ฟรันทซ์ ฟ็อน พาเพิน

ฟรันทซ์ โยเซ็ฟ แฮร์มัน มิชชาเอล มารีอา ฟ็อน พาเพิน (เยอรมัน: Franz Joseph Hermann Michael Maria von Papen) เป็นขุนนาง นายทหารบก และนักการเมืองเยอรมัน เขาได้เป็นนายกรัฐมนตรีในปี 1932 โดยไม่ผ่านเสียงประชาชน และมีบทบาทสำคัญในการบ่อนทำลายประชาธิปไตยของสาธารณรัฐไวมาร์ ซึ่งนำไปสู่การขึ้นสู่อำนาจของอดอล์ฟ ฮิตเลอร์

ฟรันทซ์ ฟ็อน พาเพิน
Franz von Papen
นายกรัฐมนตรีเยอรมนี
ดำรงตำแหน่ง 1 มิถุนายน 1932 – 17 พฤศจิกายน 1932
ประธานาธิบดี	เพาล์ ฟ็อน ฮินเดินบวร์ค
ก่อนหน้า	ไฮน์ริช บรือนิง
ถัดไป	ควร์ท ฟ็อน ชไลเชอร์
รองนายกรัฐมนตรีเยอรมนี
ดำรงตำแหน่ง 30 มกราคม 1933 – 7 สิงหาคม 1934
หัวหน้ารัฐบาล	อดอล์ฟ ฮิตเลอร์
ก่อนหน้า	แฮร์มัน ดีทริช
ถัดไป	ฟรันทซ์ บลือเชอร์ (1949)
สมุหเทศาภิบาลเสรีรัฐปรัสเซีย
ดำรงตำแหน่ง 20 กรกฎาคม 1932 – 3 ธันวาคม 1932
ก่อนหน้า	อ็อทโท เบราน์
ถัดไป	ควร์ท ฟ็อน ชไลเชอร์
ดำรงตำแหน่ง 30 มกราคม 1933 – 10 เมษายน 1933
ก่อนหน้า	ควร์ท ฟ็อน ชไลเชอร์
ถัดไป	แฮร์มัน เกอริง
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	Franz Joseph Hermann Michael Maria von Papen, Erbsälzer zu Werl und Neuwerk 29 ตุลาคม ค.ศ. 1879(1879-10-29) แวร์ล มณฑลเว็สฟาเลิน จักรวรรดิเยอรมัน
เสียชีวิต	2 พฤษภาคม ค.ศ. 1969(1969-05-02) (89 ปี) ซัสบัค ประเทศเยอรมนีตะวันตก
วิชาชีพ	นักการทูต, ทหาร
ลายมือชื่อ
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
รับใช้	เยอรมนี
สังกัด	กองทัพบกจักรวรรดิเยอรมัน
ประจำการ	1898–1919
ยศ	พันโท
ผ่านศึก	สงครามโลกครั้งที่หนึ่ง
รางวัล	กางเขนเหล็กชั้น 1 กางเขนวีรกรรมสงคราม

ประวัติ

พาเพินเกิดเมื่อวันที่ 29 ตุลาคม ค.ศ. 1879 ที่เมืองแวร์ล ราชอาณาจักรปรัสเซีย จักรวรรดิเยอรมัน ในครอบครัวขุนนางคาทอลิกเก่าแก่ เขาเข้ารับการศึกษาทางการทหารตั้งแต่อายุยังน้อย และเข้าสู่กองทัพในฐานะนายทหารม้าแห่งกองทัพปรัสเซียในปี 1898

พาเพินรับราชการในกองทัพจักรวรรดิเยอรมันในช่วงต้นศตวรรษที่ 20 และได้รับตำแหน่งทูตทหารในสถานเอกอัครราชทูตเยอรมนีประจำสหรัฐ อย่างไรก็ตาม ในปี 1915 เขาถูกขับออกจากสหรัฐอเมริกาเนื่องจากมีส่วนเกี่ยวข้องกับปฏิบัติการจารกรรมและวางระเบิด ซึ่งทำให้ชื่อเสียงของเขาในสายตาตะวันตกตกต่ำลง เมื่อสงครามโลกครั้งที่หนึ่งยุติ พาเพินลาออกในยศพันโท และหันมาทำงานด้านการเมืองในฐานะสมาชิกพรรคกลาง (คาทอลิกสายกลาง) เขาได้รับเลือกเป็นสมาชิกไรชส์ทาคในช่วงทศวรรษ 1920 แต่ไม่มีบทบาทเด่นในระดับประเทศมากนัก และจัดว่าเป็นนักการเมืองสายอนุรักษนิยมฝ่ายขวา ซึ่งต่อต้านพรรคฝ่ายซ้ายอย่างเด่นชัด

แม้ไม่มีชื่อเสียงในระดับชาติ พาเพินก็ได้รับแต่งตั้งเป็นนายกรัฐมนตรีอย่างเหนือความคาดหมายในเดือนมิถุนายน 1932 โดยการสนับสนุนของประธานาธิบดีเพาล์ ฟ็อน ฮินเดินบวร์ค และกลุ่มทหารหัวอนุรักษนิยมที่ต้องการทำลายประชาธิปไตยอย่างเป็นระบบ คนกลุ่มนี้มองว่าประชาธิปไตยทำให้ประเทศอ่อนแอ ประเทศควรถูกปกครองด้วยผู้นำชนชั้นสูงที่มีคุณธรรม

นายกรัฐมนตรี

พาเพินได้รับแต่งตั้งเป็นนายกรัฐมนตรีเมื่อ 1 มิถุนายน 1932 พาเพินแทบไม่มีเสียงสนับสนุนในไรชส์ทาค แม้แต่พรรคกลางที่ตนเองสังกัดก็ไม่ค่อยสนับสนุนเขา ตรงกันข้าม เขาเป็น “นายกรัฐมนตรีของประธานาธิบดี” เพราะตามกฎหมายขณะนั้น ประธานาธิบดีเป็นผู้เลือกและแต่งตั้งนายกรัฐมนตรี ไม่ใช่ไรชส์ทาค ด้วยเหตุนี้ สิ่งแรกๆที่เขาทำหลังดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี คือการยุบสภาไรช์ทาคในวันที่ 4 มิถุนายน 1932

เมื่อไรช์ทาคถูกยุบ พาเพินจึงบริหารประเทศด้วยมาตรา 48 ของธรรมนูญสูงสุดแห่งไรช์ ทำการออกกฎหมายกฤษฎีกามากมาย พาเพินผลักดันนโยบายฝ่ายขวาอย่างแข็งกร้าว เช่น การยกเลิกข้อจำกัดค่าจ้างแรงงานเพื่อลดต้นทุนให้นายทุน และการระงับการดำเนินกิจกรรมของพรรคฝ่ายซ้าย โดยเฉพาะพรรคคอมมิวนิสต์เยอรมนี (KPD) และพรรคสังคมประชาธิปไตยเยอรมนี (SPD) เขายังสั่งห้ามการชุมนุมหลายครั้งเพื่อควบคุมความไม่สงบ แต่กลับดูจะเพิกเฉยเมื่อฝ่ายขวาจัดอย่างชตวร์มอัพไทลุงของพรรคนาซีเป็นผู้ก่อเหตุ

นโยบายที่เป็นการทำลายระบอบสหพันธรัฐคือการยึดอำนาจในปรัสเซียเมื่อเดือนกรกฎาคม 1932 พาเพินใช้อำนาจพิเศษปลดมุขมนตรีปรัสเซีย และแต่งตั้งตนเองเป็นสมุหเทศาภิบาล (Reichskommissar) เขาถูกร้องต่อศาลธรรมนูญสูงสุด แต่ก็มีคำวินิจฉัยให้การกระทำของเขาชอบด้วยกฎหมาย ซึ่งเปิดทางให้เยอรมนีใช้การปกครองแบบรัฐเดี่ยวในอนาคต

หลังการเลือกตั้ง กรกฎาคม 1932

ในการเลือกตั้งเมื่อ 31 กรกฎาคม ผลปรากฏว่าพรรคนาซีได้รับเสียงเพิ่มขึ้นเป็น 230 ที่นั่ง (จากเดิม 107) แต่ก็ยังไม่เกินกึ่งหนึ่ง ขณะที่พรรคฝ่ายประชาธิปไตยกลับสูญเสียเสียงจำนวนมาก ทำให้ไรชส์ทาคเข้าสู่ภาวะตั้งรัฐบาลไม่ได้ แม้พรรคนาซีเป็นพรรคใหญ่ที่สุด แต่ฮิตเลอร์กลับไม่ยอมเข้าร่วมรัฐบาลในฐานะรัฐมนตรี พาเพินจึงยังคงบริหารประเทศต่อไป กระทั่งเมื่อไรชส์ทาคเปิดประชุมในเดือนกันยายน พรรคนาซีและพรรคสังคมประชาธิปไตยร่วมกันลงมติไม่ไว้วางใจพาเพินด้วยคะแนนเสียง 512 ต่อ 42 เสียง

ตามประเพณีการปกครองในระบอบประชาธิปไตย พาเพินจะต้องลาออกทันทีถูกไม่ไว้วางใจ แต่เขากลับทำตรงข้าม พาเพินขอให้ประธานาธบดียุบสภาในทันที นี่ถือเหตุการณ์สำคัญที่สะท้อนว่า ระบอบประชาธิปไตยของเยอรมนีเข้าสู่ภาวะล่มสลายโดยพฤตินัยแล้ว

หลังการเลือกตั้ง พฤศจิกายน 1932

ในการเลือกตั้งเมื่อ 6 พฤศจิกายน พรรคนาซีได้ผู้แทนจำนวน 196 คน ลดลงเล็กน้อยแต่ก็ยังคงเป็นพรรคใหญ่ที่สุดในไรชส์ทาค ขณะเดียวกันพรรคคอมมิวนิสต์ได้ผู้แทนเพิ่มขึ้นเป็น 100 คน สะท้อนว่าสังคมเริ่มโน้มเอียงไปทางคอมมิวนิสต์ สภาพเช่นนี้ ไรชส์ทาคไม่มีเสียงข้างมากจากพรรคใดสามารถจัดตั้งรัฐบาลได้เลย

พาเพินพยายามผลักดันแนวคิดให้ประธานาธิบดีประกาศเลิกธรรมนูญสูงสุด และจัดตั้งรัฐบาลเผด็จการถาวรโดยประธานาธิบดี แต่ถูกปฏิเสธ ในที่สุดพาเพินถูกบีบให้ลาออกเมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน 1932 และถูกแทนที่โดยพลเอกควร์ท ฟ็อน ชไลเชอร์

จับมือกับฮิตเลอร์

(แถวนั่ง) แฮร์มัน เกอริง, อดอล์ฟ ฮิตเลอร์ และฟรันทซ์ ฟ็อน พาเพิน ในวันประชุมคณะรัฐมนตรีครั้งแรก 30 มกราคม 1933

หลังถูกบีบให้ลาออก พาเพินมิได้หายไปจากการเมือง แต่หันไปเจรจากับฮิตเลอร์และพรรคของเขา เพื่อหาทางกลับคืนสู่อำนาจ เขาเชื่อว่าสามารถควบคุมฮิตเลอร์หากร่วมรัฐบาลกัน พาเพินจึงโน้มน้าวประธานาธิบดีฮินเดินบวร์คให้แต่งตั้งฮิตเลอร์เป็นนายกรัฐมนตรี ความว่า "ในคณะรัฐมนตรี จะมีพวกอนุรักษนิยมอยู่มากมายในระดับที่คุมฮิตเลอร์ได้อยู่หมัด" ในการนี้ พาเพินตนเสนอตนเองเป็นรองนายกรัฐมนตรีด้วยเพื่อเป็นแกนนำในการควบคุมฮิตเลอร์ ด้วยเหตุนี้ ประธานาธิบดีจึงยอมแต่งตั้งฮิตเลอร์เป็นนายกรัฐมนตรี โดยมีพาเพินเป็นรองนายกรัฐมนตรี

กลยุทธ์ของพาเพินล้มเหลวโดยสิ้นเชิง เขาประเมินฮิตเลอร์ต่ำเกินไปและมองพรรคนาซีเป็นพรรคที่ไร้ประสบการณ์บริหาร แต่ในความเป็นจริง ฮิตเลอร์เป็นผู้นำที่มีวาทศิลป์ มีขบวนการมวลชน และกองกำลังส่วนตัว ท้ายที่สุด ในเวลาเพียงไม่กี่สัปดาห์ รัฐมนตรีหลายคนในสังกัดของพาเพินเริ่มสูญเสียอำนาจ และพรรคนาซีก็ค่อยๆควบคุมสื่อ และตำรวจ ท้ายที่สุดฮิตเลอร์ก็สามารถรวบอำนาจอย่างเบ็ดเสร็จผ่านรัฐบัญญัติมอบอำนาจในวันที่ 23 มีนาคม 1933 บทบาทของพาเพินในช่วงนี้จึงถูกประเมินในภายหลังว่าเป็น “ความผิดพลาดทางการเมืองครั้งประวัติศาสตร์” ซึ่งนำไปสู่การสถาปนาเผด็จการเบ็ดเสร็จโดยไม่มีทางถอยกลับ

ภายหลังการผ่านรัฐบัญญัติมอบอำนาจ ซึ่งมอบอำนาจทางนิติบัญญัติทั้งหมดให้แก่ฮิตเลอร์โดยไม่ต้องผ่านไรชส์ทาค บทบาทของพาเพินในฐานะรองนายกรัฐมนตรีก็เริ่มเลือนรางลงอย่างต่อเนื่อง แม้จะยังดำรงตำแหน่งในรัฐบาล แต่เขาไม่อาจคัดค้านทิศทางของนาซีได้อีกต่อไป และตกอยู่ในสภาพคนที่ไม่มีอิทธิพลในโครงสร้างอำนาจใหม่ พาเพินยังคงแสดงตนเป็นผู้นำฝ่ายอนุรักษนิยมที่พยายามรักษาสถาบันประธานาธิบดีและโครงสร้างรัฐเก่าเอาไว้ แต่ฮิตเลอร์กลับใช้รัฐบัญญัติมอบอำนาจขจัดคู่แข่งและควบรวมอำนาจฝ่ายนิติบัญญัติ ฝ่ายบริหาร และสื่อไว้ในมือเดียว ภายในไม่กี่เดือน รัฐมนตรีพรรคพวกของพาเพินถูกแทนที่ด้วยสมาชิกพรรคนาซี

พ้นจากคณะรัฐมนตรีฮิตเลอร์

30 มิถุนายน 1934 ฮิตเลอร์กวาดล้างผู้นำของชตวร์มอัพไทลุง รวมถึงฝ่ายตรงข้ามทั้งในและนอกพรรคนาซี เป็นเหตุการณ์ซึ่งเรียกว่า "คืนมีดยาว" ในวันนั้นพาเพินก็ประสบชะตากรรมทางการเมืองอย่างรุนแรง คนใกล้ชิดของพาเพินหลายคนถูกสังหาร เช่น อดีตนายกรัฐมนตรีชไลเชอร์ รวมถึงหัวหน้าเลขานุการของเขา และผู้ช่วยของเขาซึ่งร่างสุนทรพจน์มาร์บวร์ค ที่พาเพินใช้วิจารณ์แนวทางเผด็จการเพียงไม่กี่วันก่อนหน้านั้น

แม้ว่าพาเพินไม่ถูกสังหาร แต่ก็สูญเสียอำนาจและสถานะในรัฐบาลโดยสิ้นเชิง พาเพินถูกจับกุมและกักบริเวณภายในบ้านพักของตนโดยเอ็สเอ็ส แม้จะได้รับการปล่อยตัวในเวลาต่อมา หลังจากนั้น พาเพินยอมจำนนต่อระบอบใหม่ โดยเลือกใช้แนวทางประนีประนอมเพื่อความอยู่รอด ในเดือนสิงหาคม 1934 เขาถูกแต่งตั้งให้เป็น เอกอัครราชทูตไรช์เยอรมันประจำออสเตรีย ซึ่งถือเป็นการเนรเทศทางการเมืองโดยพฤตินัย