ตัวแบบโอเพนซอร์ซ
ตัวแบบโอเพนซอร์ซ (อังกฤษ: open-source model) เป็นตัวแบบการพัฒนาซอฟต์แวร์แบบกระจายอำนาจที่สนับสนุนให้มีการร่วมมือกันอย่างเสรี[1][2] หลักของการพัฒนาซอฟต์แวร์โอเพนซอร์ซคือการผลิตแบบเสมอกัน (peer production) โดยมหาชนสามารถเข้าถึงผลิตผล เช่น ซอร์ซโค้ด พิมพ์เขียว และเอกสารกำกับโปรแกรมได้อย่างเสรี การเคลื่อนไหวเกี่ยวกับโอเพนซอร์ซทางด้านซอฟต์แวร์เริ่มโดยเป็นการตอบโต้ข้อจำกัดของโค้ดจำกัดสิทธิ ตัวแบบถูกใช้สำหรับโครงการ เช่น ใน open-source appropriate technology[3] และการคิดค้นยาแบบโอเพนซอร์ซ[4][5]
โอเพนซอร์ซส่งเสริมการเข้าถึงอย่างเสรีผ่านโอเพนซอร์ซหรือสัญญาอนุญาตเสรีต่อการออกแบบหรือพิมพ์เขียวของผลิตผล รวมถึงการแจกจ่ายการออกแบบหรือพิมพ์เขียวนั้นอย่างสากล[6][7] ก่อนคำว่า โอเพนซอร์ซ จะถูกใช้อย่างแพร่หลาย ผู้พัฒนาและผู้ผลิตใช้คำศัพท์อื่น ทว่าคำว่า โอเพนซอร์ซ ได้รับความนิยมหลังอินเทอร์เน็ตเริ่มแพร่หลาย[8] การเคลื่อนไหวซอร์ฟแวร์โอเพนซอร์ซเริ่มขึ้นเพื่อสร้างความชัดเจนด้านลิขสิทธิ์ การจดใบอนุญาต โดเมน และประเด็นเกี่ยวกับผู้บริโภค
กล่าวคือโอเพนซอร์ซหมายถึงโปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่มีซอร์ซโค้ดซึ่งเข้าถึงได้โดยสาธารณะเพื่อใช้หรือเปลี่ยนแปลงจากต้นฉบับ โค้ดโอเพนซอร์ซสร้างมาเพื่อให้นักเขียนโปรแกรมสามารถร่วมมือกันพัฒนาซอร์ซโค้ดและแบ่งปันการเปลี่ยนแปลงกับชุมชน โค้ดถูกเผยแพร่ภายใต้เงื่อนไขของสัญญาอนุญาตซอฟต์แวร์ คนอื่นสามารถดาวน์โหลด ปลับเปลี่ยน และเผยแพร่รุ่นอื่นกลับไปยังชุมชนตามแต่เงื่อนไขของสัญญาอนุญาต
การเคลื่อนไหวเกี่ยวกับโอเพนซอร์ซ ยังจุดประกายให้งานวิจัยด้านเทคโนโลยีชีวภาพมีความโปร่งใสและเสรีภาพมากขึ้น ตัวอย่างเช่น CAMBIA[9] แม้กระทั่งวิธีวิทยาทางงานวิจัยเองก็สามารถได้ประโยชน์จากการประยุกต์ใช้หลักการโอเพนซอร์ซ[10]
ซอฟต์แวร์โอเพนซอร์ซ แก้ไข
ซอฟต์แวร์โอเพนซอร์ซ เริ่มต้นจากการเคลื่อนไหวภายใต้ชื่อซอฟต์แวร์เสรี (free software) ในช่วง พ.ศ. 2526 จนกระทั่งในปี 2531 คำว่าซอฟต์แวร์โอเพนซอร์ซได้ถูกนำมาใช้แทนคำว่า "ฟรี" เพื่อให้ง่ายต่อการเข้าใจและให้ความรู้สึกสบายใจต่อทั้งผู้ใช้และผู้พัฒนา รวมถึงคำว่า ฟรี ในลักษณะของคำว่าเสรีนอกเหนือจากคำว่าฟรีในลักษณะไม่เสียค่าใช้จ่าย[11] ผู้ใช้งานรวมถึงผู้พัฒนาสามารถนำซอฟต์แวร์มาใช้งาน แก้ไข แจกจ่าย โดยสามารถนำมาปรับปรุงทั้งในลักษณะส่วนตัว หรือในหน่วยงานเอกชนได้ ซอฟต์แวร์โอเพนซอร์ซอนุญาตให้ทุกคนสามารถนำซอฟต์แวร์ไปพัฒนา รวมถึงวางขายและทำการตลาด ซอฟต์แวร์โอเพนซอร์ซที่เป็นที่รู้จักกันดีได้แก่ เพิร์ล, ไฟร์ฟอกซ์, ลินุกซ์, อะแพชี เว็บเซิร์ฟเวอร์ ลักษณะเงื่อนไขทางลิขสิทธิ์ที่นิยมได้ สัญญาอนุญาตสาธารณะทั่วไปของกนู (จีพีแอล) และ สัญญาอนุญาตแจกจ่ายซอฟต์แวร์ของเบิร์กลีย์ (บีเอสดี) จากรายงานของกลุ่มสแตนดิชประมาณการประหยัดงบประมาณจากการใช้งานซอฟต์แวร์โอเพนซอร์ซได้ 6 หมื่นล้านเหรียญสหรัฐต่อปี[12]
อ้างอิง แก้ไข
- ↑ Levine, Sheen S., & Prietula, M. J. (2013). Open Collaboration for Innovation: Principles and Performance. Organization Science, doi:10.1287/orsc.2013.0872
- ↑ Raymond, Eric S. (2001). The cathedral and the bazaar: musings on Linux and Open Source by an accidental revolutionary. OReilly. ISBN 978-0-596-00108-7.[ต้องการเลขหน้า]
- ↑ "The Case for Open Source Appropriate Technology". Environment, Development and Sustainability. 14: 425–431. 2012. doi:10.1007/s10668-012-9337-9.
- ↑ "Science 2.0 is here as CSIR resorts to open-source drug research for TB" Business Standard, 1 March 2009
- ↑ "Open Source Drug Discovery for Malaria Consortium
- ↑ Lakhani, K.R.; von Hippel, E. (June 2003). "How Open Source Software Works: Free User to User Assistance". Research Policy. 32 (6): 923–943. doi:10.1016/S0048-7333(02)00095-1.
- ↑ Gerber, A.; Molefo, O.; Van der Merwe, A. (2010). "Documenting open-source migration processes for re-use". ใน Kotze, P.; Gerber, A.; van der Merwe, A.; และคณะ (บ.ก.). Proceedings of the SAICSIT 2010 Conference — Fountains of Computing Research. ACM Press. pp. 75–85. doi:10.1145/1899503.1899512. ISBN 978-1-60558-950-3.
- ↑ Weber 2004[ต้องการเลขหน้า]
- ↑ "'Open-Source Practices for Biotechnology' — Cambia — Enabling Innovation". Cambia. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-11-01. สืบค้นเมื่อ 2012-10-25.
- ↑ Pearce, Joshua M. (1 August 2012). "Open Source Research in Sustainability". Sustainability: the Journal of Record. 5 (4): 238–243. doi:10.1089/sus.2012.9944.
- ↑ ""Frequently Asked Questions". Open Source Initiative". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2006-04-23. สืบค้นเมื่อ 2006-04-23.
- ↑ Standish Newsroom - Open Source. เก็บถาวร 2012-01-18 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Press release. 2008-04-16