พระไภษัชยคุรุ

พระไภษัชยคุรุไวฑูรยประภาตถาคต


พระไภษัชยคุรุ ศิลปะจีน พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ วอร์ซอ
สันสกฤต:	भैषज्यगुरु (ไภษชฺยคุรุ) भैषज्यगुरुवैडूर्यप्रभाराज (ไภษชฺยคุรุไวฑูรฺยปฺรภาราช) भैषज्यगुरुवैडूर्यप्रभातथागत (ไภษชฺยคุรุไวฑูรฺยปฺรภาตถาคต)


จีน:	Yàoshīfó (藥師佛); Yàoshīrúlái (藥師如來)
ญี่ปุ่น:	Yakushi (薬師); Kusurishi Nyorai (薬師如来)
เกาหลี:	Yaksayeorae, Yaksabul (약사여래, 약사불)
มองโกล:	Оточ Манла

ไทย:	พระไภษัชยคุรุไวฑูรยประภาตถาคต
ทิเบต:	Sanggye Menla སངས་རྒྱས་སྨན་བླ།
เวียดนาม:	Phật Dược Sư, Dược Sư Lưu Li Quang Phật
ข้อมูลจำเพาะ
ได้รับการนับถือใน:	มหายาน, วัชรยาน
คุณลักษณะ:	การเยียวยารักษาโรค



สถานีย่อย:พระพุทธศาสนา

พระไภษัชยคุรุไวฑูรยประภาตถาคต (จีน: 藥師佛／薬師; พินอิน: Yàoshīfó; ญี่ปุ่น: 薬師瑠璃光如来 โรมาจิ: Yakushi หรือ Yakushirurikō nyorai) เป็นพระพุทธเจ้าที่พบเฉพาะในนิกายมหายาน ไม่พบในฝ่ายเถรวาท พระนามของท่านหมายถึงพระตถาคตเจ้าผู้เป็นบรมครูแห่งยารักษาโรค ผู้มีรัศมีสีน้ำเงินดังไพลิน พระนามอื่นๆของท่านคือ พระไภษัชยคุรุตถาคต พระมหาแพทย์ราชาพุทธเจ้า พระมหาไภษัชยราชพุทธเจ้า เป็นที่นิยมนับถือในหมู่ชาวจีนและชาวทิเบต

รูปลักษณ์แก้ไข

ในความเชื่อของชาวจีน รูปของพระองค์อยู่ในท่านั่งสมาธิ มีรัตนเจดีย์วางบนพระหัตถ์ บ้างถือกระปุกยา ส่วนในความเชื่อของชาวทิเบต พระองค์มีกายสีน้ำเงินเข้ม นั่งขัดสมาธิ พระหัตถ์ขวาถือยาสมุนไพร (ทางจีนนิยมเป็นเห็ดหลินจือ) พระหัตถ์ซ้ายถือบาตรวางบนพระเพลา ถือกันว่าเป็นพระพุทธเจ้าที่สามารถรักษาโรคทางกายและโรคทางกรรมของสัตว์โลก

หลักฐานจากพระสูตรแก้ไข

พระสูตรที่กล่าวถึงพระไภษัชยคุรุพุทธเจ้าโดยเฉพาะ พระองค์เดียว คือ

ไภษัชยคุรุไวฑูรยประภาตถาคตปูรวปณิธานสูตร เดิมเขียนด้วยภาษาสันสกฤต ต่อมาแปลเป็นภาษาจีนโดยพระถังซำจั๋ง หรือพระสมณะเสวียนจั้ง ในสมัยราชวงศ์ถังของจีน
ไภษัชยคุรุไวฑูรยประภาสัปตพุทธปูรวปณิธานวิเศษสูตร ต่อมาแปลเป็นภาษาจีนโดยพระสมณะอี้จิง ในสมัยถังของจีน แต่กล่าวถึงพระพุทธเจ้า 7 พระองค์ โดยพระไภษัชยคุรุพุทธเจ้า เป็นพระองค์ลำดับที่ 7 กล่าวถึงปณิธาน 12 ข้อของพระไภษัชยคุรุพุทธเจ้าคือ
1. ช่วยให้สรรพสัตว์บรรลุโพธิญาณโดยเร็ว
2. ช่วยให้สรรพสัตว์ตื่นจากความโง่เขลา
3. ช่วยให้สรรพสัตว์ถึงพร้อมด้วยของใช้ทั้งปวง
4. ช่วยให้สรรพสัตว์หันมานับถือมหายานธรรม มุ่งสู่ความเป็นพระพุทธเจ้า
5. ช่วยให้สรรพสัตว์มีศีลบริสุทธิ์
6. ช่วยให้สรรพสัตว์มีกายสมบูรณ์
7. ช่วยให้สรรพสัตว์พ้นจากความยากจน
8. ช่วยให้สตรีได้เป็นบุรุษตามปรารถนา
9. ช่วยให้สรรพสัตว์พ้นจากอุบายของมาร
10. ช่วยให้สรรพสัตว์พ้นจากโทษทัณฑ์ทางอาญา
11. ช่วยให้สรรพสัตว์พ้นจากการทำชั่วเพื่อเลี้ยงชีพ
12. ช่วยให้สรรพสัตว์พบกับความสมบูรณ์ทั้งสิ้น

ความเชื่อแก้ไข

พระไภษัชยคุรุเป็นที่นับถืออย่างแพร่หลายในหมู่ชาวพุทธมหายาน แต่ไม่มีนิกายเป็นของตนเองอย่างพระอมิตาภะพุทธะ ทรงมีแดนศุทธิไวฑูรย์ที่เหมือนกับแดนสุขาวดีของพระอมิตาภะ นอกจากนี้ในคัมภีร์ไภษัชยคุรุไวฑูรยประภาสัปตพุทธปูรวปณิธานสูตร กล่าวว่าทรงเป็นหนึ่งในพระไภษัชยคุรุทั้ง 7 มีพระโพธิสัตว์เป็นสาวก 2 องค์ คือ พระสุริยประภาโพธิสัตว์ (จีน: 日光菩薩; พินอิน: Rìguāng púsà; ญี่ปุ่น: Nikkō bosatsu) และพระจันทรประภาโพธิสัตว์ (จีน: 月光菩薩; พินอิน: Yuèguāng púsà; ญี่ปุ่น: Gekkō bosatsu )

ดังนั้น จึงเป็นที่มาของพระกริ่งปวเรศ ที่มีการจัดสร้างขึ้นเฉพาะในราชอาณาจักรไทยแต่เพียงผู้เดียว เพราะพุทธลักษณะของพระกริ่งคล้ายคลึงกับพระไภษัชยคุรุพุทธเจ้ามาก

ระเบียงภาพแก้ไข

รูปแบบศิลปกรรมของพระไภษัชยคุรุ
พระไภษัชยคุรุ วัดโฮรีว ประเทศญี่ปุ่น
พระไภษัชยคุรุ วัดโคฟุกุ ประเทศญี่ปุ่น
พระไภษัชยคุรุ พระกายสีน้ำเงิน ศิลปะทิเบต
พระไภษัชยคุรุ และโพธิสัตวอัครสาวกในพุทธเกษตร ศิลปะทิเบต
พุทธเกษตรแห่งพระไภษัชยคุรุ ศิลปะจีนยุคราชวงศ์หยวน ปัจจุบันจัดแสดงอยู่ที่ Metropolitan Museum of Art รัฐนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา
พระไภษัชยคุรุ ศิลปะชวาภาคกลาง ปัจจุบันจัดแสดงอยู่ที่ Los Angeles County Museum of Art รัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา
พระไภษัชยคุรุ ศิลปะเขมร ปัจจุบันจัดแสดงอยู่ที่ Brooklyn Museum รัฐนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา
พระกริ่งปวเรศ (พระไภษัชยคุรุ) ซึ่งสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์โปรดให้พระยาเวียงในนฤบาลสร้างขึ้น
พระไภษัชยคุรุ ที่วัดทิพยวารีวิหาร (วัดกำโลวยี่) เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร