มสรูรมนเทียร

หมู่มนเทียรมสรูร (อักษรโรมัน: Masrur หรือ Masroor) เป็นโบสถ์พราหมณ์ตัดสินอายุศตวรรษที่ 8 ตั้งอยู่ในหุบเขากังครา ในรัฐหิมาจัลประเทศ ประเทศอินเดีย หันหน้าออกตะวันออกเฉียงเหนือ สร้างขึ้นด้วยสถาปัตยกรรมโบสถ์พราหมณ์แบบนคร ถึงแม้หมู่มนเทียรที่หลงเหลือในปัจจุบันจะมีขนาดใหญ่โต แต่การค้นคว้าทางโบราณคดีเสนอว่าศิลปินและสถาปนิกในอดีตมีแผนที่ใหญ่กว่านี้มากในการจะสร้างหมู่มนเทียรนี้ และหมู่มนเทียรที่เห็นในปัจจุบันยังสร้างไม่เสร็จตามแผน งานแกะสลักและประติมากรรมส่วนใหญ่ของมนเทียรในปัจจุบันได้สูญหายไปแล้ว รวมถึงหมู่มนเทียรยังมีร่องรอยความเสียหายที่อาจจะมาจากเหตุแผ่นดินไหว

หมู่มสรูรมนเทียร
ศาสนา
ศาสนา	ศาสนาฮินดู
เขต	อำเภอกังครา
เทพ	พระศิวะ, พระวิษณุ, เทวี, ฯลฯ
ที่ตั้ง
รัฐ	หิมาจัลประเทศ
ประเทศ	อินเดีย
ที่ตั้งในประเทศอินเดีย มสรูรมนเทียร (รัฐหิมาจัลประเทศ)
พิกัดภูมิศาสตร์	32°04′21.2″N 76°08′13.5″E
สถาปัตยกรรม
รูปแบบ	นคร
เสร็จสมบูรณ์	8th-century

มนเทียรสร้างขึ้นโดยการแกะสลักหินใหญ่ก้อนเดียวเป็นศิขร และตรงกลางมีสระน้ำศักดิ์สิทธิ์ตามคัมภีร์การสร้างมนเทียร มนเทียรมีทางเข้าสามทางทางตะวันออกเฉียงเหรือ ตะวันตกเฉียงเหนือ และตะวันออกเฉียงใต้ ในจกนวนนี้มีเพีนงจุดเดียวที่สร้างเสร็จสมบูรณ์ หลักฐานที่พบยังเสนอว่ามีการจะก่อสร้างทางเข้าออกที่สี่ ซึ่งสร้างไม่เสร็จ หมู่มนเทียรสร้างขึ้นตามแผนกริดสี่เหลี่ยมจัตุรัส (square grid) โดยมีมนเทียรหลักล้อมรอบด้วยมนเทียรหลังเล็ก ๆ ตามแบบแผนแบบมณฑล ครรภคฤห์ของมนเทียรหลักสร้างตามแปลนแบบสี่เหลี่ยมจัตุรัส เช่นเดียวกับศาลย่อย ๆ และส่วนมณฑป มนเทียรยังประดับด้วยงานแกะสลักและประติมากรรมแสดงภาพของเทพเจ้าและเนื้อหาจากปุราณะในศาสนาฮินดู

มีรายงานการค้นพบมนเทียรครั้งแรกโดย Henry Shuttleworth ในปี 1913 ที่ซึ่งนำไปสู่ความสนใจโดยบรรดานักโบราณคดี Harold Hargreaves จากกรมสำรวจโบราณคดีได้ทำการสำรวจหมู่มนเทียรด้วยตนเองในปี 1915 ศาสตราจารย์ด้านประวัติศาสตร์ศิลปะผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านสถาปัตยกรรมโบสถ์พราหมณ์แบบอินเดีน Michael Meister ระบุว่ามสรูรมนเทียรสร้างขึ้นด้วยสถาปัตยกรรมแบบ "ภูเขา" ซึ่งแทนภาพของโกที่มีภูเขาล้อมรอบ

บรรณานุกรม

• Mulk Raj Anand (1997). Splendours of Himachal Heritage. Abhinav Publications. ISBN 978-81-7017-351-9.
• Kapoor, Subodh (2002). The Indian Encyclopaedia: Mahi-Mewat. Cosmo Publications. ISBN 978-81-7755-272-0.
• Khan, Nisar (2014). "Architecture of the Rock-Cut Temples of Masroor". Heritage Conservators, New Delhi. สืบค้นเมื่อ 5 October 2015.
• Stella Kramrisch, Hindu Temple: Vols 1 and 2, ISBN 978-8120802223, Princeton University Press
• Michael W. Meister, Encyclopaedia of Indian Temple Architecture, ISBN 978-0195615371
• S.L. Nagar, The temples of Himachal Pradesh. New Delhi: Aditya Prakashan.
• Sinha, Chandreshwar Prasad (1998). Proceedings of the 6th Session of Indian Art History Congress, Shillong, November 1997. Indian Art History Congress.
• Singh, N.K. (2009). Coronation of Shiva: Rediscovering Masrur Temple. Har-Anand Publications. ISBN 978-81-241-1478-0.
• Prasanna Kumar Acharya (2010). An encyclopaedia of Hindu architecture. Oxford University Press (Republished by Motilal Banarsidass). ISBN 978-81-7536-534-6.
• Prasanna Kumar Acharya (1997). A Dictionary of Hindu Architecture: Treating of Sanskrit Architectural Terms with Illustrative Quotations. Oxford University Press (Reprinted in 1997 by Motilal Banarsidass). ISBN 978-81-7536-113-3.
• Vinayak Bharne; Krupali Krusche (2014). Rediscovering the Hindu Temple: The Sacred Architecture and Urbanism of India. Cambridge Scholars Publishing. ISBN 978-1-4438-6734-4.
• Alice Boner (1990). Principles of Composition in Hindu Sculpture: Cave Temple Period. Motilal Banarsidass. ISBN 978-81-208-0705-1.
• Alice Boner; Sadāśiva Rath Śarmā (2005). Silpa Prakasa. Brill Academic (Reprinted by Motilal Banarsidass). ISBN 978-8120820524.
• A.K. Coomaraswamy; Michael W. Meister (1995). Essays in Architectural Theory. Indira Gandhi National Centre for the Arts. ISBN 978-0-19-563805-9.
• Dehejia, V. (1997). Indian Art. Phaidon: London. ISBN 0-7148-3496-3.
• Adam Hardy (1995). Indian Temple Architecture: Form and Transformation. Abhinav Publications. ISBN 978-81-7017-312-0.
• Adam Hardy (2007). The Temple Architecture of India. Wiley. ISBN 978-0470028278.
• Adam Hardy (2015). Theory and Practice of Temple Architecture in Medieval India: Bhoja's Samarāṅgaṇasūtradhāra and the Bhojpur Line Drawings. Indira Gandhi National Centre for the Arts. ISBN 978-93-81406-41-0.
• Harle, J.C., The Art and Architecture of the Indian Subcontinent, 2nd edn. 1994, Yale University Press Pelican History of Art, ISBN 0300062176
• Monica Juneja (2001). Architecture in Medieval India: Forms, Contexts, Histories. Orient Blackswan. ISBN 978-8178242286.
• Stella Kramrisch (1976). The Hindu Temple Volume 1. Motilal Banarsidass (Reprinted 1946 Princeton University Press). ISBN 978-81-208-0223-0.
• Stella Kramrisch (1979). The Hindu Temple Volume 2. Motilal Banarsidass (Reprinted 1946 Princeton University Press). ISBN 978-81-208-0224-7.
• Michael W. Meister; Madhusudan Dhaky (1986). Encyclopaedia of Indian temple architecture. American Institute of Indian Studies. ISBN 978-0-8122-7992-4.
• George Michell (1988). The Hindu Temple: An Introduction to Its Meaning and Forms. University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-53230-1.
• George Michell (2000). Hindu Art and Architecture. Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-20337-8.
• T. A. Gopinatha Rao (1993). Elements of Hindu iconography. Motilal Banarsidass. ISBN 978-81-208-0878-2.
• Ajay J. Sinha (2000). Imagining Architects: Creativity in the Religious Monuments of India. University of Delaware Press. ISBN 978-0-87413-684-5.
• Burton Stein (1978). South Indian Temples. Vikas. ISBN 978-0706904499.
• Burton Stein (1989). The New Cambridge History of India: Vijayanagara. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-26693-2.
• Burton Stein; David Arnold (2010). A History of India. John Wiley & Sons. ISBN 978-1-4443-2351-1.
• Kapila Vatsyayan (1997). The Square and the Circle of the Indian Arts. Abhinav Publications. ISBN 978-81-7017-362-5.