จักรพรรดิอาร์ตาเซิร์กซีสที่ 1

อาร์ตาเซิร์กซีสที่ 1 (/ˌɑːrtəˈzɜːrksz/, เปอร์เซียโบราณ: 𐎠𐎼𐎫𐎧𐏁𐏂𐎠 Artaxšaçāʰ;[2][3] กรีก: Ἀρταξέρξης)[4] เป็นกษัตริย์พระองค์ที่ห้าแห่งจักรวรรดิอะคีเมนิด ตั้งแต่ราว 465 ถึงเดือนธันวาคม 424 ปีก่อนคริสตกาล[5][6] พระองค์เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่สามของกษัตริย์เซิร์กซิสที่ 1

อาร์ตาเซิร์กซีสที่ 1
𐎠𐎼𐎫𐎧𐏁𐏂
จารึกของกษัตริย์อาร์ตาเซิร์กซีสที่ 1 จากหลุมฝังพระบรมศพของพระองค์ในนักช์-อี รุสตัม
พระราชาธิราชแห่งจักรวรรดิอะคีเมนิด
ครองราชย์465–424 ปีก่อนคริสตกาล
ก่อนหน้าเซิร์กซีสที่ 1
ถัดไปเซิร์กซีสที่ 2
ประสูติไม่ทราบ
สวรรคต424 ปีก่อนคริสตกาล, นครซูซา
ฝังพระศพนักช์-อี รุสตัม, เพอร์เซโพลิส
คู่อภิเษกดามัสเปีย
อาโลจีนีแห่งบาบิโลน
คอสมาร์ติดีนีแห่งบาบิโลน
อันเดียแห่งบาบิโลน
พระราชบุตร
ราชวงศ์อะคีเมนิด
พระราชบิดาเซิร์กซีสที่ 1
พระราชมารดาอะเมสทริส
ศาสนาโซโรอัสเตอร์
G1E23
N17
Aa1M8M8s
nomen or birth name
อาร์ตาเซิร์กซีส[1]
ในไฮเออโรกลีฟอียิปต์
สมัย: สมัยปลาย
(664–332 BC)

พระองค์อาจจะทรงเป็นบุคคลเดียวกันกับ "อาร์ตาไซรัส" ตามที่เฮโรโดตุสกล่าวถึงว่าเป็นผู้ว่าการมณฑลแห่งราชสำนักบัคเตรีย

ในแหล่งข้อมูลของกรีกยังมีพระนามฉายาของพระองค์ว่า "พระหัตถ์ยาว" (กรีกโบราณ: μακρόχειρ Makrókheir; ละติน: Longimanus) โดยมีความหมายโดยนัยว่าเป็นเพราะพระหัตถ์ขวาของพระองค์ยาวกว่าพระหัตถ์ซ้าย

การสืบทอดพระราชบัลลังก์

แก้

กษัตริย์อาร์ตาเซิร์กซีสที่ 1 อาจจะประสูติในช่วงรัชสมัยของพระอัยกาของพระองค์พระนามว่า ดาริอุสที่ 1 ซึ่งเป็นพระราชโอรสของจักรพรรดิและทายาทของกษัตริย์เซิร์กซีสที่ 1 ในปีช่วง 465 ปีก่อนคริสตกาล กษัตริย์เซิร์กซีสที่ 1 ทรงถูกสังหารโดยฮาซาราพัต ("ผู้บัญชาการแห่งจำนวนหนึ่งพัน") นามว่า อาร์ตาบาร์นุส ซึ่งเป็รผู้บัญชาการราชองครักษ์และผู้มีอำนาจสูงสุดในราชสำนักเปอร์เซีย ด้วยความช่วยเหลือจากขันทีอัซปามิเทรส[7] แต่นักประวัติศาสตร์ชาวกรีกได้บันทึกเรื่องราวที่ขัดแย้งกัน ตามคำกล่าวของเซซิอัส (ใน Persica 20) ที่ว่า หลังจากลอบปลงพระชนม์กษัตริย์เซิร์กซีสไปแล้ว จากนั้นอาร์ตาบาร์นุสได้กล่าวหามกุฎราชกุมารดาริอุส ซึ่งเป็นพระราชโอรสพระองค์โตในข้อหาปลงพระชนม์พระราชบิดา และเกลี้ยกล่อมให้อาร์ตาเซิร์กล้างแค้นผู้ที่สังหารพระราชบิดาด้วยการสังหารดาริอุส แต่ตามความเห็นของอริสโตเติล (ใน Politics 5.1311b) อาร์ตาบาร์นุสได้ปลงพระชนม์มกุฎราชกุมารดาเรียสก่อนแล้วจึงปลงพระชนม์กษัตริย์เซิร์กซีสตาม และหลังจากที่กษัตริย์อาร์ตาเซิร์กซีสที่ 1 ทรงทราบเบื้องหลังจากปลงพระชนม์ พระองค์ก็ทรงสังหารอาร์ตาบาร์นุส พร้อมกับบุตรชาย[8][9]

อ้างอิง

แก้
  1. Henri Gauthier, Le Livre des rois d'Égypte, IV, Cairo 1916 (=MIFAO 20), p. 152.
  2. Ghias Abadi, R. M. (2004). Achaemenid Inscriptions (کتیبه‌های هخامنشی)‎ (ภาษาเปอร์เซีย) (2nd ed.). Tehran: Shiraz Navid Publications. p. 129. ISBN 964-358-015-6.
  3. Artaxerxes ที่ Encyclopædia Iranica
  4. The Greek form of the name is influenced by Xerxes, Artaxerxes ที่ Encyclopædia Iranica
  5. James D. G. Dunn; John William Rogerson (19 November 2003). Eerdmans Commentary on the Bible. Wm. B. Eerdmans Publishing. p. 321. ISBN 978-0-8028-3711-0.
  6. Matthew W. Stolper. The Death of Artaxerxes I in Archaeologische Mitteilungen aus Iran N.F. 16 (1983). Dietrich Reimer Verlag Berlin. p. 231.
  7. Pirnia, Iran-e-Bastan book 1, p 873
  8. Dandamayev
  9. Olmstead, History of the Persian Empire, pp 289–290