เสรีรัฐปรัสเซีย

เสรีรัฐปรัสเซีย (อังกฤษ: Free State of Prussia, เยอรมัน: Freistaat Preußen) เป็นรัฐของประเทศเยอรมนีในอดีต จัดตั้งขึ้นในปีค.ศ. 1918 โดยอิงตามอาณาเขตเดิมของราชอาณาจักรปรัสเซีย ซึ่งถูกยุบไปหลังจากระบอบจักรพรรดิเยอรมันถูกโค่นล้มหลังสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง เมื่อไม่มีระบอบกษัตริย์ ทำให้ปรัสเซียซึ่งเป็นอาณาจักรที่ใหญ่ที่สุดในจักรวรรดิเยอรมันถูกเปลี่ยนไปใช้ระบอบสาธารณรัฐ ปกครองด้วยระบอบประชาธิปไตย มีเมืองหลวงของรัฐอยู่ที่เบอร์ลิน

เสรีรัฐปรัสเซีย Freistaat Preußen (เยอรมัน)
รัฐของสาธารณรัฐไวมาร์และนาซีเยอรมนี
ค.ศ. 1918–1947
ธงรัฐ ตราอาร์มรัฐ
เสรีรัฐปรัสเซีย (สีน้ำเงิน) ในปี 1925
เมืองหลวง	เบอร์ลิน
พื้นที่
• 1925	292,695.36 ตารางกิโลเมตร (113,010.31 ตารางไมล์)
ประชากร
• 1925	38175986
การปกครอง
• ประเภท	สาธารณรัฐ
• คติพจน์	ก็อทท์มิทอุนส์ "พระเจ้าสถิตกับเรา"
ไรชส์ชตัทฮัลเทอร์
• 1933–1935	อดอล์ฟ ฮิตเลอร์
• 1935–1945	แฮร์มัน เกอริง
มุขมนตรี
• 1918	ฟรีดริช เอเบิร์ท (คนแรก)
• 1933–1945	แฮร์มัน เกอริง (สุดท้าย)
ฝ่ายนิติบัญญัติ	ลันท์ทาค (Landtag)
• สภาสูง	คณะมนตรีแห่งรัฐ
• สภาล่าง	สภาผู้แทนราษฎร
ยุคทางประวัติศาสตร์	สงครามโลกครั้งที่สอง
• การปฏิวัติเยอรมัน	9 พฤศจิกายน 1918
• รัฐธรรมนูญปรัสเซีย	30 พฤศจิกายน 1920
• รัฐประหารในปรัสเซีย	20 กรกฎาคม 1932
• มัคท์แอร์ไกรฟุง	30 มกราคม 1933
• Reichsstatthaltergesetz	30 มกราคม 1935
• ยุบปรัสเซีย	25 กุมภาพันธ์ 1947
ก่อนหน้า ถัดไป ราชอาณาจักรปรัสเซีย เยอรมนีภายใต้การยึดครองของสัมพันธมิตร สาธารณรัฐประชาชนโปแลนด์ สหภาพโซเวียต
ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ	เยอรมนี โปแลนด์ รัสเซีย

อย่างไรก็ตาม เมื่อพรรคนาซีได้จัดตั้งเป็นรัฐบาลเยอรมนีในปี 1932 ระบอบประชาธิปไตยในปรัสเซียก็ถูกล้มเลิก ปรัสเซียถูกปกครองโดยตรงผ่านการรัฐประหารเงียบที่นำโดยนายกรัฐมนตรี ฟรันทซ์ ฟ็อน พาเพิน และบีบให้มุขมนตรีปรัสเซีย อ็อทโท เบราน์ ลาออกจากตำแหน่ง หลังจากนั้น ก็ไม่มีตำแหน่งมุขมนตรีอีกต่อไป รัฐบาลปรัสเซียก็ถูกปกครองโดยตำแหน่งข้าหลวง (Reichskommissar)

เมื่อพรรคนาซีได้ครองอำนาจแบบเบ็ดเสร็จในปี 1933 ก็นำไปสู่การรวมศูนย์อำนาจเข้าสู่รัฐบาลกลางในกรุงเบอร์ลินที่เรียกว่า ไกลช์ชัลทุง (Gleichschaltung) ทำให้ปรัสเซียหมดสิ้นอำนาจจัดการตนเอง พรรคนาซีได้แต่งตั้งแฮร์มัน เกอริง เป็นมุขมนตรีปรัสเซียคนใหม่ บรรดารัฐในประเทศเยอรมนีทั้งหลาย ถูกแทนที่ทางพฤตินัยด้วยเขตการปกครองอย่างจังหวัดที่เรียกว่า "เกา" ผู้ปกครองของไรชส์เกาเรียกว่า "เกาไลเทอร์"

เมื่อสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่สองและเยอรมนีตกอยู่ภายใต้การยึดครองของฝ่ายสัมพันธมิตร อดีตมุขมนตรีปรัสเซีย อ็อทโท เบราน์ ได้พยายามเข้าหาผู้มีอำนาจในฝ่ายสัมพันธมิตร เพื่อหวังฟื้นฟูรัฐบาลท้องถิ่นของปรัสเซียอีกครั้งแต่ก็ถูกปฏิเสธ ท้ายที่สุด กองกำลังฝ่ายพันธมิตรตัดสินใจยุบปรัสเซียเมื่อกุมภาพันธ์ ค.ศ. 1947