คลองประปา
คลองประปา เป็นคลองขุดขึ้นตามพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ด้วยทรงเห็นว่าในขณะนั้นประชาชนทั่วไปยังคงใช้น้ำที่ไม่สะอาด โดยเฉพาะในช่วงฤดูแล้ง น้ำทะเลจะเข้าถึงแม่น้ำเจ้าพระยาได้ ดำเนินการโดยเจ้าพระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์ (หม่อมราชวงศ์หลาน กุญชร) ผู้บัญชาการกรมสุขาภิบาล ในระยะแรกได้กั้นแม่น้ำน้อย หรือคลองเชียงรากในปัจจุบันกักน้ำไว้ เรียกว่าคลองขัง แล้วขุดคลองจากแม่น้ำเจ้าพระยาบริเวณวัดสำแลที่น้ำทะเลขึ้นไปไม่ถึง เข้ามาที่คลองขัง จากนั้นจึงขุดคลองอ้อมไปออกคลองบ้านพร้าวให้เรือสัญจรได้ ขุดคลองบางหลวงหัวป่า และคลองบางสิงห์ ไปเชื่อมกับคลองระพีพัฒน์และคลองเปรมประชากร รับน้ำจากแม่น้ำเจ้าพระยามาที่คลองขัง [1] คลองขังมีความยาวประมาณ 8 กิโลเมตร กว้าง 60–100 เมตร ลึกตั้งแต่ 2–6 เมตร ใช้ผลิตน้ำประปาในตอนเริ่มแรก
| คลองประปา | |
|---|---|
 คลองประปา ช่วงแยกคลองประปา-จุดตัดถนนแจ้งวัฒนะกับถนนประชาชื่นและถนนเลียบคลองประปา | |
| ตำแหน่ง | อำเภอเมืองปทุมธานี จังหวัดปทุมธานี, แนวเขตการปกครองจังหวัดนนทบุรีกับกรุงเทพมหานคร เข้าสู่เขตจตุจักร เขตบางซื่อ เขตดุสิต และเขตพญาไท |
| ประเทศ | ประเทศไทย |
| พิกัด | 13°48′34″N 100°32′04″E / 13.809418°N 100.534562°E |
| ข้อมูลจำเพาะ | |
| ความยาว | 25 กิโลเมตร (16 ไมล์) |
| ประวัติ | |
| เจ้าของปัจจุบัน |  การประปานครหลวง |
| ข้อมูลภูมิศาสตร์ | |
| จุดเริ่มต้น | แม่น้ำเจ้าพระยา ที่สถานีสูบน้ำดิบสำแล อำเภอเมืองปทุมธานี จังหวัดปทุมธานี |
| จุดสิ้นสุด | ปากน้ำโจ้โล้ |
| พิกัดต้นทาง | 14°02′26″N 100°33′22″E / 14.040689°N 100.556113°E |
| พิกัดปลายทาง | 13°46′24″N 100°31′50″E / 13.773422°N 100.530684°E |
| สาขาของ | แม่น้ำเจ้าพระยา |
| เชื่อมต่อกับ | คลองสามเสน |
ในระยะต่อมาได้ขุดคลองประปาจากตำบลบางพูนมายังโรงกรองสามเสน มีเขื่อนกั้นจากสามเสนถึงโรงกรองน้ำบางเขน ปลายคลองประตูน้ำกั้นไม่ให้น้ำที่ไม่สะอาดไหลเข้าคลองได้ และเวลาน้ำในคลองสามเสนลดลงประตูน้ำจะเปิดให้น้ำไหลลงคลองสามเสน ตลอดแนวคลองประปามีที่ทำการเจ้าหน้าที่รักษาคลอง 7 แห่ง ที่ตำบลสำแล เชียงราก รังสิต สีกัน บางเขน บางซื่อ และสามเสน เพื่อรักษาคลอง ขุดแล้วเสร็จในเดือนตุลาคม พ.ศ. 2456 [2] มีพระราชบัญญัติเรื่องคลองประปาในปี พ.ศ. 2456 และฉบับใหม่ในปี พ.ศ. 2526[3]
ในปัจจุบันคลองประปาอยู่ในความรับผิดชอบของการประปานครหลวง ยังถูกใช้ผลิตน้ำประปาเช่นเดิม ตัวคลองเริ่มต้นจากแม่น้ำเจ้าพระยา ที่สถานีสูบน้ำดิบสำแล อำเภอเมืองปทุมธานี จังหวัดปทุมธานี ไหลไปเป็นเส้นแบ่งเขตการปกครองระหว่างจังหวัดนนทบุรีกับกรุงเทพมหานครตั้งแต่คลองบ้านใหม่จนถึงคลองบางเขน จากนั้นไหลเข้าสู่เขตจตุจักร เขตบางซื่อ และเขตดุสิต จนไปจรดกับคลองสามเสนที่เขตพญาไท มีความยาว 25 กิโลเมตร กว้าง 14 เมตร และลึกประมาณ 3 เมตร
อ้างอิง
แก้- ↑ “คลองขุดสมัยร.5 เส้นทางระบายน้ำสำคัญแห่งกทม.” เก็บถาวร 2011-11-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนโดย ASTVผู้จัดการออนไลน์ 2 พฤศจิกายน 2554 17:02 น.
- ↑ "ประวัติการประปาส่วนภูมิภาค" เก็บถาวร 2013-12-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนการประปาส่วนภูมิภาค
- ↑ ""พระราชบัญญัติรักษาคลองประปา พ.ศ. 2526"" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-03-10. สืบค้นเมื่อ 2013-05-17.
แหล่งข้อมูลอื่น
แก้- โครงการคลองสำคัญๆในลุ่มน้ำเจ้าพระยา เก็บถาวร 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- แผนที่รายเขต 50 เขต เก็บถาวร 2012-11-06 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน สำนักผังเมืองกรุงเทพมหานคร