ปรง (อังกฤษ: Cycad) เป็นพืชที่มีขนาดเล็กคล้ายกับใบของปาล์ม แต่การเรียงตัวของใบนั้นคล้ายกับเฟิร์นข้าหลวง คือมีการเรียงตัวอยู่รอบ ๆ ศูนย์กลางของลำตัว ปรงเป็นพืชที่เลี้ยงง่าย เจริญเติบโตช้ามาก คือ 1 ปีจะเกิดใบเพียงแค่ใบ เดียวเท่านั้น ปรงสามารถทนต่อการขาดน้ำได้เป็นอย่างดีและถ้าขาดน้ำนาน ๆ ใบของปรงจะแห้งเหี่ยวตายไป แต่พอได้รับน้ำอีกครั้งใบก็จะเกิดขึ้นมาใหม่อีกครั้งหนึ่ง

ปรง
ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: ยุคเพอร์เมียนตอนต้นสมัยโฮโลซีน
โคนเพศผู้ทั้งเก่าและใหม่ของCycas rumphii
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ แก้ไขการจำแนกนี้
อาณาจักร: พืช
Plantae
เคลด: พืชมีท่อลำเลียง
Tracheophytes
เคลด: Spermatophytes
Spermatophytes
เคลด: Gymnosperms
Gymnosperms
หมวด: Cycadophyta
Cycadophyta
Bessey 1907: 321.[2]
ชั้น: Cycadopsida
Cycadopsida
Brongn.[1]
อันดับ: Cycadales
Cycadales
Pers. ex Bercht. & J. Presl
กลุ่มเพิ่มเติม

ประเภทของปรง

แก้

"ปรง" ในอันดับ (Order) Cycadales ทั่วโลกมีอยู่ด้วยกัน 3 วงศ์ คือ Cycadaceae, Stangeriaceae และ Zamiaceae มีสมาชิกรวมแล้วประมาณ 300 ชนิด (อาจมีการแยก ยุบรวม หรือพบชนิดใหม่เพิ่มเติมอยู่ตามความเห็นนักพฤกษศาสตร์แต่ละท่าน) โดยในวงศ์แรก Cycadaceae มีเพียง 1 สกุล คือ Cycas มีประมาณ 90 ชนิด กระจายพันธุ์กว้างขวางในเขตโลกเก่า ตั้งแต่ฝั่งตะวันออกของทวีปแอฟริกา มาจนถึงเอเชีย ออสเตรเลีย และตามหมู่เกาะในมหาสมุทรแปซิฟิก ปรงที่พบในไทยทั้งสิบกว่าชนิดก็ล้วนอยู่ในสกุล Cycas นี้ วงศ์ Stangeriaceae แยกเป็น 2 วงศ์ย่อย คือ Stangerioideae และ Bowenioideae ซึ่งแต่ละวงศ์ย่อยก็มีเพียงหนึ่งสกุล วงศ์ย่อยแรก คือสกุล Stangeria มีเพียง 1 ชนิด พบในแอฟริกาใต้ ส่วนวงศ์ย่อยที่ 2 คือสกุล Bowenia มี 2 ชนิด พบทางฝั่งตะวันออกของออสเตรเลีย วงศ์ Zamiaceae เป็นวงศ์ใหญ่สุดของปรง แยกออกเป็น 2 วงศ์ย่อย อันได้แก่

วงศ์ย่อย Encephalartoideae

ประกอบด้วยสกุลต่างๆ 4 สกุลคือ

  1. สกุล Dioon มีประมาณ 10 ชนิด พบในเม็กซิโกและอเมริกากลาง
  2. สกุล Encephalartos มีประมาณ 60 ชนิด ส่วนใหญ่พบทางฝั่งตะวันออกเฉียงใต้ของทวีปแอฟริกา
  3. สกุล Macrozamia มีประมาณ 30 ชนิด พบในออสเตรเลีย
  4. สกุล Lepidozamia มีเพียง 2 ชนิด พบทางฝั่งตะวันออกของออสเตรเลีย


วงศ์ย่อย Zamioideae

ประกอบด้วยสกุลต่างๆ 4 สกุล คือ

  1. สกุล Ceratozamia พบ 16 ชนิด อยู่ทางตอนใต้ของเม็กซิโก และอเมริกากลาง
  2. สกุล Microcycas มีเพียง 1 ชนิด พบในประเทศคิวบา
  3. สกุล Chigua มี 2 ชนิด พบในประเทศโคลัมเบีย
  4. สกุล Zamia มีประมาณ 60 ชนิด พบตั้งแต่ทางตอนใต้ของสหรัฐอเมริกา ลงไปจนถึงประเทศโบลิเวีย

ส่วนปรงที่นิยมนำมาปลูกเป็นไม้ประดับแพร่หลายกันอยู่ในบ้านเราคือ ปรงญี่ปุ่น (Cycas revoluta) มีประโยชน์ในการเป็นไม้ประดับ

ข้อมูลจำเพาะ

แก้
การดูแลรักษา
  • แสง ชอบแสงแดดจัด
  • น้ำ ปรงเป็นพืชที่ทนต่อการขาดน้ำและต้องการน้ำพอประมาณ
  • ดิน ปลูกได้ในดินแทบทุกชนิดแต่จะเจริญเติบโตได้ดีในดินร่วนทราย
  • ปุ๋ย ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักบริเวณโคนต้น ปีละ 2 ครั้ง
การขยายพันธ์

โดยการเพาะเมล็ดและการแยกหน่อ

โรคและแมลง

โรคนั้นไม่ค่อยมีรบกวนจะมีก็แต่แมลงจำพวกไรแดงและเพลี้ยหอย

การป้องกันกำจัด

การกำจัดควรใช้ยาประเภทดูดซึมเพราะปรงมีใบเล็กและลื่น โดยใช้ยาไซกอนในอัตรา 20 กรัม ผสมน้ำ 20 ลิตร ราดให้ทั่วบริเวณโคนต้น

อ้างอิง

แก้
  1. Brongniart, A. (1843). Énumération des genres de plantes cultivées au Muséum d'histoire naturelle de Paris.
  2. Bessey, C.E. (1907). "A synopsis of plant phyla". Nebraska Univ. Stud. 7: 275–373.

แหล่งข้อมูลอื่น

แก้