เจ้าจอมมารดาจวน ในสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี
เจ้าจอมมารดาจวน หรือ เจ้าหญิงจวน [1][2] เป็นเจ้าจอมมารดาในสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช และเป็นท่านผู้หญิงในเจ้าพระยานครราชสีมา (ปิ่น ณ ราชสีมา)
| เจ้าจอมมารดาจวน ในสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี | |
|---|---|
| เจ้าจอมมารดา | |
| พระสวามี | สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช เจ้าพระยานครราชสีมา (ปิ่น ณ ราชสีมา) |
| พระบุตร | เจ้าพระยานครราชสีมา (ทองอินทร์ ณ ราชสีมา) |
| ราชวงศ์ | ธนบุรี |
| พระบิดา | เจ้าพระยานครศรีธรรมราช (หนู) |
| พระมารดา | หม่อมทองเหนี่ยว |
| ศาสนา | พุทธ |
พระประวัติ
แก้เจ้าจอมมารดาจวน หรือ เจ้าหญิงจวน เป็นพระธิดาในเจ้าพระยานครศรีธรรมราช (หนู) กับ หม่อมทองเหนี่ยว มีพระเชษฐภคินีและพระขนิษฐารวม 6 องค์ ได้แก่
- เจ้าหญิงชุ่ม ชายาในพระมหาอุปราช (พัฒน์) ซึ่งต่อมาได้เป็นเจ้าเมืองนครศรีธรรมราช [3]
- เจ้าหญิงฉิม หรือ เจ้าจอมมารดาฉิม ในสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช เป็นพระมารดาใน สมเด็จเจ้าฟ้าชายทัศพงศ์, สมเด็จเจ้าฟ้าชายทัศไภย, สมเด็จเจ้าฟ้าชายนเรนทรราชกุมาร และ สมเด็จเจ้าฟ้าหญิงปัญจปาปี
- เจ้าหญิงปราง หรือ เจ้าจอมมารดาปราง ในสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช เป็นพระมารดาของ เจ้าพระยานครศรีธรรมราช (น้อย ณ นคร)
- เจ้าหญิงจวน หรือ เจ้าจอมมารดาเจ้าหญิงจวน ในสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
- เจ้าหญิงสั้น ภริยาพระยาวิเศษสุนทร (นาค นกเล็ก)
- เจ้าหญิงนวล ชายาในพระมหาอุปราช (พัฒน์) แห่งนครศรีธรรมราช มีธิดา 2 องค์ ได้แก่
- เจ้าหญิงนุ้ยใหญ่ หรือ เจ้าจอมมารดานุ้ยใหญ่ ในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก เป็นมารดาใน สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาศักดิพลเสพ
- เจ้าหญิงนุ้ยเล็ก หรือ เจ้าจอมมารดานุ้ยเล็ก ในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท เป็นพระมารดาใน พระองค์เจ้าหญิงปัทมราช
ในปี พ.ศ. 2321 คราวที่เจ้านครเวียงจันทน์ได้ส่งกำลังมารุกรานอาณาเขตไทย สมัยพระวอพระตาหนีมาสร้างเมืองอุบลราชธานี สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ได้ทรงกรีฑาทัพไปปราบเมืองเวียงจันทน์ และทรงมอบหน้าที่สำคัญให้เจ้าพระยานครราชสีมา (ปิ่น ณ ราชสีมา) เป็นกองหน้า ซึ่งการสงครามปราบปรามเวียงจันทน์ครั้งนั้นได้รับชัยชนะ พร้อมกับได้อัญเชิญพระแก้วมรกตจากนครเวียงจันทน์มาประดิษฐานไว้ ณ กรุงธนบุรีด้วย และในการออกสงครามนั้นเอง ท่านผู้หญิงของเจ้าพระยานครราชสีมา (ปิ่น ณ ราชสีมา) ก็ได้ถึงแก่อนิจกรรมลง สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ทรงพระเมตตาและสงสารท่าน จึงพระราชทานเจ้าหญิงจวน น้องสาวของกรมบริจาภักดีศรีสุดารักษ์ พระราชธิดาเจ้าพระยานครศรีธรรมราช (หนู) ให้แก่ เจ้าพระยานครราชสีมา (ปิ่น ณ ราชสีมา) ซึ่งขณะนั้นกำลังทรงตั้งพระครรภ์ [4]
พระราชโอรส
แก้เจ้าจอมมารดาจวน มีพระราชโอรส 1 พระองค์ คือ
- เจ้าพระยานครราชสีมา (ทองอินทร์ ณ ราชสีมา) บุตรบุญธรรมในเจ้าพระยานครราชสีมา (ปิ่น ณ ราชสีมา) เป็นพระราชโอรสองค์สุดท้ายในสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช และเป็นแม่ทัพคนสำคัญของไทยในสงครามปราบกบฏเวียงจันทน์ และสงครามอานามสยามยุทธ
อ้างอิง
แก้- ↑ ธำรงศักดิ์ อายุวัฒนะ. ราชสกุลจักรีวงศ์ และราชสกุลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2544. 490 หน้า. ISBN 974-222-648-2
- ↑ เล็ก พงษ์สมัครไทย. พระญาติ ราชสกุลกรุงรัตนโกสินทร์. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์ข้าวฟ่าง, พ.ศ. 2549. 160 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-9687-35-3
- ↑ ตำนานเมืองนครศรีธรรมราช ประวัติศาสตร์ในสายหมอก เก็บถาวร 2012-12-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน โดย สุนทร ธานีรัตน์, มกราคม 2546
- ↑ "เจ้าจอมมารดาเจ้าหญิงจวน". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-10-09. สืบค้นเมื่อ 2017-07-16.