อจละ (สันสกฤต: अचल, "ไม่หวั่นไหว) หรือ อจลนาถ (अचलनाथ, "ท้าวผู้ไม่หวั่นไหว") หรือ อารยาจลนาถ (आर्याचलनाथ, "ท้าวผู้ไม่หวั่นไหวผู้ยิ่งใหญ่") เป็นโกรธวิฆนันตกะและธรรมปาลในศาสนาพุทธ ปรากฏเป็นหลักในวัชรยานกับพุทธแบบเอเชียตะวันออก[1]

อจละ
ประติมากรรมฟูโดเมียวโอ (Fudō Myōō) หรือ อจละ, ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 13 (ยุคคามากูระ), ประเทศญี่ปุ่น
สันสกฤต
  • अचल (Acala)
  • अचलनाथ (Acalanātha)
  • आर्याचलनाथ (Āryācalanātha)
  • अचलवज्र (Acalavajra)
  • चण्डरोषण (Caṇḍaroṣaṇa)
  • चण्डमहारोषण (Caṇḍamahāroṣaṇa)
  • महाचण्डरोषण (Mahācaṇḍaroṣaṇa)
จีน
ญี่ปุ่น
  • 不動明王 (Fudō Myōō)
  • 大日大聖不動明王 (Dainichi Daishō Fudō Myōō)
  • 不動尊 (Fudō-son)
  • 不動使者 (Fudō Shisha)
  • 不動如来使 (Fudō Nyoraishi)
  • 無動明王 Mudō Myōō)
  • 無動尊 (Mudō-son)
  • 聖無動尊 (Shō-Mudō-son)
  • お不動さん (O-Fudō-san)
  • お不動様 / お不動さま (O-Fudō-sama)
เกาหลี부동명왕 (Budong Myeongwang)
มองโกเลียХөдөлшгүй (Khödölshgüi)
ทิเบตམི་གཡོ་བ་ (Miyowa)
เวียดนามBất Động Minh Vương
ข้อมูล
นับถือในวัชรยาน, มหายาน, ชูงเกงโด
พระลักษณะวัชระ, บ่วง (บาศ), sword
icon สถานีย่อยพระพุทธศาสนา

ดั้งเดิมแล้ว อจละเป็นเทวดาองค์รองที่มีหน้าที่เป็นทูตหรือผู้ช่วยของพระไวโรจนพุทธะ ต่อมาอจละจึงกลายมาเป็นเทวดาที่มีจารีตบูชาตนเองในฐานะผู้กำจัดอุปสรรคหรือผู้ทำลายความชั่ว จนในที่สุดบางจารีตเชื่อว่าอจละเป็นปางโกรธ ดุร้าย ของพระไวโรจนพุทธะ, พระอักโษภยพุทธะ หรือ พระโพธิสัตว์มัญชุศรี ในคัมภีร์ยุคหลังยังปรากฏการเรียกอจละว่า จัณฑโรษณะ (चण्डरोषण; Caṇḍaroṣaṇa, "ผู้ดุร้ายรุนแรง") หรือ จัณฑมหาโรษณะ (चण्डमहारोषण; Caṇḍamahāroṣaṇa, "ผู้รุนแรงที่ดุร้าย") โดยสองนามหลังปรากฏมากในเนปาลและทิเบต[2][3][4]

ในพุทธแบบตะวันออกนิกายเจินเหยียนถือว่าอจละเป็นหนึ่งในวิทยราชทั้งห้าแห่งครรภโกษธาตุ อจละจึงมีสถานะที่สำคัญทั้งในครรภโกษธาตุมณฑลและวัชรธาตุมณฑล (มณฑลเรียวไก) ในพุทธแบบจีนเรียกอจละว่า ปู้ต้งหมิงหวัง (不動明王, "ราชาแห่งปัญญาผู้ไม่หวั่นไหว", คำแปลภาษาจีนจาก อจลวิทยราช[5]) ส่วนในญี่ปุ่นเรียกว่า ฟูโดเมียวโอ (Fudō Myōō) ซึ่งเป็นการออกเสียงแบบ องโยมิ จากชื่อในภาษาจีน[6]

อ้างอิง

แก้
  1. Murakami 1988, Jp. rel. dict., pp. 242–246
  2. Weston, David (2018). "The Bayer Collection — University of Glasgow" (PDF). The Bayer Collection. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2021-08-23. สืบค้นเมื่อ 2021-08-23.
  3. Donaldson, Thomas E. (2001). Iconography of the Buddhist Sculpture of Orissa: Text. Indira Gandhi National Centre for the Arts. pp. 219–221. ISBN 978-0-486-25575-0.
  4. Hugo Kreijger (1999). Kathmandu Valley painting: the Jucker collection. Shambhala. p. 123. ISBN 978-1-57062-454-4.
  5. Goble, Geoffrey C. (2019). Chinese Esoteric Buddhism: Amoghavajra, the Ruling Elite, and the Emergence of a Tradition (ภาษาอังกฤษ). Columbia University Press. p. 65. ISBN 978-0-231-55064-2.
  6. Fudō Myōō and Myō-ō, Encyclopædia Britannica