แอลเคน (อังกฤษ: Alkane) ในเคมีอินทรีย์ คือไฮโดรคาร์บอนอะซิคลิกที่อิ่มตัว กล่าวคือ แอลเคนคือโซ่คาร์บอนที่ยึดกันด้วยพันธะเดี่ยว อัลเคนคือสารประกอบ aliphatic

สูตรของแอลเคนโดยทั่วไปคือ CnH2n+2 อัลเคนที่มีรูปแบบง่ายที่สุด จึงเป็นมีเทน หรือ CH4 ขั้นถัดไปคืออีเทน หรือ C2H6 และชุดนี้ต่อเนื่องไปไม่มีสิ้นสุด ทุกอะตอมคาร์บอนในอัลเคนมี sp³ hybridization.

อัลเคนมีอีกชื่อหนึ่งว่าพาราฟิน (paraffin) หรือเรียกรวม ๆ ว่า พาราฟินซีรีส์ (paraffin series) ซึ่งทั้ง 2 คำนี้ใช้สำหรับอัลเคนที่มีอะตอมคาร์บอนเป็นโซ่เดี่ยวที่ไม่มีกิ่ง แอลเคนที่เป็นเช่นนี้เรียกว่าไอโซพาราฟิน (isoparaffin)

การจำแนกตามโครงสร้าง

แก้
  • โครงสร้างแบบเส้นตรง (สูตรโครงสร้าง C
    n
    H
    2n + 2
    )
  • โครงสร้างแบบแตกกิ่ง (สูตรโครงสร้าง C
    n
    H
    2n + 2
    , n > 3 )
  • โครงสร้างแบบวง (สูตรโครงสร้าง C
    n
    H
    2n
    , n > 2 )

ไอโซเมอริซึม

แก้
 
แอลเคนแบบคาร์บอน 4 อะตอมและแบบวงชนิดต่าง ๆ (เรียงจากซ้ายไปขวา): n-บิวเทน และไอโซบิวเทน เป็นไอโซเมอร์กัน; ไซโคลบิวเทน และเมทิลไซโคลโพรเพน เป็นไอโซเมอร์กัน
ไบไซโคล[1.1.0]บิวเทน เป็นแอลเคนซึ่งมีสูตรโมเลกุล C4H6 ชนิดเดียวที่ไม่มีไอโซเมอร์; เททระเฮเดรน (ด้านล่าง) เป็นแอลเคนซึ่งมีสูตรโมเลกุล C4H4 ชนิดเดียวที่ไม่มีไอโซเมอร์
 
เททระเฮเดรน

แอลเคนซึ่งมีคาร์บอนมากกว่า 3 อะตอมสามารถมีรูปร่างได้หลายแบบ ไอโซเมอร์แบบที่ง่ายที่สุดของแอลเคนคือการสับเปลี่ยนตำแหน่งของโซกิ่งบนโซ่ตรง เมื่ออะตอมของคาร์บอนมีมากขึ้น จำนวนไอโซเมอร์จะเพิ่มขึ้นด้วย ตัวอย่างเช่น:[1]

สมบัติทางกายภาพ

แก้

แอลเคนทุกชนิดไม่มีสีและไม่มีกลิ่น[2][3]

ตารางของแอลเคน

แก้
แอลเคน สูตรโมเลกุล จุดเดือด [°C] จุดเยือกแข็ง [°C] ความหนาแน่น [g·cm−3] (ณ อุณหภูมิ 20 °C)
มีเทน CH4 −162 −182 แก๊ส
อีเทน C2H6 −89 −183 แก๊ส
โพรเพน C3H8 −42 −188 แก๊ส
บิวเทน C4H10 0 −138 แก๊ส
เพนเทน C5H12 36 −130 0.626 (ของเหลว)
เฮกเซน C6H14 69 −95 0.659 (ของเหลว)
เฮปเทน C7H16 98 −91 0.684 (ของเหลว)
ออกเทน C8H18 126 −57 0.703 (ของเหลว)
โนเนน C9H20 151 −54 0.718 (ของเหลว)
เดคเคน C10H22 174 −30 0.730 (ของเหลว)
อันเดคเคน C11H24 196 −26 0.740 (ของเหลว)
โดเดคเคน C12H26 216 −10 0.749 (ของเหลว)
เฮกซะเดคเคน C16H34 287 18 0.773 (ของเหลว)
ไอโคเซน C20H42 343 37 ของแข็ง
ไตรอะคอนเทน C30H62 450 66 ของแข็ง
เททระคอนเทน C40H82 525 82 ของแข็ง
เพนทะคอนเทน C50H102 575 91 ของแข็ง
เฮกซะคอนเทน C60H122 625 100 ของแข็ง

ดูเพิ่ม

แก้
  1. On-Line Encyclopedia of Integer Sequences (ลำดับ  A000602)
  2. "สำเนาที่เก็บถาวร" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2013-10-29. สืบค้นเมื่อ 2015-12-29.
  3. "13. Hydrocarbons | Textbooks". textbook.s-anand.net. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-10-06. สืบค้นเมื่อ 3 October 2014.