กลุ่มภาษามองโกล
กลุ่มภาษามองโกล (Mongolic languages) เป็นกลุ่มของภาษาที่ใช้พูดในเอเชียกลาง มีสมาชิก 13 ภาษา นักภาษาศาสตร์บางกลุ่มรวมกลุ่มภาษามองโกลเข้ากับกลุ่มภาษาตังกูสิต กลุ่มภาษาเตอร์กิก เป็นตระกูลภาษาอัลไตอิก แต่ยังไม่เป็นที่ยอมรับโดยทั่วไป ภาษาในกลุ่มนี้ที่เป็นที่รู้จักกันดีคือภาษามองโกเลีย ซึ่งเป็นภาษาแม่ของชาวมองโกล มีผู้พูด 3.278 ล้านคนในมองโกเลีย รัสเซียและจีน ภาษานิกูดารี ซึ่งเป็นภาษากลุ่มมองโกลที่จัดจำแนกไม่ได้ ยังคงมีผู้พูดราว 100 คนในเฮรัต อัฟกานิสถาน
| กลุ่มภาษามองโกล | |
|---|---|
| ภูมิภาค | มองโกเลีย; มองโกเลียใน และพื้นที่ตามแนวชายแดน ซินเจียง, กานซู, ชิงไห่ (จีน); บูร์ยาเตีย, คาลมึกซ์ ([รัสเซีย]]) และ เฮรัต (อัฟกานิสถาน) |
| ตระกูลภาษา | อัลไต?
|
| รหัสภาษา | |
| ISO 639-3 | – |
การจัดจำแนกแก้ไข
- ภาษามองโกลยุคกลาง
- ภาษามองโกลคลาสสิก
- ภาษามองโกลกลาง
- ภาษามองโกเลียสำเนียงคอลคา (ภาษาราชการของมองโกเลีย)
- ภาษาออร์ดอส
- ภาษาชาฮาร์ และสำเนียงอื่นๆในเขตปกครองตนเองมองโกเลียใน
- ภาษามองโกลตะวันตก
- ภาษาโอยรัต
- ภาษาคาร์คัต
- ภาษามองโกลเหนือ
- ภาษาบูร์บัต
- ภาษามองโกลคามนิกัน
- ภาษามองโกลตะวันออกเฉียงเหนือ
- ภาษาดาร์กู
- ภาษามองโกลตะวันออกเฉียงใต้
- ภาษามองอัวร์ (ได้รับอิทธิพลจากภาษาทิเบตและภาษาจีนมาก)
- ภาษากังเจีย
- ภาษาบอนัน
- ภาษาต้งเซี่ยง
- ภาษามองโกลใต้-กลาง
- ภาษายูกุร์ตะวันออก
- ภาษามองโกลตะวันตกเฉียงใต้
ในบางครั้งจะรวมกลุ่มภาษามองโกลกลาง ตะวันตกและเหนือเป็นภาษามองโกเลีย
ประวัติศาสตร์แก้ไข
ยุคก่อนประวัติศาสตร์แก้ไข
กลุ่มภาษามองโกลมีจุดกำเนิดมาจากภาษามองโกลดั้งเดิมที่เคยใช้พูดในเวลาที่เจงกีสข่านรวบรวมชาวมองโกลหลากหลายเผ่าให้เป็นเอกภาพ ภาษาที่เชื่อว่ามีความเกี่ยวข้องกับภาษามองโกลดั้งเดิมคือภาษาตับคัช ซึ่งพบในสมัยราชวงศ์เว่ยเหนือและภาษาคีตัน ในกรณีของภาษาตับคัช หลักฐานที่เหลืออยู่มีน้อยซึ่งมีเพียงพอที่จะยืนยันว่าความสัมพันธ์นี้เป็นไปได้ ในกรณีของภาษาคีตัน มีหลักฐานเหลืออยู่มากกว่า แต่ส่วนใหญ่เขียนด้วยอักษรคีตันทั้งสองแบบที่ยังอ่านไม่ได้ แต่ก็พอสรุปความสัมพันธ์ว่าเป็นไปได้สูง ภาษาที่เป็นจุดกำเนิดของภาษามองโกลดั้งเดิมและสองภาษานี้ เรียกว่าภาษาก่อนมองโกลดั้งเดิม
ยุคประวัติศาสตร์แก้ไข
หลักฐานเอกสารภาษามองโกลชิ้นแรกที่เหลืออยู่คือศิลาจารึกยีซุงเก ซึ่งเป็นรายงานเกี่ยวกับกีฬา จารึกด้วยอักษรมองโกเลียบนก้อนหิน ซึ่งมีอายุราว พ.ศ. 1763 – 1764 นอกจากนั้น เป็นหลักฐานที่เขียนด้วยอักษรมองโกเลียกับอักษรพักปาส์ อักษรจีน อักษรอาหรับ และอักษรทางตะวันตกอื่นๆ ภาษามองโกลยุคกลางเริ่มปรากฏในพุทธศตวรรษที่ 18-20 เอกสารที่เขียนด้วยอักษรมองโกเลีย มีลักษณะบางอย่างที่แตกต่างไป บางครั้งแยกเป็นภาษามองโกลก่อนคลาสสิก ยุคถัดมาคือภาษามองโกลคลาสสิกซึ่งอยู่ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 22-24 ซึ่งมีการจัดมาตรฐานเกี่ยวกับการสะกดคำและการเรียงประโยค ซึ่งต่อมาได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของภาษามองโกลสมัยใหม่
อ้างอิงแก้ไข
- Andrews, Peter A. (1999). Felt tents and pavilions: the nomadic tradition and its interaction with princely tentage, Volume 1. Melisende. ISBN 1-901764-03-6.
{{cite book}}:|ref=harvไม่ถูกต้อง (help) - Janhunen, Juha, บ.ก. (2003). The Mongolic languages. Routledge Language Family Series. London: Routledge. ISBN 0-7007-1133-3.
- Janhunen, Juha (2003a). "Proto-Mongolic". ใน Janhunen, J. (บ.ก.). pp. 1–29.
{{cite book}}:|ref=harvไม่ถูกต้อง (help);|title=ไม่มีหรือว่างเปล่า (help) - Janhunen, Juha (2003b). "Para-Mongolic". ใน Janhunen, J. (บ.ก.). pp. 391–402.
{{cite book}}:|ref=harvไม่ถูกต้อง (help);|title=ไม่มีหรือว่างเปล่า (help) - Rybatzki, Volker (2003). "Middle Mongol". ใน Janhunen, J. (บ.ก.). pp. 47–82.
{{cite book}}:|ref=harvไม่ถูกต้อง (help);|title=ไม่มีหรือว่างเปล่า (help)
- Janhunen, Juha (2003a). "Proto-Mongolic". ใน Janhunen, J. (บ.ก.). pp. 1–29.
- Janhunen, Juha (2006). "Mongolic languages". ใน Brown, K. (บ.ก.). The encyclopedia of language & linguistics. Amsterdam: Elsevier. pp. 231–234.
{{cite book}}:|ref=harvไม่ถูกต้อง (help) - Luvsanvandan, Š. (1959). "Mongol hel ajalguuny učir". Mongolyn sudlal. 1.
{{cite journal}}:|ref=harvไม่ถูกต้อง (help) - Nugteren, Hans (2011). Mongolic Phonology and the Qinghai-Gansu Languages (Ph.D.). Netherlands Graduate School of Linguistics / Landelijke - LOT.
{{cite thesis}}:|ref=harvไม่ถูกต้อง (help) - Poppe, Nicholas (1964) [1954]. Grammar of Written Mongolian. Wiesbaden: Harrassowitz.
{{cite book}}:|ref=harvไม่ถูกต้อง (help) - Sechenbaatar, Borjigin (2003). The Chakhar dialect of Mongol – A morphological description. Helsinki: Finno-Ugrian society.
- [Sechenbaatar] Sečenbaγatur, Qasgerel, Tuyaγ-a, B. ǰirannige, U Ying ǰe. (2005). Mongγul kelen-ü nutuγ-un ayalγun-u sinǰilel-ün uduridqal. Kökeqota: ÖMAKQ.
- Starostin, Sergei A.; Dybo, Anna V.; Mudrak, Oleg A. (2003). Etymological Dictionary of the Altaic Languages. Leiden: Brill.
{{cite encyclopedia}}:|ref=harvไม่ถูกต้อง (help);|title=ไม่มีหรือว่างเปล่า (help) - Svantesson, Jan-Olof; Tsendina, Anna; Karlsson, Anastasia; Franzén, Vivan (2005). The Phonology of Mongolian. New York: Oxford University Press.
{{cite book}}:|ref=harvไม่ถูกต้อง (help) - Vovin, Alexander (2005). "The end of the Altaic controversy (review of Starostin et al. 2003)". Central Asiatic Journal. 49 (1): 71–132.
{{cite journal}}:|ref=harvไม่ถูกต้อง (help)
