จอห์น (ชื่อ)

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ จอห์น

จอห์น (อักษรโรมัน: John, /dʒɒn/) เป็นชื่อเพศชายทั่วไปในภาษาอังกฤษที่มีต้นกำเนิดจากกลุ่มภาษาเซมิติก ชื่อนี้มีที่มาจากภาษาลาตินว่า Ioannes และ Iohannes ซึ่งเป็นรูปจากภาษากรีกว่า Iōánnēs (Ἰωάννης) เดิมเป็นคำทับศัพท์จากภาษาฮีบรูว่า โยฮานัน (יוֹחָנָן‎), "พระคุณจากยาห์" หรือ เยโฮฮานัน (יְהוֹחָנָן‎), "พระยาเวห์ผู้ทรงสง่า" ในภาษาอื่นมีรูปแบบต่างกัน ในอดีตมีการแปลเฉพาะ "จอห์น" ในภาษาอังกฤษ แต่ค่อย ๆ ทิ้งคำต้นความเรื่อย ๆ

จอห์น
ยอห์นผู้ให้บัพติศมา
การออกเสียง	/dʒɒn/
เพศ	ชาย
ที่มา
คำ/ชื่อ	ฮีบรู
ความหมาย	"พระยาเวห์ผู้ทรงสง่า", "พระคุณจากยาห์เวห์" (โยฮานัน)

ที่มา

ชื่อ “จอห์น” มาจากคำว่า “יוחנן” Yôḥānnān (โยฮันนัน) ซึ่งแปลว่า “พระยาเวห์ผู้สง่า” (Yahweh is gracious) “พระยาเวห์” เป็นคำที่ชาวยิวใช้ในการกล่าวถึงพระเจ้า “โยฮันนัน” เป็นชื่อของราไบหรือนักบวชชาวยิวที่สำคัญๆ หลายคนในสมัยวัดที่สอง (Second Temple Period) ในดินแดนปาเลสไตน์ เช่น “โยคานัน เบน ซาคาอิ” (Yochanan ben Zakai) หรือ “โยคานัน เบน นูริ” (Yochanan ben Nuri)

ชื่อ “โยฮันนัน” เป็นชื่อที่นิยมกันในกลุ่มชาวยิวในแคว้นยูเดียและกาลิลีจนกระทั่งเมื่อบริเวณนี้กลายมาเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิโรมันในปี ค.ศ. 6 ซึ่งใช้เป็นชื่อตัวของ “โยคานัน เบน แซ็คคาริอาห์” (Yochanan ben Zechariah) ซึ่งแปลว่าจอห์นลูกของแซ็คคาไรห์หรือที่รู้จักกันในภาษาอังกฤษว่า “John the Baptist” ในภาษาอังกฤษ (จอห์นแบ็พทิสต์เมื่อถอดเป็นภาษาไทย) นอกจากนั้นก็ยังเป็นชื่อของ “โยคานัน เบน เซเบดี” (Yochanan ben Zibhdi) ซึ่งแปลว่าจอห์นลูกของเซเบดีหรือที่รู้จักกันในภาษาอังกฤษว่า “John the Apostle” ในภาษาอังกฤษ (จอห์นอัครสาวกเมื่อถอดเป็นภาษาไทย) และเป็นชื่อของจอห์นอีแวนเจลลิสผู้ประพันธ์พระวรสารนักบุญจอห์น ซึ่งอาจจะเป็นคนคนเดียวกับจอห์นอัครสาวก เอกสารที่กล่าวถึง “โยคานัน” สองคนนี้ เขียนเป็นภาษากรีกและชื่อมาจากการสะกดแบบกรีกเป็น “Ἰωάννης” หรือ “Iōannēs” (ออกเสียง โย-ฮัน-เนยส์) ซึ่งเป็นชื่อที่นิยมกันมากในสมัยคริสเตียนยุคแรก ซึ่งรวมทั้ง “โยฮันเนยส์ คริสซอสโตมอส” (Ioannes Chrysostomos) หรือนักบุญจอห์น คริสซอสตอม และ “โยฮันเนยส์” ผู้เขียนหนังสือวิวรณ์

เพราะความที่ผู้นับถือคริสต์ศาสนามีความนับถือในตัวบุคคลสำคัญๆ ที่ชื่อจอห์น จึงทำให้ชื่อนึ้เผยแพร่ตามไปกับการแพร่ขยายของคริสต์ศาสนาในจักรวรรดิโรมัน แม้แต่บริเวณที่ห่างไกลจากศูนย์กลางเช่นบริเวณกอลและโรมันบริเตน ทางตะวันตกของจักรวรรดิโรมันมิได้พูดภาษากรีกเช่นเดียวกับบริเวณตะวันออก แต่พูดภาษาละติน ชื่อ “Iōannēs” จึงสะกดแบบละตินเป็น “Iohannes” แต่ออกเสียงเหมือนกัน

ประชาชนในจักรวรรดิโรมันเมื่อได้ชื่อมาก็เปลื่ยนไปตามสำเนียงท้องถิ่น เช่นบางแห่งก็ตัดคำเติมท้าย “-us” “-es” ออกจากชื่อ ภายในจักรวรรดิโรมันเช่นในภาษาเยอรมัน “Iōannēs” กลายเป็น “Johann” (โยฮันน์) ในภาษาสลาฟ กลายเป็น “Ivan” (ไอวาน หรือ อิวาน) หรือ “Ion” ในบริเวณทะเลดำที่ในปัจจุบันเป็นประเทศโรมาเนีย ที่ไกลๆ ออกไปเช่นที่ไอร์แลนด์ ผู้ที่เปลื่ยนศาสนาใช้ “Eoin” ในบางกรณี การออกเสียงจากต้นฉบับเดิม “ย” หรือ “อ” ก็เปลี่ยนเป็น “จ” ในภาษาอังกฤษ “ช” ในภาษาฝรั่งเศส และ “ฮ” หรือ “ค” ในภาษาสเปน

ในคริสต์ศตวรรษที่ 11 หลังจากการรุกรานอังกฤษจากฝรั่งเศสโดยWilliam the Conqueror สำเนียงภาษาฝรั่งเศสก็เข้ามามีอิทธิพลในอังกฤษ ชื่อ “ชอง” (Jean) ในภาษาฝรั่งเศสก็มาออกเสียงเป็น “จอห์น” (John) เช่นที่ออกเสียงกันในปัจจุบัน ซึ่งก่อนหน้าที่จะนำอักษร “J” มาใช้ภาษาอังกฤษใช้อักษร “I” หนังสือภาษาอังกฤษจากคริสต์ศตวรรษที่ 17 ยังสะกดจอห์นด้วยอักษร “I” เป็น “Iohn” แต่ตั้งแต่นั้นมาก็เปลี่ยนการสะกดโดยใช้อักษรเป็น “Johnny” เช่นปัจจุบัน

ความสับสนที่พบบ่อย

ชื่อ “Jonathan” (จอนาธาน หรือ โจนาธาน) บางครั้งย่อเป็น “Jon” (จอน) ซึ่งทำให้เข้าใจผิดว่าย่อมาจาก “John” (จอห์น) โดยเฉพาะในสหรัฐอเมริกาซึ่งบางครั้งทำให้สะกดชื่อจอนาธานผิดเป็น “Johnathan” ซึ่งแท้จริงแล้วชื่อ “John” มาจากภาษาฮิบรู “Yôḥānnān” และ “Jonathan” มาจากภาษาฮิบรูเช่นกันแต่มาจากคำว่า “יוֹנָתָן” หรือ “Yônāṯān” ซึ่งแปลว่า “ของขวัญจากพระเจ้า” ซึ่งเป็นคำที่ยาวกว่าของคำว่า “Nathan” (เนธัน)

การสะกดชื่อจอห์นแบบต่างๆ ในภาษาต่างๆ

• Jack
• Johnny/Johnnie
• Jonn
• Yohanna (ภาษาอาหรับ: يوحنا)
• Yahya (ภาษาอาหรับ: يحيى)
• Eoin (ภาษาไอริช: Seán)
• Evan (ภาษาไอริช)
• Jevan (การสะกดอีกแบบหนึ่งของชื่อ Evan)
• Giovanni, Gianni (ภาษาอิตาเลียน)
• Ġwanni, Ġwann, Ġanni (ภาษามอลตา)
• Jan (ภาษานอร์เวย์, ดัตช์, ฟาโรอีส, โปลิช, เช็ก และ เยอรมัน)
• Ján (ภาษาสโลวัค)
• Janez การสะกดอีกแบบหนึ่งของชื่อ Jan, Jani, Janko (ภาษาสโลวีเนียน)
• János (ภาษาฮังกาเรียน) จาก Jancsi
• Johan (ภาษาดัตช์, เดนนิช, นอร์เวย์, ฟาโรอีส และ เยอรมัน)
• Joan (ภาษาคาตาลาน)
• Joanes, Jon (ภาษาบาสค์)
• Jean (ภาษาฝรั่งเศส)
• Jens (ภาษาเดนนิช และ นอร์เวย์)
• João (ภาษาโปรตุเกส)
• Johannes (ภาษาเจอร์มานิค, เยอรมัน, นอร์เวย์, เดนนิช, สวีดิช และดัตช์)
• Johan หรือ Johann (การสะกดอีกแบบหนึ่งของชื่อ Johannes)
• Jón (ภาษาไอซแลนดิคและฟาโรอีส)
• Jógvan (ภาษาฟาโรอีส)
• Jovan (ภาษาเซอร์เบียน)
• Hans (ชื่อเล่นของ Johannes)
• Hansel (การสะกดแบบอังกฤษของชื่อ Hänsel)
• Hasse (ชื่อเล่นของ Hans ในภาษาสวีเดน)
• Hänsel (การสะกดอีกแบบหนึ่งของชื่อ Hans ในภาษาเยอรมัน)
• Juan (ภาษาสเปนและฟิลลิปินส์)
• Juhani (ภาษาฟินนิช)
• Jānis (ภาษาลัทเวียน)
• Ian (ภาษาสกอตทิชมาจากชื่อภาษาเกลลิค “Iain”)
• Ion (ภาษาโรเมเนียน)
• Ivan (ภาษาบุลเกเรียน, โครเอเชียน, รัสเชียน, และภาษาสลาฟอื่นๆ)
• Sean (ภาษาไอริช: Seán จากภาษาฝรั่งเศส Jean)
• Shane (การสะกดแบบอังกฤษของชื่อ Seán)
• Shaun (การสะกดแบบอังกฤษของชื่อ Seán)
• Shawn (การสะกดแบบอังกฤษของชื่อ Seán)
• Shon (ภาษาฮิบรู: שון จาก Shawn)
• Siôn (ภาษาเวลช์)
• Yohani (ภาษาคิรันดิ)
• Yohanes (ภาษาเอริเทรียน)
• Giuàn (ภาษาลอมบาร์ดตะวันตก)

ชื่อผู้หญิงที่มาจากจอห์น

• Ioana
• Ivana (ภาษาโครเอเชียน)
• Giovanna (ภาษาอิตาเลียน)
• Jana
• Jane
• Joana (ภาษาโปรตุเกส, คาตาลาน และบาสค์)
• Jeanne (ภาษาฝรั่งเศส)
• Joanne
• Joan
• Johanna
• Jóhanna (ภาษาไอซแลนดิคและฟาโรอีส)
• Johanne (ภาษาเดนนิช และ นอร์เวย์)
• Jovana (ภาษาเซอร์เบีย)
• Jean
• Janice และ Janet ย่อเป็น “Jan” ทั้งสองชื่อ
• การสะกดแบบอื่นที่ไม่ใช่ภาษาอังกฤษเช่น Jeanette
• Seonaid, Sinead, Seonag

ตัวละครในบันเทิงคดี

• จอห์น (ครอบครัวตึ๋งหนืด) - ตัวละครจากเรื่องครอบครัวตึ๋งหนืด
• จอห์น เอช. วอตสัน - ตัวละครจากเรื่องเชอร์ล็อก โฮมส์
• จอห์น โจนาห์ เจมส์สัน - ตัวละครจากเรื่องสไปเดอร์-แมน
• จอห์น ไจแอนท์ - ตัวละครจากเรื่องวันพีซ

ดูเพิ่ม

• ศัพทมูลวิทยา