คอคอด (อังกฤษ: isthmus) หมายถึง แผ่นดินลักษณะแคบที่เชื่อมระหว่างแผ่นดินขนาดใหญ่สองแห่งที่มีขนาดใหญ่กว่าเข้าด้วยกัน อย่างเช่น คอคอดปานามา ซึ่งเชื่อมระหว่างทวีปอเมริกาเหนือเข้ากับทวีปอเมริกาใต้

คอคอดทรายหรือสันดอนเชื่อมเกาะ "เดอะเน็ก" ซึ่งเชื่อมระหว่างเกาะบรูนีเหนือกับใต้ในรัฐแทสเมเนีย ประเทศออสเตรเลีย

มักจะมีการขุดคลองในบริเวณที่มีลักษณะเป็นคอคอด เพื่อประโยชน์ในการย่นระยะทางและระยะเวลาการขนส่งทางทะเล ตัวอย่างเช่น คลองปานามา เชื่อมต่อระหว่างมหาสมุทรแปซิฟิกและมหาสมุทรแอตแลนติก โดยสร้างทับคอคอดปานามา เป็นต้น

ในประเทศไทยมีแผ่นดินที่มีลักษณะเป็นคอคอดเช่นเดียวกัน คือ คอคอดกระหรือขิ่วกระ อยู่ในเขตบ้านทับหลี ตำบลมะมุ อำเภอกระบุรี จังหวัดระนอง กับอำเภอสวี จังหวัดชุมพร

ดูเพิ่ม

แก้