พระไภษัชยคุรุ
พระไภษัชยคุรุ (สันสกฤต: भैषज्यगुरु, จีน: 藥師佛, ญี่ปุ่น: 薬師仏, เกาหลี: 약사불, ทิเบต: སངས་རྒྱས་སྨན་བླ) หรือ พระไภษชฺยคุรุไวฑูรฺยปฺรภาราช (จีน: 藥師琉璃光(王)如來, ญี่ปุ่น: 薬師瑠璃光如来, เกาหลี: 약사유리광여래) เป็นพระพุทธเจ้าที่พบเฉพาะในนิกายมหายาน ไม่พบในฝ่ายเถรวาท พระนามของท่านหมายถึงพระตถาคตเจ้าผู้เป็นบรมครูแห่งยารักษาโรค ผู้มีรัศมีสีน้ำเงินดังไพลิน พระนามอื่นๆของท่านคือ พระไภษัชยคุรุตถาคต พระมหาแพทย์ราชาพุทธเจ้า พระมหาไภษัชยราชพุทธเจ้า เป็นที่นิยมนับถือในหมู่ชาวจีนและชาวทิเบต
| พระไภษัชยคุรุไวฑูรยประภาตถาคต | |
|---|---|
 พระไภษัชยคุรุ ศิลปะจีน พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ วอร์ซอ | |
| สันสกฤต | भैषज्यगुरु ไภษชฺยคุรุ भैषज्यगुरुवैदुर्यप्रभाराज ไภษชฺยคุรุไวฑูรฺยปฺรภาราช |
| จีน | 藥師佛 (พินอิน: Yàoshīfó ) 藥師如來 (พินอิน: Yàoshī Rúlái ) |
| ญี่ปุ่น | 薬師如来 (โรมาจิ: Yakushi Nyorai) 薬師瑠璃光如来 (โรมาจิ: Yakushirurikō Nyorai) |
| เขมร | ភៃសជ្យគុរុ (phei-sach-kuru) |
| เกาหลี | 약사여래 (RR: Yagsa Yeorae) 약사유리광여래 (RR: Yagsayurigwang Yeorae) |
| ไทย | พระไภษัชยคุรุไวฑูรยประภาตถาคต |
| ทิเบต | སངས་རྒྱས་སྨན་བླ་ Wylie: sangs rgyas sman bla THL: Sangyé Menla |
| เวียดนาม | Dược Sư Phật Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Phật Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Như Lai Đại Y Vương Phật Tiêu Tai Diên Thọ Dược Sư Phật |
| ข้อมูล | |
| นับถือใน | มหายาน, วัชรยาน |
| พระลักษณะ | การเยียวยารักษาโรค |
 สถานีย่อยพระพุทธศาสนา | |
รูปลักษณ์
แก้ในความเชื่อของชาวจีน รูปของพระองค์อยู่ในท่านั่งสมาธิ มีรัตนเจดีย์วางบนพระหัตถ์ บ้างถือกระปุกยา ส่วนในความเชื่อของชาวทิเบต พระองค์มีกายสีน้ำเงินเข้ม นั่งขัดสมาธิ พระหัตถ์ขวาถือยาสมุนไพร (ทางจีนนิยมเป็นเห็ดหลินจือ) พระหัตถ์ซ้ายถือบาตรวางบนพระเพลา ถือกันว่าเป็นพระพุทธเจ้าที่สามารถรักษาโรคทางกายและโรคทางกรรมของสัตว์โลก
หลักฐานจากพระสูตร
แก้พระสูตรที่กล่าวถึงพระไภษัชยคุรุพุทธเจ้าโดยเฉพาะ พระองค์เดียว คือ
- ไภษัชยคุรุไวฑูรยประภาตถาคตปูรวปณิธานสูตร เดิมเขียนด้วยภาษาสันสกฤต ต่อมาแปลเป็นภาษาจีนโดยพระถังซำจั๋ง หรือพระสมณะเสวียนจั้ง ในสมัยราชวงศ์ถังของจีน
- ไภษัชยคุรุไวฑูรยประภาสัปตพุทธปูรวปณิธานวิเศษสูตร ต่อมาแปลเป็นภาษาจีนโดยพระสมณะอี้จิง ในสมัยถังของจีน แต่กล่าวถึงพระพุทธเจ้า 7 พระองค์ โดยพระไภษัชยคุรุพุทธเจ้า เป็นพระองค์ลำดับที่ 7 กล่าวถึงปณิธาน 12 ข้อของพระไภษัชยคุรุพุทธเจ้าคือ
- ช่วยให้สรรพสัตว์บรรลุโพธิญาณโดยเร็ว
- ช่วยให้สรรพสัตว์ตื่นจากความโง่เขลา
- ช่วยให้สรรพสัตว์ถึงพร้อมด้วยของใช้ทั้งปวง
- ช่วยให้สรรพสัตว์หันมานับถือมหายานธรรม มุ่งสู่ความเป็นพระพุทธเจ้า
- ช่วยให้สรรพสัตว์มีศีลบริสุทธิ์
- ช่วยให้สรรพสัตว์มีกายสมบูรณ์
- ช่วยให้สรรพสัตว์พ้นจากความยากจน
- ช่วยให้สตรีได้เป็นบุรุษตามปรารถนา
- ช่วยให้สรรพสัตว์พ้นจากอุบายของมาร
- ช่วยให้สรรพสัตว์พ้นจากโทษทัณฑ์ทางอาญา
- ช่วยให้สรรพสัตว์พ้นจากการทำชั่วเพื่อเลี้ยงชีพ
- ช่วยให้สรรพสัตว์พบกับความสมบูรณ์ทั้งสิ้น
ความเชื่อ
แก้พระไภษัชยคุรุเป็นที่นับถืออย่างแพร่หลายในหมู่ชาวพุทธมหายาน แต่ไม่มีนิกายเป็นของตนเองอย่างพระอมิตาภะพุทธะ ทรงมีแดนศุทธิไวฑูรย์ที่เหมือนกับแดนสุขาวดีของพระอมิตาภะ นอกจากนี้ในคัมภีร์ไภษัชยคุรุไวฑูรยประภาสัปตพุทธปูรวปณิธานสูตร กล่าวว่าทรงเป็นหนึ่งในพระไภษัชยคุรุทั้ง 7 มีพระโพธิสัตว์เป็นสาวก 2 องค์ คือ พระสุริยประภาโพธิสัตว์ (จีน: 日光菩薩; พินอิน: Rìguāng púsà; ญี่ปุ่น: Nikkō bosatsu) และพระจันทรประภาโพธิสัตว์ (จีน: 月光菩薩; พินอิน: Yuèguāng púsà; ญี่ปุ่น: Gekkō bosatsu)
ดังนั้น จึงเป็นที่มาของพระกริ่งปวเรศ ที่มีการจัดสร้างขึ้นเฉพาะในราชอาณาจักรไทยแต่เพียงผู้เดียว เพราะพุทธลักษณะของพระกริ่งคล้ายคลึงกับพระไภษัชยคุรุพุทธเจ้ามาก
ระเบียงภาพ
แก้- รูปแบบศิลปกรรมของพระไภษัชยคุรุ
-
พระไภษัชยคุรุ วัดโฮรีว ประเทศญี่ปุ่น -
พระไภษัชยคุรุ วัดโคฟุกุ ประเทศญี่ปุ่น -
พระไภษัชยคุรุ พระกายสีน้ำเงิน ศิลปะทิเบต -
พระไภษัชยคุรุ และโพธิสัตวอัครสาวกในพุทธเกษตร ศิลปะทิเบต -
พุทธเกษตรแห่งพระไภษัชยคุรุ ศิลปะจีนยุคราชวงศ์หยวน ปัจจุบันจัดแสดงอยู่ที่ Metropolitan Museum of Art รัฐนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา -
พระไภษัชยคุรุ ศิลปะชวาภาคกลาง ปัจจุบันจัดแสดงอยู่ที่ Los Angeles County Museum of Art รัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา -
พระไภษัชยคุรุ ศิลปะเขมร ปัจจุบันจัดแสดงอยู่ที่ Brooklyn Museum รัฐนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา -
พระกริ่งปวเรศ (พระไภษัชยคุรุ) ซึ่งสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์โปรดให้พระยาเวียงในนฤบาลสร้างขึ้น -
_LACMA_AC1992.261.1.jpg)
.jpg)
อ้างอิง
แก้- พระวิศวภัทร เซี่ยเกี๊ยก พระพุทธเจ้าและพระธรรมสูตรฝ่ายมหายาน. กทม. หมื่นคุณธรรมสถาน. 2549 [1][ลิงก์เสีย]
แหล่งข้อมูลอื่น
แก้- พระไภษัชยคุรุไวฑูรยประภาตถาคตเก็บถาวร 2008-12-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน