ภาษาออสซีเชีย
บทความนี้ไม่มีการอ้างอิงจากแหล่งที่มาใด |
ภาษาออสซีเชีย (Ossetic/Ossetian/Ossete language) เป็นภาษากลุ่มอิหร่านใช้พูดในแถบออสซีเชียแถบเทือกเขาคอเคซัส โดยนอร์ทออสซีเชียอยู่ในรัสเซีย ส่วนเซาท์ออสซีเชียอยู่ในจอร์เจีย มีผู้พูดภาษานี้ราว 500,000 คน ภาษานี้มี 35 หน่วยเสียง เป็นพยัญชนะ 26 เสียง สระเดี่ยว 7 เสียง สระประสม 2 เสียง เขียนด้วยอักษรซีริลลิก ในช่วง พ.ศ. 2481–2493 ในเซาท์ออสซีเชียเขียนภาษานี้ด้วยอักษรจอร์เจีย
ภาษาออสซีเชีย | |
---|---|
ирон ӕвзаг (irōn ævzag) дигорон ӕвзаг (digōrōn ævzag) | |
ออกเสียง | [iˈɾon ɐvˈzaɡ] [digoˈɾon ɐvˈzaɡ] |
ประเทศที่มีการพูด | ออสซีเชีย |
ภูมิภาค | คอเคซัส |
ชาติพันธุ์ | ชาวออสซีเชีย |
จำนวนผู้พูด | 597,450 (2010)e23 |
ตระกูลภาษา | |
ภาษาถิ่น |
Jassic (สูญหาย)
|
ระบบการเขียน | |
สถานภาพทางการ | |
ภาษาทางการ |
รัฐที่มีการยอมรับบางส่วน: ![]() |
รหัสภาษา | |
ISO 639-1 | os |
ISO 639-2 | oss |
ISO 639-3 | oss |
Linguasphere | 58-ABB-a |
![]() ข้อความภาษาออสซีเชียในอักษรละตินจากหนังสือที่ตีพิมพ์ใน ค.ศ. 1935 | |
ประวัติและการจัดจำแนก แก้ไข
ภาษาออสซีเชียเป็นภาษาพูดและภาษาเขียนของชาวออสซีเตส ซึ่งอยู่ทางตอนกลางของเทือกเขาคอเคซัสและเป็นชนกลุ่มใหญ่ในสาธารณรัฐออสเซเตียเหนือ-อลาเนีย ซึ่งอยู่ในสหพันธรัฐรัสเซียและออสซีเชียใต้ซึ่งเป็นรัฐอิสระโดยพฤตินัยในสาธารณรัฐจอร์เจีย ภาษาออสซีเชียอยู่ในตระกูลภาษาอินโด-ยุโรเปียน กลุ่มอิหร่านตะวันออก กลุ่มย่อยอิหร่านตะวันออกตอนเหนือ จึงมีความใกล้เคียงกับภาษาปาทาน และภาษายักโนบี
ในยุคคลาสสิก ภาษาในกลุ่มภาษาอิหร่านได้แพร่กระจายในบริเวณที่ปัจจุบันคือประเทศอิหร่าน เอเชียกลาง ยุโรปตะวันออก และเทือกเขาคอเคซัส ภาษาออสเซเตียเป็นภาษาเดียวที่อยู่รอดโดยสืบทอดมาจากภาษาไซเทียซึ่งอยู่ในกลุ่มภาษาอิหร่าน สาขาตะวันออกเฉียงเหนือ
ภาษาออสเซเตียจัดเป็นภาษาในกลุ่มภาษาอิหร่านเช่นเดียวกับภาษาเคิร์ด ภาษาตาตี และภาษาตาลิช ที่มีผู้พูดจำนวนหนึ่งในเทือกเขาคอเคซัส เป็นภาษาที่สืบทอดมาจากภาษาอลานิกซึ่งเป็นภาษาของชาวอะลานที่เป็นเผ่าในยุคกลางที่สืบทอดมาจากชาวซาร์มาเทียน และเชื่อว่าเป็นลูกหลานภาษาเดียวที่เหลืออยู่ของภาษาซาร์มาเทียน ภาษาที่มีความใกล้เคียงกันมากที่สุดคือภาษายักโนบีในทาจิกิสถาน ซึ่งเป็นภาษาเดียวที่เหลืออยู่ของกลุ่มภาษาอิหร่านตะวันออกเฉียงเหนือ ภาษาออสซีเชียมีปัจจัยแสดงพหูพจน์ –ta ซึ่งเหมือนกับในภาษายักโนบี ภาษาซาร์มาเทียน และภาษาซอกเดีย
ระบบการเขียน แก้ไข
ระบบการเขียนภาษาออสเซเตียเขียนด้วยอักษรซีริลลิกแต่ต่างจากภาษาอื่นที่มีอักษร Ӕ ӕ บิดาของภาษาออสเซเตียสมัยใหม่คือ กอสตา เซตากูรอฟ ซึ่งเป็นกวี ในรัสเซียเขียนด้วยอักษรซีริลลิก แต่ในจอร์เจียเขียนด้วยอักษรจอร์เจีย หนังสือภาษาออสเซเตียฉบับแรกตีพิมพ์เมื่อ พ.ศ. 2341 และใน พ.ศ. 2387 ได้มีการปรับการใช้อักษรโดยนักวิทยาศาสตร์ชาวรัสเซีย Andreas Sjögren มีการนำอักษรละตินมาใช้ในราว พ.ศ. 2463 แต่ต่อมาใน พ.ศ. 2480 ได้นำอักษรซีริลลิกแบบใหม่มาใช้ ส่วนการเขียนด้วยอักษรจอร์เจียนั้น ได้เพิ่มตัวอักษร 3 ตัวเข้าไปใน พ.ศ. 2363 การใช้อักษรซีริลลิกในออสเซเตียใต้เกิดขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2480 ก่อนจะเปลี่ยนมาใช้อักษรจอร์เจียอีกใน พ.ศ. 2497 เคยมีการนำอักษรอาหรับมาใช้ใน พ.ศ. 2482 แต่ก็เป็นในระยะเวลาสั้นๆ
การใช้ภาษา แก้ไข
หนังสือที่พิมพ์ในภาษาออสเซเตียเล่มแรกพิมพ์เมื่อ พ.ศ. 2341 หนังสือพิมพ์ฉบับแรก Iron Gazet ตีพิมพ์ฉบับแรกเมื่อ 23 กรกฎาคม พ.ศ. 2449 ในวลาดิกาฟกัส การแปลไบเบิลเป็นภาษาออสเซเตียสำเร็จเมื่อ พ.ศ. 2553 ภาษาออสเซเตียเป็นภาษาราชการทั้งในออสเซเตียเหนือและออสเซเตียใต้คู่กับภาษารัสเซีย แต่การใช้อย่างเป็นทางการถูกจำกัด มีหนังสือพิมพ์รายวัน 2 ฉบับในออสเซเตียคือ Ræstdzinad (Рæстдзинад, "ความจริง") ในออสเซเตียเหนือและXurzærin (Хурзæрин, "ดวงอาทิตย์") ในออสเซเตียใต้ หนังสือพิมพ์ท้องถิ่นใช้ภาษาออสเซเตียในบางบทความ มีวารสารรายเดือน Max dug (Мах дуг, "ยุคของเรา") ที่ตีพิมพ์กวีนิพนธ์และนิยายในภาษาออสเซเตียเป็นครั้งคราว ภาษาออสเซเตียมีสอนในโรงเรียนมัธยม ผู้พูดเป็นภาษาแม่จะเรียนวรรณคดีออสเซเตีย
อ้างอิง แก้ไข
บรรณานุกรม แก้ไข
- Abaev, V.I. 1964. A grammatical sketch of Ossetic (Russian version)
- Abaev, V.I. Ossetian Language and Folklore, USSR Academy of Sciences, Moscow-Leningrad, 1949
- Arys-Djanaieva, Lora. Parlons Ossète. Paris: L'Harmattan, 2004, ISBN 2-7475-6235-2.
- Dalby, Andrew (1998). Dictionary of Languages: The Definitive Reference to More Than 400 Languages. Columbia University Press. ISBN 978-0-231-11568-1.
- "Ossetian". Oxford English Dictionary (3rd ed.). Oxford University Press. กันยายน 2005.
- Ivanov, Sergey A.; Lubotsky, Alexandr (2010). "An Alanic Marginal Note and the Exact Date of John II's Battle with the Pechenegs". Byzantinische Zeitschrift. 103 (2): 595–603. doi:10.1515/byzs.2010.017. hdl:1887/18310. S2CID 162785119.
- Nasidze, Ivan; Quinque, Dominique; Dupanloup, Isabelle; Rychkov, Sergey; Naumova, Oksana; Zhukova, Olga; Stoneking, Mark (2004). "Genetic Evidence Concerning the Origins of South and North Ossetians". Annals of Human Genetics. 68 (6): 588–599. doi:10.1046/j.1529-8817.2004.00131.x. PMID 15598217. S2CID 1717933.
- Thordarson, Fridrik. Ossetic. In Rüdiger Schmitt (ed.), Compendium Linguarum Iranicarum, 456-479. Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert.
- Windfuhr, Gernot (2013). The Iranian Languages. Routledge. ISBN 978-1-135-79703-4.
- Zgusta, Ladislav (1987). The Old Ossetic Inscription from the River Zelencuk. [Illustr.] - Wien: Verl. D. Österr. Akad. D. Wiss. 1987. 68 S., 1 Bl. Kt. Gr. 8° (Veröffentlichungen D. Iranischen Kommission. 21.) (Österr. Akad. D. Wiss., Phil. -hist. Kl. Sitzungsberichte. 486.). Austrian Academy of Sciences Press. ISBN 978-3-7001-0994-5.
แหล่งข้อมูลอื่น แก้ไข
- Web portal on documentation and grammatical studies of Ossetic (ในภาษาอังกฤษ)
- Ossetic National Corpus(ในภาษาอังกฤษ)
- Genetic Evidence Concerning the Origins of South and North Ossetians
- An article on Ossetic grammar(ในภาษาอังกฤษ) by Fridrik Thordarson
- Ossetic language page at the Minority languages of Russia on the Net เก็บถาวร 2009-04-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน project (ในภาษารัสเซีย)
- History of the Ossetian writing system and a comprehensive table of characters (ในภาษารัสเซีย)
- Ossetic language materials in English and partly French
- Laboratory of Field Linguistics: Ossetic (studies on Ossetic grammar, modern spoken texts in Ossetic) เก็บถาวร 2011-07-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (ในภาษาอังกฤษ)
- Omniglot – Ossetian (Ирон ӕвзаг / Дигорон ӕвзаг)
- Ossetic (Iron and Digor) basic lexicon at the Global Lexicostatistical Database
- Russian-Ossetic On-Line Dictionary