพ เมื่อวันที่ 7 ตุลาคม พ.ศ. 2561 ณ วัดมกุฏกษัตริยารามราชวรวิหาร แขวงบางขุนพรหม เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

ผลงานแสดงภาพยนตร์

แก้
 
ดอกดิน กัญญามาลย์ (ซ้าย) ผู้กำกับภาพยนตร์ชาวไทย พร้อมด้วย เอเดล เปสตันจิ ลูกชายของรัตนา เปสตันจิ ที่หอภาพยนตร์แห่งชาติ เนื่องในโอกาสวันคล้ายวันประสูติ 100 ปี ของรัตนา
  • สุภาพบุรุษอเวจี (2494)
  • สามเกลอถ่ายหนัง (2495)
  • สามเกลอเจอผี (2496)
  • สามเกลอกระยาจก (2496)
  • แม่ค้าปลาสด (2496)
  • ราชาธิราช ตอน ศึกพระเจ้ากรุงจีน (2496)
  • จอมหิว (2496)
  • เจ้าสาวชาวไร่ (2497)
  • ธิดายาจก (2497)
  • แม่ค้าหาบเร่ (2497)
  • สร้อยฟ้าขายตัว (2498)
  • หญิงคนชั่ว (2498)
  • สาวเวียงฟ้า (2498)
  • อัศวินเหล็ก (2498)
  • สุดที่รัก (2498)
  • นางแก้ว (2498)
  • เสียแรงรัก (2499)
  • เศรษฐีอนาถา (2499)
  • สามรักในปารีส (2499)
  • นเรศวรมหาราช (2500)
  • แก้วกัลยา (2500)
  • มังกรทอง (2500)
  • เห่าดง (2501)
  • แววมยุรา (2501)
  • ไกรทอง (2501)
  • บุกแหลก (2501)
  • ลบลายเสือ (2501)
  • นักรักนักสู้ (2501)
  • พล นิกร กิมหงวน ตอน เวทีถล่มและพิชิตเมีย (2501)
  • ดาวคลี่ (2502)
  • สี่คิงส์ (2502)
  • แม่นาคพระโขนง (2502)
  • วนาลี (2502)
  • กล่อมกากี (2502)
  • หนึ่งน้องนางเดียว (2502)
  • คนองปืน (2502)
  • กิโมโน (2502)
  • สุดชีวิต (2503)
  • ยอดเดี่ยว (2503)
  • สาวดาวเทียม (2503)
  • มังกรหยก (2504)
  • บันทึกรักของพิมพ์ฉวี (2505)
  • อ้อมอกสวรรค์ (2505)
  • วิญญาณรักแม่นาค (2505)
  • โจรแพรแดง (2505)
  • จอมใจเวียงฟ้า (2505)
  • รุ่งทิพย์ (2505)
  • สิงห์โตหยก (2505)
  • วัยรุ่นวัยคนอง (2505)
  • แพนน้อย (2506)
  • หนึ่งในทรวง (2506)
  • ฝนแรก (2506)
  • นกน้อย (2507)
  • เทพบุตรนักเลง (2508)
  • ลมหวน (2508)
  • ศึกเสือไทย (2508)
  • เงิน เงิน เงิน (2508)
  • กาเหว่า (2509)
  • น้อยไจยา (2509)
  • ลมหนาว (2509)
  • พิมพิลาไล (2509)
  • แสงเทียน (2509)
  • นกเอี้ยง (2509)
  • ปิ่นรัก (2510)
  • จุฬาตรีคูณ (2510)
  • เหนือเกล้า (2510)
  • มดแดง (2510)
  • ปูจ๋า (2510)
  • กบเต้น (2511)
  • ดอกอ้อ (2511)
  • น้ำอ้อย (2511)
  • ลมเหนือ (2512)
  • ไทยน้อย (2512)
  • ละครเร่ (2512)
  • ไทยใหญ่ (2513)
  • หวานใจ (2513)
  • ม้ามืด (2513)
  • เรือมนุษย์ (2513)
  • ไก่นา (2514)
  • ไอ้ทุย (2514)
  • เชียงตุง (2515)
  • สายฝน (2516)
  • คนกินเมีย (2517)
  • แหม่มจ๋า (2518)
  • มือปืนพ่อลูกอ่อน (2518)
  • กุ้งนาง (2519)
  • สิงห์สำออย (2520)
  • แม่ดอกกัญชา (2520)
  • ไอ้ 8 นิ้ว (2521)
  • ขโมยที่รัก (2521)
  • แม่เขียวหวาน (2522)
  • ย.ยอดยุ่ง (2523)
  • นกน้อย (2524)
  • เฮงสองร้อยปี (2525)
  • สาวแดดเดียว (2526)

ผลงานการสร้างภาพยนตร์

แก้

ผลงานการสร้างภาพยนตร์ในช่วงก่อน 2506

แก้
  • สามเกลอถ่ายหนัง (2495) (สร้างและกำกับร่วมกับสมพงษ์และล้อต๊อก)
  • เจ้าสาวชาวไร่ (2497)

ผลงานการสร้างภาพยนตร์ในนามกัญญามาลย์ภาพยนตร์

แก้
  • แพนน้อย (2506)
  • ฝนแรก (2506)
  • นกน้อย (2507)
  • ลมหวน (2508)
  • แสงเทียน (2509)
  • นกเอี้ยง (2509)
  • มดแดง (2510)
  • ปูจ๋า (2510)
  • กบเต้น (2511)
  • ดอกอ้อ (2511)
  • ลมเหนือ (2512)
  • ไทยน้อย (2512)
  • ไทยใหญ่ (2513)
  • ม้ามืด (2513)
  • ไอ้ทุย (2514)
  • ไก่นา (2514)
  • เชียงตุง (2515)
  • สายฝน (2516)
  • คนกินเมีย (2517)
  • แหม่มจ๋า (2518)
  • มือปืนพ่อลูกอ่อน (2518)
  • กุ้งนาง (2519)
  • สิงห์สำออย (2520)
  • แม่ดอกกัญชา (2520)
  • ไอ้ 8 นิ้ว (2521)
  • แม่เขียวหวาน (2522)
  • ย.ยอดยุ่ง (2523)
  • นกน้อย (2524)
  • เฮงสองร้อยปี (2525)
  • สาวแดดเดียว (2526)

ผลงานกำกับภาพยนตร์

แก้
  • สามเกลอถ่ายหนัง (2495) (กำกับในนามสามชาย) (สร้างและกำกับร่วมกับสมพงษ์และล้อต๊อก)
  • สามเกลอเจอผี (2496)
  • สามเกลอเจอจานผี (2496)
  • เจ้าสาวชาวไร่ (2497)
  • สร้อยฟ้าขายตัว (2498)
  • เสียแรงรัก (2499)
  • ดาวคลี่ (2502)
  • นกน้อย (2507)
  • ลมหวน (2508)
  • กาเหว่า (2509)
  • น้อยไจยา (2509)
  • พิมพิลาไล (2509)
  • แสงเทียน (2509)
  • นกเอี้ยง (2509)
  • ปิ่นรัก (2510)
  • จุฬาตรีคูณ (2510)
  • มดแดง (2510)
  • ปูจ๋า (2510)
  • กบเต้น (2511)
  • ดอกอ้อ (2511)
  • น้ำอ้อย (2511)
  • ลมเหนือ (2512)
  • ไทยน้อย (2512)
  • ไทยใหญ่ (2513)
  • ม้ามืด (2513)
  • เรือมนุษย์ (2513)
  • ไอ้ทุย (2514)
  • ไก่นา (2514)
  • เชียงตุง (2515)
  • สายฝน (2516)
  • คนกินเมีย (2517)
  • แหม่มจ๋า (2518)
  • มือปืนพ่อลูกอ่อน (2518)
  • กุ้งนาง (2519)
  • สิงห์สำออย (2520)
  • แม่ดอกกัญชา (2520)
  • ไอ้ 8 นิ้ว (2521)
  • ขโมยที่รัก (2521)
  • แม่เขียวหวาน (2522)
  • ย.ยอดยุ่ง (2523)
  • นกน้อย (2524)
  • เฮงสองร้อยปี (2525)
  • สาวแดดเดียว (2526)

พิธีกร

แก้
  • ดอกดินพาเหรด ช่อง 5
  • คู่ทรหด ช่อง 5

ละครเวที

แก้
  • ขุนเหล็ก (2494)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

แก้

อ้างอิง

แก้
  1. ผลรางวัลภาพยนตร์แห่งชาติ สุพรรณหงส์ ประจำปี 2545
  2. ประวัติ ดอกดิน กัญญามาลย์[ลิงก์เสีย]
  3. อิงคศักดิ์ เกตุหอม ,นี่คือชีวิตของ...ดอกดิน ,หอภาพยนตร์(องค์การมหาชน) ,2514 ISBN 978-616-543-135-4
  4. แท้ ประกาศวุฒิสารสุภาพบุรุษเสือแท้. กรุงเทพ : มูลนิธิหนังไทย, พ.ศ. 2544. 368 หน้า. ISBN 974-88613-8-4
  5. สิ้นแล้ว! “ดอกดิน กัญญามาลย์” ศิลปินแห่งชาติศิลปะการแสดง
  6. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ ประจำปี ๒๕๕๖ (ในโอกาสพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา ๕ ธันวาคม ๒๕๕๖ จำนวน ๖,๖๖๐ ราย) เก็บถาวร 2013-12-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนเล่ม ๑๓๐ ตอนที่ ๒๓ ข ราชกิจจานุเบกษา ๒๔ ตุลาคม ๒๕๕๖ หน้า ๑๐๕