เวลิบ

เวลิบ (ฝรั่งเศส:Vélib) เป็นโครงการจักรยานสาธารณะของกรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส เริ่มให้บริการครั้งแรกเมื่อวันที่ 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2550 โดยบริษัท JCDecaux เป็นผู้ดำเนินโครงการ โดยมีจักรยานในโครงการกว่า 20,000 คัน และสถานีกว่า 1,800 สถานี กระจายอยู่ทั่วทั้งกรุงปารีสและเมืองใกล้เคียง โดยมีผู้ใช้บริการเฉลี่ยประมาณ 120,000 เที่ยวต่อวัน^[1]

ชื่อ Vélib มาจากการผสมคำในภาษาฝรั่งเศส ระหว่างคำว่า vélo (ไทย:จักรยาน) และ liberté (ไทย:เสรีภาพ)

ปัจจุบัน(พ.ศ. 2556) เวลิบถือเป็นระบบเช่ายืมจักรยานสาธารณะขนาดใหญ่เป็นอันดับที่สามของโลก รองจากเมืองอู่ฮั่น และเมืองหางโจว ประเทศจีน^[2]

ประวัติ แก้

โครงการเวลิบได้รับการริเริ่มโดย แบร์ตรองด์ เดอลาโน (ฝรั่งเศส:Bertrand Delanoë) นายกเทศมนตรีเมืองปารีส จากพรรคสังคมนิยม (ฝรั่งเศส: Parti socialiste, PS) เริ่มให้บริการครั้งแรกเมื่อวันที่ 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2550 โดยบริษัท JCDecaux บริษัทธุรกิจโฆษณาเป็นผู้ดำเนินโครงการเป็นเวลา 10 ปี หลังจากสามารถชนะการประมูลกับบริษัท Clear Channelภายหลังโครงการ Vélo'v ซึ่งเป็นระบบให้เช่ายืมจักรยานสาธารณะของนครลียง (ฝรั่งเศส: Lyon) ซึ่งเริ่มให้บริการตั้งแต่ปี พ.ศ. 2548

ในระยะแรก เวลิบให้บริการด้วยจักรยานจำนวน 7,000 คัน สถานียืมคืนอัตโนมัติ 750 แห่ง และเพิ่มเป็น 16,000 คัน และ 1,200 สถานีในปีถัดมา ในปีแรก เทศบาลเมืองปารีสรายงานว่ามีผู้ใช้บริการ Vélib ถึง 27.5 ล้านเที่ยว โดยผู้ใช้บริการกว่า 2.1 ล้านคน^[1]

การลงทุน แก้

JCDecaux ผู้ดำเนินโครงการลงทุนด้วยงบประมาณราว 142 ล้านดอลลาร์สหรัฐ และว่าจ้างพนักงานราว 285 คน เพื่อดำเนินโครงการดังกล่าว รวมไปถึงการซ่อมบำรุงจักรยานและจัดหาจักรยานทดแทนคันที่สูญหายหรือถูกขโมย รายได้จากการสมัครสมาชิกและค่าบริการราว 31.5 ล้านดอลลาร์สหรัฐ และค่าสัปทานซึ่งได้รับจากผู้ดำเนินโครงการอีกราว 5.5 ดอลลาร์สหรัฐต่อปีเป็นของเมือง ในขณะที่ JCDecaux ผู้ดำเนินโครงการได้รับประโยชน์จากการให้เช่าป้ายโฆษณาราว 1,628 ป้ายของเมืองซึ่งสร้างผลตอบแทนเป็นเงินประมาณ 94 ดอลลาร์สหรัฐต่อปี^[1]

สถานีและจักรยาน แก้

ตู้สถานี (The Terminal)

จักรยานและแท่นจอดจักรยาน

สถานี แก้

เวลิบมีสถานียืมคืนจักรยานอัตโนมัติ 1,800 แห่ง ซึ่งให้บริการตลอด 24 ชั่วโมง กระจายอยู่ทุก 300 เมตร ทั่วทั้งกรุงปารีสและเมืองใกล้เคียง ในแต่ละสถานีประกอบด้วย ตู้สถานี (อังกฤษ:The Terminal ฝรั่งเศส:La borne) สำหรับใช้ยืมจักรยาน ซื้อบัตรแบบเหมาจ่ายระยะสั้น ซื้อบัตรสมาชิกระยะยาว รวมไปถึงการตรวจสอบข้อมูลแผนที่สถานีใกล้เคียง และเพิ่มระยะเวลายืมในกรณีที่จุดจอดจักรยานในสถานีดังกล่าวเต็ม และ แท่นจอดจักรยาน (อังกฤษ:Bike Posts ฝรั่งเศส:Les points d'attache des vélos) ซึ่งอาจมีจำนวน 15 – 70 แท่น ในแต่ละสถานีขึ้นอยู่กับสถานที่ตั้ง แท่นจอดจักรยานแต่ละแท่นประกอบด้วยระบบล็อกจักรยาน แท่นอ่านบัตร ระบบไฟและระบบเสียงแจ้งสถานะ

จักรยาน แก้

จักรยานเวลิบผลิตในประเทศฮังการี ได้รับการออกแบบให้เหมาะสำหรับบุคคลทุกเพศซึ่งมีอายุ 14 ปีขึ้นไป หนักประมาณ 50ปอนด์ (22.5 กิโลกรัม) ประกอบด้วยเกียร์ดุม (internal hub gears) 3 สปีด, เบรกหน้า-หลัง, ไฟ LED หน้า-หลัง, แผ่นสะท้อนแสง, กระดิ่ง และตะกร้าหน้าจักรยาน

ค่าบริการ แก้

ค่าสมาชิก แก้

ผู้ใช้บริการเวลิบจำเป็นต้องสมัครสมาชิกก่อนใช้บริการ

บัตรสมาชิกเวลิบแบ่งออกเป็นบัตรสมาชิกระยะยาวมีอายุการใช้งาน 1 ปี มี 2 ประเภทคือ Vélib' Classique ราคา 29 ยูโร และ Vélib' Passion ราคา 39 ยูโร และ บัตรสมาชิกระยะสั้นประเภท 1 วัน ราคา 1.70 ยูโร และ 7 วัน ราคา 8 ยูโร

สำหรับบุคคลซึ่งมีอายุ 14-26 ปี สามารถสมัครบัตรประเภท Vélib' Passion ได้ในราคา 29 ยูโร และหากเป็นนักเรียนซึ่งได้รับทุนการศึกษาสามารถสมัครได้ในราคา 19 ยูโร

ค่าธรรมเนียม แก้

ผู้ใช้บริการเวลิบสามารถยืมจักรยานได้ไม่จำกัดจำนวนครั้งโดยไม่เสียค่าธรรมเนียมในเวลา 30 นาที (หรือ 45 นาที ในกรณีที่เป็นบัตรสมาชิกประเภท Vélib' Passion) เมื่อพ้นระยะเวลาดังกล่าวแล้ว จะคิดค่าธรรมเนียม 1 ยูโรสำหรับ 30 นาทีถัดไป, 2 ยูโรสำหรับ 30 นาทีถัดไป และ 4 ยูโรต่อทุกๆ 30 นาที จนกว่าจะคืนจักรยาน

ในกรณีที่แท่นจอดจักรยาน(Bike Posts) ในสถานีเต็ม ผู้ใช้บริการสามารถทำการต่อเวลาออกไปอีก 15 นาทีได้ที่ตู้สถานี(The Terminal) เพื่อปั่นไปคืนยังสถานีใกล้เคียงแทน

**ตัวอย่างค่าธรรมเนียม (เพิ่ม 15 นาที สำหรับ Vélib' Passion)**
เวลา	30 นาที	60 นาที	90 นาที	2 ชั่วโมง	5 ชั่วโมง	10 ชั่วโมง	20 ชั่วโมง
ค่าธรรมเนียม	ฟรี	1 ยูโร	3 ยูโร	7 ยูโร	31 ยูโร	71 ยูโร	151 ยูโร

การซ่อมบำรุง แก้

อานจักรยานถูกปรับให้อยู่ในตำแหน่งกลับหลัง เป็นสัญลักษณ์ว่าต้องการการซ่อมแซม

การซ่อมบำรุงและดูแลรักษาจักรยานอยู่ภายใต้การรับผิดชอบของ JCDecaux บริษัทผู้ให้บริการ มีจักรยานได้รับการซ่อมบำรุงราว 1,500 คันต่อวัน^[1]

เพื่อบ่งชี้ให้เจ้าหน้าที่ทราบว่าจักรยานคันใดเสียหาย ผู้ใช้บริการมักจะหมุนหลักอานจักรยาน อยู่ในตำแหน่งกลับหลังเพื่อให้เป็นที่สังเกตจากเจ้าหน้าที่ได้โดยง่ายและรวดเร็ว^[3]

ปัญหาการโจรกรรมและการทำลายทรัพย์สิน แก้

ในปีแรกของการให้บริการ จักรยานอย่างน้อย 3,000 คันถูกขโมย ซึ่งถือเป็นจำนวนที่มากเกินความคาดหมาย ในเดือน สิงหาคม พ.ศ. 2552 จักรยานจำนวน 16,000 คัน จากจำนวนจักรยานที่มีให้บริการทั้งหมด 20,600 คัน เป็นจักรยานซึ่งนำเข้ามาทดแทนจักรยานเดิมซึ่งถูกโจรกรรมหรือทำลาย^[4] จักรยานซึ่งถูกขโมยส่วนใหญ่ถูกขนส่งไปยังแอฟริกาเหนือ รวมถึงการพบจักรยานเวลิบในเมืองบราโชฟ และกรุงบูคาเรสต์ ประเทศโรมาเนีย^[5] รวมถึงการพบจักรยานถูกโยนทิ้งลงไปในแม่น้ำแซน(ฝรั่งเศส: Seine)^[4]

เชิงอรรถ แก้

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 http://www.nytimes.com/2008/07/13/world/europe/13paris.html?_r=3&ei=5087&em=&en=607f90e234d58472&ex=1216094400&pagewanted=all&oref=slogin&oref=slogin&
↑ http://www.earth-policy.org/plan_b_updates/2013/update112
↑ "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-12-26. สืบค้นเมื่อ 2013-07-01.
↑ ^4.0 ^4.1 http://www.nytimes.com/2009/10/31/world/europe/31bikes.html
↑ http://www.caradisiac.com/On-a-retrouve-des-Velib-en-Roumanie-4126.htm

แหล่งข้อมูลอื่น แก้

[A_New_Fashion_Catches_On_in_Paris:_Cheap_Bicycle_Rentals-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 http://www.nytimes.com/2008/07/13/world/europe/13paris.html?_r=3&ei=5087&em=&en=607f90e234d58472&ex=1216094400&pagewanted=all&oref=slogin&oref=slogin&

[2] ttp://www.earth-policy.org/plan_b_updates/2013/update112

[3] "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-12-26. สืบค้นเมื่อ 2013-07-01.

[French_Ideal_of_Bicycle-Sharing_Meets_Reality-4] 4.0 ^4.1 http://www.nytimes.com/2009/10/31/world/europe/31bikes.html

[5] ttp://www.caradisiac.com/On-a-retrouve-des-Velib-en-Roumanie-4126.htm

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]