โพรเพน
โพรเพน (อังกฤษ: propane) เป็นสารประกอบอินทรีย์ที่มีสูตรเคมี C3H8 ลักษณะเป็นแก๊สไม่มีสี ไม่มีกลิ่น มีความไวไฟสูง สามารถบีบอัดให้เป็นของเหลวเพื่อใช้ขนส่งได้ ค้นพบโดยมาร์เซลแล็ง แบร์เธโลในปี ค.ศ. 1857[4] และถูกพบในน้ำมันดิบความหนาแน่นต่ำโดยเอดมันด์ โรนัลส์ในปี ค.ศ. 1864[5] ชื่อโพรเพนมาจากกรดโพรพิโอนิก ซึ่งมีรากศัพท์มาจากคำภาษากรีกโบราณสองคำคือ πρῶτος (prôtos) แปลว่า แรก และ πίων (píōn) แปลว่า ไขมัน[6]
| โพรเพน | |
|---|---|
 |
 |
 |
 |
Propane[1] | |
| ชื่อเรียกตามระบบ | Tricarbane (never recommended[1]) |
| เลขทะเบียน | |
| เลขทะเบียน CAS | [74-98-6][CAS] |
| PubChem | |
| EC number | |
| UN number | 1978 |
| KEGG | |
| ChEBI | |
| RTECS number | TX2275000 |
| SMILES | |
| Beilstein Reference | 1730718 |
| Gmelin Reference | 25044 |
| ChemSpider ID | |
| คุณสมบัติ | |
| สูตรโมเลกุล | C3H8 |
| มวลโมเลกุล | 44.1 g mol−1 |
| ลักษณะทางกายภาพ | แก๊สไม่มีสี |
| กลิ่น | ไม่มีกลิ่น |
| ความหนาแน่น | 2.0098 kg/m3 (at 0 °C, 101.3 kPa) |
| จุดหลอมเหลว |
−187.7 °C; −305.8 °F; 85.5 K |
| จุดเดือด |
−42.25 to −42.04 °C; −44.05 to −43.67 °F; 230.90 to 231.11 K |
| ความสามารถละลายได้ ใน น้ำ | 47 mg⋅L−1 (at 0 °C) |
| log P | 2.236 |
| ความดันไอ | 853.16 kPa (at 21.1 องศาเซลเซียส (70.0 องศาฟาเรนไฮต์)) |
| −40.5 × 10−6 cm3/mol | |
| อุณหเคมี | |
| Std enthalpy of formation ΔfH |
−105.2–104.2 kJ⋅mol−1 |
เอนทัลปีมาตรฐานของการเผาไหม้ (ΔcH
|
−2.2197–2.2187 MJ⋅mol−1 |
| ความจุความร้อนจำเพาะ | 73.60 J⋅K−1⋅mol−1 |
| ความอันตราย | |
| GHS pictograms | 
|
| NFPA 704 |
 4
2
0
|
| Explosive limits | 2.37–9.5% |
| U.S. Permissible exposure limit (PEL) |
TWA 1000 ppm (1800 mg/m3)[2] |
| สารประกอบอื่นที่เกี่ยวข้องกัน | |
alkanesที่เกี่ยวข้อง
|
|
| สารประกอบที่เกี่ยวข้อง | Diiodohydroxypropane |
| หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa | |
| สถานีย่อย:เคมี | |
โพรเพนเป็นสารไฮโดรคาร์บอนชนิดแอลเคนที่มีคาร์บอน 3 อะตอมเชื่อมต่อกันด้วยพันธะเดี่ยว โพรเพนมีโครงสร้างเป็นโซ่ตรง ทำให้มีพื้นที่ผิวสัมผัสระหว่างโมเลกุลมาก ส่งผลให้มีแรงระหว่างโมเลกุลมากตามไปด้วย การมีแรงระหว่างโมเลกุลมากทำให้ต้องใช้พลังงานในการสลายแรงดังกล่าวของโพรเพนมากกว่าแอลเคนที่มีโมเลกุลน้อยกว่าอย่างมีเทนและอีเทน[7][8] นอกจากนี้ยังเป็นสารไม่มีขั้วเนื่องจากอะตอมไฮโดรเจนและคาร์บอนมีค่าอิเล็กโตรเนกาทิวิตีใกล้เคียงกัน จึงไม่เกิดโมเมนต์ขั้วคู่ (dipole moment) ส่งผลให้โพรเพนไม่ละลายน้ำ แต่ละลายในตัวทำละลายมีขั้ว เช่น เฮกเซน เบนซีน โทลูอีน และคลอโรฟอร์ม[9] โพรเพนเป็นหนึ่งในสารที่พบในน้ำมันดิบและแก๊สธรรมชาติ และเป็นสารกลุ่มแรก ๆ ที่ถูกแยกออกเมื่อมีการกลั่นลำดับส่วนเนื่องจากมีจุดเดือดต่ำกว่าสารชนิดอื่น[10]
โพรเพนใช้เป็นแก๊สเชื้อเพลิง และเป็นแก๊สปิโตรเลียมเหลว (LPG) หรือแก๊สหุงต้มเมื่อผสมกับบิวเทนและสารไฮโดรคาร์บอนอื่น ๆ นอกจากนี้โพรเพนยังใช้เป็นสารขับดัน สารทำความเย็น และเป็นสารตั้งต้นในการผลิตโพรพีน ซึ่งเป็นวัตถุดิบหลักในอุตสาหกรรมพลาสติก[11][12] โพรเพนเป็นสารระเหยที่เมื่อสูดดมเข้าไปจะทำให้ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ คลื่นไส้ อ่อนแรง หมดสติและอาจเสียชีวิตจากภาวะขาดอากาศหายใจ[13][14]
| คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: โพรเพน |
อ้างอิงแก้ไข
- ↑ 1.0 1.1 "Front Matter". Nomenclature of Organic Chemistry : IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013 (Blue Book). Cambridge: The Royal Society of Chemistry. 2014. p. 4. doi:10.1039/9781849733069-FP001. ISBN 978-0-85404-182-4.
Similarly, the retained names 'ethane', 'propane', and 'butane' were never replaced by systematic names 'dicarbane', 'tricarbane', and 'tetracarbane' as recommended for analogues of silane, 'disilane’; phosphane, 'triphosphane'; and sulfane, 'tetrasulfane'.
- ↑ NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0524". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).
- ↑ GOV, NOAA Office of Response and Restoration, US. "PROPANE – CAMEO Chemicals – NOAA". cameochemicals.noaa.gov.
- ↑ "Comptes rendus hebdomadaires des séances de l'Académie des sciences" (ภาษาฝรั่งเศส). 140. 1905.
{{cite journal}}: Cite journal ต้องการ|journal=(help) - ↑ Roscoe, H.E.; Schorlemmer, C. (1881). Treatise on Chemistry. Vol. 3. Macmillan. pp. 144–145.
- ↑ "propane". Online Etymology Dictionary. สืบค้นเมื่อ December 8, 2019.
- ↑ Rawn, J. David; Ouellette, Robert J. (2018). Organic Chemistry: Structure, Mechanism, Synthesis. Cambridge, Massachusetts, US: Academic Press. p. 116. ISBN 9780128128398.
- ↑ "Physical Properties of Alkanes". Chemistry LibreTexts. February 13, 2019. สืบค้นเมื่อ December 8, 2019.
- ↑ "Chemical Formula for Propane". Sciencing. October 25, 2018. สืบค้นเมื่อ December 8, 2019.
- ↑ Nolan, Dennis P. (2013). Handbook of Fire & Explosion Protection Engineering Principles for Oil, Gas, Chemical, & Related Facilities. Amsterdam, Netherlands: Elsevier Science. p. 35. ISBN 9780080946313.
- ↑ "Propane". Britannica. สืบค้นเมื่อ December 8, 2019.
- ↑ "Propane". New World Encyclopedia. June 16, 2019. สืบค้นเมื่อ December 8, 2019.
- ↑ "Propane - Tox Town". National Institutes of Health (NIH). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-12-07. สืบค้นเมื่อ December 8, 2019.
- ↑ "Propane poisoning". MedlinePlus Medical Encyclopedia. January 12, 2019. สืบค้นเมื่อ December 8, 2019.
 |
บทความเกี่ยวกับเคมีนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล ดูเพิ่มที่ สถานีย่อย:เคมี |