สารยับยั้งเอซีอี

เอซีอี อินฮิบิเตอร์ (อังกฤษ: ACE inhibitors) หรือ ตัวยับยั้ง แองจิโอเทนซิน-คอนเวอร์ติง เอนไซม์ (Angiotensin-Converting Enzyme) เป็นกลุ่ม ยา ที่ใช้รักษาอาการเบื้องต้นใน โรคความดันโลหิตสูง (hypertension) และ หัวใจล้มเหลวแบบเลือดคั่ง (congestive heart failure) โดยจะเป็นยาเลือกใช้อันดับแรก

Angiotensin-converting-enzyme inhibitor
ระดับชั้นของยา
Captopril, the first synthetic ACE inhibitor
Class identifiers
ใช้ใน	Hypertension
ATC code	C09A
Biological target	Angiotensin-converting enzyme
Clinical data
Drugs.com	Drug Classes
Consumer Reports	Best Buy Drugs
WebMD	MedicineNet  RxList
External links
MeSH	D000806
In Wikidata

การใช้ทางคลินิก

ข้อบ่งใช้ของ เอซีอี อินฮิบิเตอร์ คือ:

• ป้องกันความผิดปกติของ ระบบหัวใจและหลอดเลือด (cardiovascular)
• หัวใจล้มเหลวแบบเลือดคั่ง (Congestive heart failure)
• โรคความดันโลหิตสูง (Hypertension)
• ห้องล่างของหัวใจ (ventricle) ซ้ายทำงานผิดปกติ
• ป้องกัน โรคไต (nephropathy) ในผู้ป่วย โรคเบาหวาน (diabetes mellitus)

ในข้อบ่งใช้ต่างๆ เหล่านี้ เอซีอี อินฮิบิเตอร์ จะเป็นยากลุ่มแรกที่ถูกเลือกใช้ก่อนยากลุ่มอื่นๆ และแสดงผลการรักษาที่เหนือกว่าในการลดอัตราการป่วย (morbidity) และ การตาย (mortality)

• เอซีอี อินฮิบิเตอร์ ถูกใช้บ่อยครั้งร่วมกับ ยาขับปัสสาวะ (diuretic) เพื่อการควบคุม โรคความดันโลหิตสูงโดยเฉพาะการใช้ เอซีอี อินฮิบิเตอร์ ได้ผลไม่เพียงพอ ยาขับปัสสาวะที่ใช้คือ ไทอะไซด์ (thiazide)
• ในโรคหัวใจล้มเหลวเรื้อรังจะนิยมใช้ เอซีอี อินฮิบิเตอร์ ร่วมกับ ยาขับปัสสาวะ ฟูโรซีไมด์ (furosemide) จะทำให้สามารถควบคุมอาการได้ดีขึ้น
• ด้วยประสิทธิภาพที่เพิ่มขึ้นของยาทั้งสองชนิดนี้เมื่อใช้ร่วมกัน ในท้องตลาดจึงมีตำรับยา เอซีอี อินฮิบิเตอร์ และ ไทอะไซด์ในรูปของไฮโดรคลอโรไทอะไซด์ (hydrochlorothiazide) อยู่ในเม็ดเดียวกันเพื่อความสะดวกในการใช้ยาของคนไข้

กลไกการออกฤทธิ์

ตัวยาทำงานโดยการปรับแต่งระบบ RAAS (renin-angiotensin system หรือ renin-angiotensin-aldosterone) โดยการยับยั้ง แองจิโอเทนซิน-คอนเวอร์ติง เอนไซม์ เป็นผลให้เกิดการหยุดการเปลี่ยน แองจิโอเทนซิน 1 (angiotensin I) ไปเป็น แองจิโอเทนซิน 2 (angiotensin II) ในขณะเดียวกัน เอซีอี อินฮิบิเตอร์ ก็มีผลลดการสลายตัวของ แบรดีไคนิน (bradykinin) สรุป เอซีอี อินฮิบิเตอร์ ทำให้ความดันโลหิตต่ำได้โดย

1. ลดการผลิตสารที่ทำให้เส้นเลือดหดตัว แองจิโอเทนซิน 2 และ
2. ลดการสลายตัวของสารที่ทำให้เส้นเลือดขยายตัว แบรดีไคนิน

ผลของ เอซีอี อินฮิบิเตอร์

เอซีอี อินฮิบิเตอร์ มีผล

1. ลดความต้านทานของ ระบบหลอดเลือดแดง (arteriole)
2. เพิ่มความจุของระบบหลอดเลือดดำ (venous capacitance)
3. เพิ่ม คาร์ดิแอก อาวต์พุต (cardiac output) และ คาร์ดิแอก อินเดกซ์ (cardiac index) สโตรก เวิอร์ค (stroke work) และ สโตรก โวรุม (stroke volume)
4. ลดความต้านทานของเส้นเลือดเลี้ยงไต (renovascular resistance) และนำไปสู่การเพิ่ม นาตริยูรีสิส (natriuresis คือการขับถ่าย โซเดียม ใน ปัสสาวะ)
5. ในทาง ระบาดวิทยา (Epidemiology) และการศึกษาทางคลินิกพบว่า เอซีอี อินฮิบิเตอร์ ช่วยลดความรุนแรงของโรคไตที่เกิดจากเบาหวานหรือเบาจืด (diabetic nephropathy) ซึ่งผลจากประสิทธิภาพของยาจึงนิยมใช้ เอซีอี อินฮิบิเตอร์ ป้องกันโรคไตวายจากเบาหวานหรือเบาจืดด้วย

ผลข้างเคียงของยา (Adverse effects)

ผลข้างเคียงของยา เอซีอี อินฮิบิเตอร์ มีดังนี้

1. ความดันต่ำ (hypotension)
2. ไอ (cough)
3. ภาวะโปตัสเซียมในเลือดสูง (hyperkalaemia)
4. ปวดศีรษะ (headache)
5. วิงเวียนศีรษะ (dizziness)
6. เมื่อยล้า (fatigue)
7. คลื่นเหียน (nausea)
8. มีผลต่อไต (renal impairment)

สำหรับผลข้างเคียงที่ทำให้เกิดอาการไอ เชื่อว่าเป็นผลจากการที่ เอซีอี อินฮิบิเตอร์ มีฤทธิ์เพิ่ม แบรดีไคนิน และคนไข้จะถูกแนะนำให้ไปใช้ยาในกลุ่มแองจิโอเทนซิน 2 รีเซพเตอร์ แอนตาโกนีสต์ (angiotensin II receptor antagonist) แทน

ผื่นคันและการรับรสผิดปกติพบไม่บ่อยนักในผู้ใช้ยา เอซีอี อินฮิบิเตอร์ แต่ก็มีบ้างสำหรับผู้ใช้ แคปโตพริล (captopril) เนื่องจากว่าตัวยามีโครงสร้างโมเลกุนบางส่วนที่เป็น ซัลฟ์ไฮดริล (sulfhydryl) แพทย์จึงลดปริมาณยาให้น้อยลง

ตัวอย่างยาในกลุ่ม เอซีอี อินฮิบิเตอร์

เอซีอี อินฮิบิเตอร์ สามารถแบ่งออกได้เป็น 3 กลุ่ม ตามโครงสร้างโมเลกุลของมันดังนี้:

เอซีอี อินฮิบิเตอร์ ที่มี ซัลฟ์ไฮดริล (sulfhydryl)

• แคปโตพริล (Captopril-Capoten®) , เอซีอี อินฮิบิเตอร์ ตัวแรก

เอซีอี อินฮิบิเตอร์ ที่มี ไดคาร์บอกซิเลต (Dicarboxylate)

เอซีอี อินฮิบิเตอร์ กลุ่มใหญ่ประกอบด้วย:

• อีนาลาพริล (Enalapril-Vasotec®/Renitec®)
• รามิพริล (Ramipril-Altace®/Tritace?/Ramace®)
• ควินาพริล (Quinapril-Accupril®)
• เพอรินโดพริล (Perindopril-Coversyl®)
• ลิซิโนพริล (Lisinopril-Lisodur®/Prinivil®/Zestril®)

เอซีอี อินฮิบิเตอร์ ที่มี ฟอสโฟเนต (Phosphonate)

• โฟซิโนพริล (Fosinopril-Monopril®) , มีตัวเดียว

การเกิดตามธรรมชาติ

คาโซคินิน (Casokinin) และ แลคโตคินิน (lactokinin) เป็นสารที่สะลายตัวจาก คาซีอิน (casein) และ หางนม (whey) ซึ่งจะเกิดตามธรรมชาติหลังจากกินผลิตภัณฑ์นมโดยเฉพาะอย่างยิ่งนมเปรี้ยว ส่วนหลักการควบคุมความดันโลหิต ของตัวยายังไม่เป็นที่เข้าใจแน่ชัด

ข้อมูลเปรียบเทียบ (Comparative information)

เมื่อเปรียบเทียบกันระหว่าง เอซีอี อินฮิบิเตอร์ ทั้งหมดจะมีประสิทธิภาพในการลดความดันใกล้เคียงกันเมื่อได้รับยาในปริมาณที่เท่ากัน แต่มีความแตกต่างกันตรงที่ แคปโตพริล ซึ่งเป็น เอซีอี อินฮิบิเตอร์ ตัวแรกที่มีช่วงเวลาออกฤทธิ์ที่สั้นและมีผลข้างเคียงมากที่สุด

จากการศึกษาทางคลินิกมากมายพบว่า เอซีอี อินฮิบิเตอร์ ช่วยลดอัตราการตายจากโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด (myocardial infarct) และป้องกันการเกิดภาวะหัวใจล้มเหลวได้มาก

ข้อห้ามใช้ และ ข้อควรระวัง

เอซีอี อินฮิบิเตอร์ มีข้อห้ามใช้ในคนไข้ดังนี้:

• เคยมีอาการหัวใจบวมน้ำ (angioedema) ร่วมกับการรักษาด้วย เอซีอี อินฮิบิเตอร์ มาก่อน
• รีนัล อาร์เทอรี่ สเตโนสิส (Renal artery stenosis-bilateral, or unilateral with a solitary functioning kidney)

เอซีอี อินฮิบิเตอร์ ควรระมัดระวังเป็นพิเศษในคนไข้ดังนี้:

• การทำงานของไตบกพร่อง (Impaired renal function)
• เอออร์ติก วาล์ว สเตโนสิส (Aortic valve stenosis หรือ cardiac outflow obstruction)
• ไฮโปโวลาอีเมีย (Hypovolaemia) หรือ การขาดน้ำ (dehydration)
• การฟอกเลือด (Haemodialysis) ด้วย high flux polyacrylonitrile membranes

การให้ โพแทสเซียม เสริมควรทำอย่างระมัดระวังและอยู่ในการดูแลของแพทย์ เนื่องจาก เอซีอี อินฮิบิเตอร์ มีฤทธิ์ทำให้เกิดภาวะโพแทสเซียมในเลือดสูง (hyperkalemia) ด้วย

แองจิโอเทนซิน 2 รีเซพเตอร์ แอนตาโกนีสต์

เอซีอี อินฮิบิเตอร์ มีคุณสมบัติทั่วไปคล้ายกับยาในกลุ่มอื่นของ ยาในระบบหัวใจและหลอดเลือด ที่ชื่อว่า แองจิโอเทนซิน 2 รีเซพเตอร์ แอนตาโกนีสต์ซึ่งจะถูกเลือกใช้ในกรณีที่คนไข้มีผลข้างเคียงในระดับอันตรายจากการใช้ เอซีอี อินฮิบิเตอร์

อ้างอิง

• FitzGerald RJ, Murray BA, Walsh DJ. Hypotensive peptides from milk proteins. J Nutr 2004;134:980S-8S. PMID 15051858.
• Molinaro G, Cugno M, Perez M, Lepage Y, Gervais N, Agostoni A, Adam A. Angiotensin-converting enzyme inhibitor-associated angioedema is characterized by a slower degradation of des-arginine (9) -bradykinin. J Pharmacol Exp Ther 2002;303:232-7. PMID 12235256.
• Rossi S (Ed.) (2004). Australian Medicines Handbook 2004. Adelaide: Australian Medicines Handbook. ISBN 0-9578521-4-2.
• Rossi S (Ed.) (2005). Australian Medicines Handbook 2005. Adelaide: Australian Medicines Handbook. ISBN 0-9578521-9-3.
• Thomas, M.C. (2000). Diuretics, ACE inhibitors and NSAIDs - the triple whammy. Med J Aust 172, 184-185.