ระบบเอ็กซ์ตราพีรามิดอล
ในสาขากายวิภาคศาสตร์ ระบบเอ็กซ์ตราพีรามิดอล (อังกฤษ: extrapyramidal system) เป็นส่วนของเครือข่ายระบบประสาทสั่งการซึ่งก่อการเคลื่อนไหวนอกอำนาจจิตใจ[1] ระบบเรียกว่า นอกพีระมิด (extrapyramidal) เพื่อให้ต่างกับลำเส้นใยประสาทจากเปลือกสมองส่วนสั่งการ (motor cortex) ที่ส่งแอกซอนผ่านส่วน พีระมิด ของก้านสมองส่วนท้าย (pyramid of medulla oblongata) วิถีประสาทประสาทพีระมิด (คือ corticospinal tract และ corticobulbar tract บางส่วน) อาจส่งเส้นประสาทไปยังเซลล์ประสาทสั่งการล่างในไขสันหลัง (ที่ปีกหน้า คือ anterior horn) หรือก้านสมอง (ที่นิวเคลียสประสาทสมอง) โดยตรงเทียบกับลำเส้นใยประสาทนอกพีระมิดที่มีบทบาทปรับและควบคุมเซลล์เหล่านั้นโดยอ้อม
| Extrapyramidal system | |
|---|---|
 แสดงด้วยสรแดงทางล่างซ้าย | |
| รายละเอียด | |
| ตัวระบุ | |
| ภาษาละติน | Systema extrapyramidale |
| นิวโรเนมส์ | 2070 |
| ศัพท์ทางกายวิภาคของประสาทกายวิภาคศาสตร์ | |
ลำเส้นใยประสาทนอกพีระมิดโดยหลักพบที่ reticular formation ในระดับพอนส์และก้านสมองส่วนท้าย (เมดัลลา) และปรับการทำงานของเซลล์ประสาทสั่งการล่างในไขสันหลังที่มีบทบาทเกี่ยวกับรีเฟล็กซ์ การเคลื่อนที่ (locomotion) การเคลื่อนไหวที่ซับซ้อน และการควบคุมท่าทาง (postural control) ลำเส้นใยประสาทเหล่านี้เองก็ควบคุมโดยส่วนต่าง ๆ ของระบบประสาทกลางรวมทั้ง nigrostriatal pathway, basal ganglia, สมองน้อย, นิวเคลียส vestibular nuclei ของประสาทหู และเปลือกสมองที่รับความรู้สึกส่วนต่าง ๆ ระบบการควบคุมเหล่านั้นจึงอาจจัดเป็นส่วนของระบบประสาทนี้ เพราะปรับควบคุมการเคลื่อนไหว (motor activity) โดยไม่ได้ส่งเส้นประสาทไปยังเซลล์ประสาทสั่งการโดยตรง
ลำเส้นใยประสาทนอกพีระมิดรวมส่วนของลำเส้นใยประสาทดังต่อไปนี้คือ[2]
- rubrospinal tract
- pontine reticulospinal tract
- medullary reticulospinal tract
- lateral vestibulospinal tract
- tectospinal tract
เชิงอรรถและอ้างอิง แก้
- ↑ Yuan, Rui; Di, Xin; Taylor, Paul A.; Gohel, Suril; Tsai, Yuan-Hsiung; Biswal, Bharat B. (2015-04-30). "Functional topography of the thalamocortical system in human". Brain Structure and Function. 221 (4): 1971–1984. doi:10.1007/s00429-015-1018-7. PMID 25924563.
- ↑ Costanzo, Linda S. (2010-07-30). Physiology. LWW. ISBN 978-0781798761.