ดอคูเมนทา

ดอคูเมนทา (เยอรมัน: documenta) เป็นงานแสดงศิลปะสมัยใหม่และศิลปะร่วมสมัยที่สำคัญที่สุดงานหนึ่งของโลก ซึ่งในปัจจุบันจัดขึ้นทุก ๆ ห้าปี ที่เมืองคัสเซิล ประเทศเยอรมนี งานแสดงนี้ก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1955 โดย Arnold Bode ซึ่งเป็นศิลปิน อาจารย์ และผู้ดูแลพิพิธภัณฑ์ โดยเป็นส่วนหนึ่งของ Bundesgartenschau (งานแสดงพืชสวนสหพันธ์) ซึ่งจัดขึ้นที่คัสเซิลในตอนนั้น งาน documenta ครั้งแรกนั้นถือว่าประสบความสำเร็จ ผิดจากความคาดหมายส่วนใหญ่ เนื่องจากมันแสดงผลงานจากศิลปินซึ่งนับว่ามีอิทธิพลอย่างยิ่งอยู่แล้วในขณะนั้นต่อศิลปะสมัยใหม่ เช่น ปีกัสโซ หรือ วาสสิลี่ คานดินสกี้. งาน documenta ในช่วงหลังจัดแสดงผลงานศิลปะจากทุกทวีป - อย่างไรก็ตาม ส่วนใหญ่แล้วจะเป็นงานสร้างสรรค์ขึ้นมาเฉพาะสถานที่ (ศิลปะเฉพาะที่)

จากงาน documenta 6

งานศิลปะ Die Fremden (คนแปลกหน้า) โดย Thomas Schütte ใน DOCUMENTA IX ค.ศ. 1992

ชื่อ documenta นั้นโดยปกติจะใช้ตัวพิมพ์เล็กทั้งหมด และมักจะย่อเหลือแค่ "d" (เช่น "d 12") และบางครั้งก็อาจจะเรียกงานนี้ว่า "พิพิธภัณฑ์ร้อยวัน" จากระยะเวลาแสดงงาน

documenta นั้นเป็นที่รับรู้กันว่าเป็นงานแสดงศิลปะที่สำคัญที่สุดของโลกงานหนึ่ง

documenta X

จัดเมื่อ ค.ศ. 1997 ผู้อำนวยการศิลปะคือ Catherine David ชาวฝรั่งเศส เป็นผู้ำอำนวยการศิลปะหญิงคนแรกของ documenta แนวความคิดในการจัดงานคือ "วิกฤตการเผชิญหน้าที่สำคัญกับยุคปัจจุบัน" (critical confrontation with present)

Documenta11

จัดเมื่อ ค.ศ. 2002 ผู้อำนวยการศิลปะคือ Okwui Enwezor ชาวไนจีเรียที่เกิดและเติบโตในประเทศดังกล่าว เป็นครั้งแรกที่มีผู้อำนวยการศิลปะที่ไม่ใช่ชาวยุโรป

documenta 12

งาน documenta ครั้งที่ 12 เริ่มวันที่ 12 มิถุนายน พ.ศ. 2550 โดยมีแก่นนำ (เยอรมัน: Leitmotiv) 3 หัวข้อ คือ

• หรือความเป็นสมัยใหม่คือความล้าสมัยของเรา ? (เยอรมัน: Ist die Moderne unsere Antike?)
• อะไรคือชีวิตที่เปลือยเปล่า ? (Was ist das bloße Leben?)
• จะต้องทำอะไรอีก ? (Was tun?)

งานของไทยใน document 12

งานครั้งที่ 12 นี้ ทาง documenta ได้ร่วมมือกับสื่อมวลชนทางเลือกของไทย (มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน, โอเพ่น, ประชาไท, ฟ้าเดียวกัน, Budpage, และ Questionmark) จัดทำนิตยสารเฉพาะกิจ ในชื่อ Bangkok Documenta No. 1 มีเนื้อหาเกี่ยวกับการเคลื่อนไหวและความเป็นไปของสถานการณ์ประชาธิปไตยในปัจจุบัน ซึ่งมีทั้งบทความจากประเทศไทยและทั่วโลก คัดเลือกโดยภัณฑารักษ์ Keiko Sei ชาวญี่ปุ่น จัดพิมพ์เป็นภาษาไทยโดยสำนักพิมพ์ openbooks

ในส่วนของงานจัดแสดง ศิลปินสาครินทร์ เครืออ่อน จากภาควิชาศิลปไทย มหาวิทยาลัยศิลปากร จะปลูกข้าวแบบขั้นบันไดหน้าปราสาท Wilhelmshöhe โดยได้เดินทางไปทำงานล่วงหน้าถึง 2 เดือน และได้ปลูกต้นกล้าทั้งหมดเสร็จในวันที่ 15 มิถุนายน ก่อนวันเริ่มงานเพียงวันเดียว โดยคะเนว่าข้าวจะเริ่มออกรวงในเดือนกันยายน ซึ่งเป็นเดือนสุดท้ายของงานแสดง โดยในการปลูกนี้ ได้มีอาสาสมัครทั้งชาวเยอรมันและชาวไทย ร่วมกันลงแขก โดยมีนักวิชาการเกษตรชาวเยอรมนี และกลุ่มหญิงไทยที่อาศัยอยู่ที่นั่นกลุ่มหนึ่งซึ่งยังไม่ลืมวิชาการทำนาคอยดูแลให้อย่างใกล้ชิด

การปลูกข้าวนี้ ทีมงานจากเมืองไทย ซึ่งหนึ่งในนั้นคือชาวนาจริง ๆ ได้หลีกเลี่ยงที่จะใช้เครื่องจักรให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ ที่เพาะปลูกดังกล่าวจะเป็นที่นาข้าวแบบขั้นบันไดแห่งแรกที่ใหญ่ที่สุดในประเทศเยอรมนี “สิ่งที่น่าสนใจของศิลปะโครงการปลูกข้าว แสดงให้เห็นถึงความแตกต่างกันระหว่างการร่วมมือกันในการทำงานกับการแบ่งงานกันทำในสังคมสมัยใหม่ ความแตกต่างของภูมิปัญญาชาวบ้านกับความรู้ของผู้เชี่ยวชาญทางวิชาการ และความแตกต่างกันของการปลูกพืชกับพื้นที่สวนสาธารณะที่ได้รับการดูแล” ผู้จัดงาน documenta กล่าว

รายชื่องานแสดง documenta

ชื่องาน	ค.ศ.	ช่วงเวลา	ผู้อำนวยการศิลปะ	ศิลปิน	ชิ้นงาน	ผู้ชม
documenta	1955	16 ก.ค. - ก.ย.	Arnold Bode	148	670	130,000
documenta II	1959	11 ก.ค. - 11 ต.ค.	Arnold Bode, Werner Haftmann	392	1770	134,000
documenta III	1964	27 มิ.ย. - 5 ต.ค.	Arnold Bode, Werner Haftmann	280	1450	200,000
4. documenta	1968	27 มิ.ย. - 6 ต.ค.	คณะที่ปรึกษา documenta-Rat 24 คน	150	1000	220,000
documenta 5	1972	30 มิ.ย. - 8 ต.ค.	Harald Szeemann	218	820	228,621
documenta 6	1977	24 มิ.ย. - 2 ต.ค.	Manfred Schneckenburger	622	2700	343,410
documenta 7	1982	19 มิ.ย. - 28 ก.ย.	Rudi Fuchs	182	1000	378,691
documenta 8	1987	12 มิ.ย. - 20 ก.ย.	Manfred Schneckenburger	150	600	474,417
DOCUMENTA IX	1992	13 มิ.ย. - 20 ก.ย.	Jan Hoet	189	1000	603,456
documenta X	1997	21 มิ.ย. - 28 ก.ย.	Catherine David	120	700	628,776
Documenta11	2002	8 มิ.ย. - 15 ก.ย.	Okwui Enwezor	118	450	650,924
documenta 12	2007	16 มิ.ย. - 23 ก.ย.	Roger-Martin Buergel

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของ documenta (เยอรมัน)
  • เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของ documenta 12 (เยอรมัน) (อังกฤษ)
  • เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของ Documenta11 (เยอรมัน) (อังกฤษ)
  • เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของ documenta X (เยอรมัน)
• เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของ documenta-Archivs (หอจดหมายเหตุ documenta) (เยอรมัน)
• จดหมายเหตุ documenta X (อังกฤษ) โดย Universes in Universe
• MuseumZeitraum Leipzig (อังกฤษ) — อภิปรายแก่นนำ (leitmotiv) ของ documenta 12
• จาก ศิลปะเสื่อมทรามสู่เกียรติยศ Documenta, สมเกียรติ ตั้งนโม, ตีพิมพ์ในเว็บไซต์มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน, 15 มิถุนายน พ.ศ. 2545
• แนวโน้มศิลปะกระแสหลักที่กำลังเปลี่ยน Documenta 11, สมเกียรติ ตั้งนโม, ตีพิมพ์ในเว็บไซต์มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน, 30 มิถุนายน พ.ศ. 2545
• Documenta 12 อีกสองปีข้างหน้ากับโอลิมปิกศิลปะ, สมเกียรติ ตั้งนโม, ตีพิมพ์ในเว็บไซต์มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน, 28 ตุลาคม พ.ศ. 2548 (บทความเดียวกันที่เว็บไซต์คณะวิจิตรศิลป์ มช.)
• City Panorama (เยอรมัน) — ภาพพานอรามาของ Documenta Hall