คาราวาน (วงดนตรี)

คาราวาน เป็นวงดนตรีในแนวเพลงเพื่อชีวิตที่มีชื่อเสียงของประเทศไทย และ เป็นวงดนตรีเพื่อชีวิตวงแรกในรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช

คาราวาน
ข้อมูลพื้นฐาน
ที่เกิด	ประเทศไทย
แนวเพลง	เพลงเพื่อชีวิต, ร็อก, โฟล์ค
ช่วงปี	พ.ศ. 2518 - ปัจจุบัน
ค่ายเพลง	อีเอ็มไอ อโซน่า ดี-เดย์ เอ็นเทอร์เทนเมนท์ วอร์นเนอร์ มิวสิก ไทยแลนด์ จีเอ็มเอ็ม แกรมมี่
สมาชิก	สุรชัย จันทิมาธร วีระศักดิ์ สุนทรศรี ทองกราน ทานา
อดีตสมาชิก	มงคล อุทก (เสียชีวิตแล้ว)

ประวัติ

คาราวานถือกำเนิดมาจากการรวมวงดนตรีสองวง คือ ท.เสนและสัญจร และ บังคลาเทศแบนด์ โดยมีอีพีชุดแรกออกมาในปี พ.ศ. 2517 เป็นแผ่นเสียง 7 นิ้ว มี 4 เพลง ออกจำหน่ายราว 500 แผ่น ราคาแผ่นละ 25 บาท ถือได้ว่าเป็นวงดนตรีเพื่อชีวิตวงแรก ๆ ของประเทศไทย (ปัจจุบันอีพีชุดดังกล่าว ที่ถือเป็นการบันทึกเสียงครั้งแรกของวงคาราวาน มีราคาซื้อขายกันหลักหมื่นบาท) หลังจากที่ทางวงทำแผ่นเสียงอีพีออกเผยแพร่แล้ว จึงได้ทำสตูดิโออัลบั้มเต็มชุดแรก ชื่ออัลบั้ม คนกับควาย วางจำหน่ายในปี พ.ศ. 2518

ในยุคมืดของสังคมไทย คือ เหตุการณ์ 14 ตุลา และ เหตุการณ์ 6 ตุลา นั้นคาราวานเป็นวงดนตรีที่แต่งเพลงออกมาเรียกร้องประชาธิปไตยอย่างจริงจัง และเป็นวงดนตรีวงเดียวจากเหตุการณ์สมัยนั้นที่ยังอยู่มาจนถึงทุกวันนี้

สมาชิกยุคแรกของวงคาราวานประกอบไปด้วย สุรชัย จันทิมาธร (หงา) ร้องนำ, วีระศักดิ์ สุนทรศรี (แดง) เล่นกีตาร์, ทองกราน ทานา (อืด) เล่นกีตาร์ลีด ฟลุต และร้องประสาน, มงคล อุทก (หว่อง) เป่าเมาท์ออร์แกน พิณ ซอ และร้องประสาน นอกจากนั้นยังมีสมาชิกชั่วคราวคนอื่น ๆ เช่น พงษ์เทพ กระโดนชำนาญ (หมู) อู๊ด ยานนาวา, ชัคกี้ ธัญญรัตน์

เพลงของคาราวานโดยส่วนใหญ่แต่งโดยสุรชัย ยกเว้นบางบทเพลงเช่น

• นกสีเหลือง และ บูบู โดย วินัย อุกฤษณ์
• คนกับควาย โดย สมคิด สิงสง
• อีสาน และ คิดถึงบ้าน (เดือนเพ็ญ) โดยอัศนี พลจันทร
• เปิบข้าว โดย จิตร ภูมิศักดิ์
• ลุกขึ้นสู้, คืนสู่รัง และ กุหลาบแดง โดย มงคล อุทก
• อเมริกันอันตราย โดย ทองกราน ทานา และ วีระศักดิ์ สุนทรศรี

ผลงานของคาราวาน

ชุด คนกับควาย (พ.ศ. 2518)

ชุด อเมริกันอันตราย (พ.ศ. 2519)

อัลบั้ม ในนาม คาราวาน

• คนกับควาย (2518)
• อเมริกันอันตราย (2519)
• บ้านนาสะเทือน (2526)
• คนตีเหล็ก (2526)
• 1985 (2528)
• คนไกลบ้าน (2529)
• ยูเอส เจแปน (2530)
• อานนท์ (2531)
• ตุลา–คม (2537)

อีพี

• คาราวาน (2518 ผลิตเป็นแผ่นเสียง 7 นิ้ว มี 4 เพลง)
• โลกร้อน คนละลาย (อีพี 4 เพลง ที่จัดทำขึ้นเพื่อแจกจ่ายในงานคอนเสิร์ต โลกร้อน คนละลาย)

อัลบั้มภาคพิเศษ

• มารครองเมือง (เป็นการทำงานร่วมกันกับ คุรุชน และ โคมฉาย ตั้งวงดนตรีชื่อ ภูซาง 60 อัลบั้มชุดนี้บันทึกเสียงกันในป่าภูซาง เมษายน 2520)
• Amerasia อัลบั้มเพลงประกอบภาพยนตร์ ที่ทำร่วมกับศิลปินระดับโลกอย่าง Terry Allen และวง The Panhandle Mystery (2526)
• กลับมาเถิด (2534) ร่วมกับ พงษ์เทพ กระโดนชำนาญ
• คาราวาน PIANO เป็นงานอัลบั้มที่ทำภายใต้ชื่อของ พีรภา อภิสุข
• เปิดกรุคาราวาน (เส้นเสียงเปล่า) ร่วมกับ บังคลาเทศแบนด์

อัลบั้มแสดงสด

• คอนเสิร์ต ฟอร์ ยูนิเซฟ (2525)
• คอนเสิร์ต กึ่งศตวรรษธรรมศาสตร์ (2527)
• บันทึก 12 ปี คาราวาน (2529)
• คอนเสิร์ต ไลฟ์ อิน แจแปน (2531)
• คอนเสิร์ต 15 ปี คาราวาน (2533)
• คอนเสิร์ต อคูสติก ไลฟ์ อิน แวนคูเวอร์ Vancouver Folk Music Festival
• คอนเสิร์ต คืนคน คาราวาน
• คอนเสิร์ต มินามาตะ
• คอนเสิร์ต เพลงนอกรอบ
• คอนเสิร์ต 20 ปี คาราวาน
• คอนเสิร์ต แจม อิน แจแปน
• คอนเสิร์ต 25 ปี คาราวาน
• คอนเสิร์ต ดนตรีสู่กระแสโลก
• คอนเสิร์ต ให้พ่อและเพื่อน
• คอนเสิร์ต ดนตรียอดหญ้าไหว
• คอนเสิร์ต มิตรภาพคาราวาน
• คอนเสิร์ต รอยเท้า วันเวลา 30 ปี คาราวาน
• คอนเสิร์ต เอาประเทศไทยของเราคืนมา
• คอนเสิร์ต ๒๕๔๙ สวัสดีประเทศไทย
• คอนเสิร์ต คิดถึงลันตา
• คอนเสิร์ต @FreeHand
• คอนเสิร์ต โลกร้อน คนละลาย (2551)
• คอนเสิร์ต โลกร้อน คนละลาย 2 ตอน หอมแผ่นดิน
• คอนเสิร์ต คาราวานออนซอน 37 ปี (2553)

อั้ลบั้มรวมเพลง

• บทเพลงจากราวไพร
• ชุดอมตะ
• สันติภาพ
• เสียบปลั้ก
• บันทึกวงคาราวาน 1
• บันทึกวงคาราวาน 2526 – 2544
• คีตนุกรม คาราวาน หมวด การเมือง
• คีตนุกรม คาราวาน หมวด ชีวิตสามัญชน
• คีตนุกรม คาราวาน หมวด นิราศ ลี้ภัยรอนแรม
• คีตนุกรม คาราวาน หมวด สงคราม หรือ สันติภาพ
• รวมเพลงเพื่อชีวิต สุรชัย-มงคล-พงษ์เทพ-ฅาราวาน
• กวี 4 ด้าน
• ประวัติศาสตร์ - 12 ขุนพล ฅ. เพื่อชีวิต
• 12 ชีวิต หัวใจสัมพันธ์
• 12 คน 12 แบบ ทั้งแสบทั้งคัน
• 13 ชีวัน มันกว่ากันเยอะ
• เหมันต์สะออน
• เพื่อชีวิตพันล้าน
• ฅ.ฅนดนตรี 2
• โรงเรียนเพื่อชีวิต
• เพื่อชีวิต ใจเกินร้อย 2
• หนึ่งก้าว ๖๐ เพื่อนพ้องร้องเพลงพงษ์เทพ
• บทเพลงจารึกประวัติศาสตร์ หลวงตามหาบัว มหัศจรรย์มหาบุรุษผู้ยิ่งใหญ่
• ผูกพัน
• ตุลาธาร
• ป่าตะโกน
• คาราวาน 20 ปี คนกับงาน
• รำลึกคาราวาน
• คาราวานมิตรภาพ
• คาราวาน WORLD WIDE
• คาราวาน 2517 – 2542
• ภูพาน ภูผา พงพนา
• ชุดพิเศษ
• รวมเพลงเพื่อชีวิต
• แฟนพันธุ์แท้ ฅ.คาราวาน
• บันทึก...เพลงเพื่อชีวิต
• รวมฮิต 30 ปี ย้อนรอย คาราวาน
• คีตนุกรม 30 ปี 14 ตุลา คาราวาน
• คีตนุกรม คาราวาน ตามรอยเกวียน (2517-2525)

ผลงานภาพยนตร์

• ทองปาน (2519)
• เสียงเพลงแห่งเสรีภาพ (2528)
• ช่างมันฉันไม่แคร์ (2529)
• สุริโยไท (2544)
• บอดี้การ์ดหน้าเหลี่ยม (2547)
• องค์บาก 2 (2551)
• ตำนานสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ภาค ๓ ยุทธนาวี (2554)
• คู่กรรม (2556)
• พันท้ายนรสิงห์ (2558)
• คืนรัง (2562)

ผลงานละครโทรทัศน์

• ตะกายดาว (2533) ช่อง 9
• พ่อ ตอน ความฝันอันสูงสุด (2542) ช่อง 5
• เก็บแผ่นดิน (2544) ช่อง 7 รับเชิญ
• น้ำพุ (2545) ช่อง 7 รับเชิญ
• แคนลำโขง (2549) ช่อง 7 รับเชิญ

ผลงานเพลงที่กล่าวถึงศิลปินท่านอื่นๆ

• เพลง ไฟเพื่อชีวิต ร้องโดย มงคล อุทก (เป็นบทเพลงที่กล่าวถึงศิลปินเพื่อชีวิต โดยมีเนื้อร้องอยู่ท่อนหนึ่งที่กล่าวถึงชื่อของ คาราวาน เพลงนี้แต่งเนื้อร้องโดย พยัพ คำพันธุ์ และบรรจุอยู่ในอัลบั้ม "เสี่ยหำน้อย")
• เพลง จากใจ ร้องโดย สุเทพ โฮป (เป็นบทเพลงที่กล่าวถึงศิลปินเพื่อชีวิต โดยมีเนื้อร้องอยู่ท่อนหนึ่งที่กล่าวถึงชื่อของ คาราวาน และบรรจุอยู่ในอัลบั้ม "จากวันนั้นถึงวันนี้")
• เพลง 20 ปี คาราวาน ร้องโดย คาราบาว (เป็นบทเพลงที่กล่าวถึงศิลปิน โดยมีเนื้อร้องอยู่ท่อนหนึ่งที่กล่าวถึงชื่อของ คาราวาน และบรรจุอยู่ในอัลบั้ม "รุ่นคนสร้างชาติ")

เพลงปฏิวัติ

• ถั่งโถมโหมแรงไฟ

แหล่งข้อมูลอื่น

• caravannonzon.com เว็บไซต์อย่างเป็นทางการ Archived 2010-01-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• caravannonzon.net เว็บไซต์อย่างเป็นทางการ Archived 2007-10-19 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน