สถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำ (องค์การมหาชน)

สถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำ (อังกฤษ: Hydro - Informatics Institute) เป็นองค์การมหาชน จัดตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2547 ต่อมาในปี พ.ศ. 2552 จึงได้เปลี่ยนสถานะมาเป็นองค์การมหาชน ปัจจุบันมี นาย วิชัย อัศรัสกร เป็นประธานกรรมการ

สถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำ (องค์การมหาชน)

ภาพรวมหน่วยงาน
ก่อตั้ง	16 มกราคม พ.ศ. 2547
สำนักงานใหญ่	เลขที่ 901 ถนนงามวงศ์วาน แขวงลาดยาว เขตจตุจักร กรุงเทพมหานคร 10900
งบประมาณประจำปี	329.4583 ล้านบาท (พ.ศ. 2559)
ฝ่ายบริหารหน่วยงาน	ดร.สุทัศน์ วีสกุล, ผู้อำนวยการ ดร.รอยบุญ รัศมีเทศ, รองผู้อำนวยการ
ต้นสังกัด	รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม
เว็บไซต์	www.hii.or.th

ประวัติ

สถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำและการเกษตร จัดตั้งขึ้นโดยพระราชดำริใน พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ให้สถาบันเทคโนโลยีแมสซาชูเซตส์ (MIT) ร่วมกับสำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.) และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) ร่วมกันวางแผนพัฒนาแหล่งน้ำ เริ่มจากการพัฒนากลไกการรวบรวมข้อมูลและประสานงานระหว่างหน่วยงานต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง โดยให้หน่วยปฏิบัติการวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์สมรรถนะสูง ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) จัดตั้งโครงการระบบเครือข่ายเพื่อการจัดการทรัพยากรน้ำแห่งประเทศไทยขึ้นในปี พ.ศ. 2541 เพื่อดำเนินการเก็บรวบรวมข้อมูลทรัพยากรน้ำลุ่มน้ำเจ้าพระยาทั้งหมด จากหน่วยงานต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง แล้วสำเนากระจายข้อมูลนี้กลับไปให้หน่วยงานต่างๆ อีกครั้ง ให้ได้ใช้ข้อมูลร่วมกัน เกิดเป็นกลไกในการประสานงาน ประกอบการตัดสินใจ และดำเนินการได้

ในการวิจัยและพัฒนาระบบดังกล่าวเป็นผลให้เกิดความร่วมมือและพัฒนาบุคลากรด้านเทคโนโลยีสารสนเทศที่มีความสามารถในการพัฒนาระบบ สารสนเทศของหน่วยงาน นอกจากนี้หน่วยงานที่ร่วมดำเนินการได้พิจารณานำข้อมูลที่รวบรวมได้จากระบบเครือข่าย มาจัดรวบรวมเพื่อเปิดให้ ประชาชนเข้าถึง รับรู้ และศึกษาได้ อันจะเป็นฐานในการพัฒนาความร่วมมือภาคประชาชน ที่จะเข้ามามีส่วนร่วมในการดูแลรักษาทรัพยากรน้ำ และเป็นเครื่องมือในการดำเนินการขององค์กรลุ่มน้ำ ที่กำลังจะเกิดขึ้นได้ต่อไป

สำหรับด้านการเกษตร ได้มีการดำเนินงานโครงการระบบเครือข่ายสารสนเทศการเกษตร เพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการนำข้อมูลมาสนับสนุนการเรียนรู้ในการจัดการ และการผลิตด้านการเกษตร และการพัฒนาชุมชน โดยมีองค์ประกอบสองส่วนหลักที่จะเป็นจุดเริ่มในการพัฒนาการเรียนรู้ทั้งเกษตรกร และหน่วยราชการที่เกี่ยวข้อง คือ

1. ระบบข้อมูลที่เป็นความรู้ด้านการเกษตรการผลิต
2. ระบบข้อมูลความเสี่ยงด้านต่างๆ

ทั้ง 2 ระบบนี้จะมีระบบย่อยๆ ที่พัฒนาขึ้น ประกอบด้วย ระบบบัญชีข้อมูลทางด้านเกษตรและชุมชน (Agricultural Data Clearing House) ใช้เป็น กลไกในการค้นหา เข้าถึง และรวบรวมความรู้ต่างๆ ด้านการเกษตรและระบบเครือข่ายสารสนเทศภูมิศาสตร์ ที่ใช้เป็นฐานในการวิเคราะห์ความเสี่ยง

ในระยะที่ 2 ของการดำเนินงานจะได้นำข้อมูลหลักทั้ง 2 ส่วนนี้ไปให้ถึงเกษตรกรโดยเน้นการพัฒนาบุคลากรที่จะเป็นคนกลาง หรือสื่อกลาง ที่มีความรู้ความเข้าใจในการใช้ข้อมูล สื่อข้อมูลเหล่านี้ให้ถึงเกษตรกร บุคลากรกลุ่มนี้เรียกว่า Information Brokers เป็นบุคลากรที่อยู่ในชุมชน และจะมีส่วนร่วมในการสร้างกระบวนการเรียนรู้ร่วมกัน สำหรับในระยะสุดท้าย คือการส่งผ่านความรู้สู่ชุมชน หรือ Information Diffusion ทั้งนี้เพื่อ สร้างกระบวนการ คิด ทำ และแก้ปัญหาระดับชุมชน โดยชุมชน แต่อาศัยความรู้ ข้อมูลต่างๆ ด้านการเกษตร ที่บรรจุอยู่บนระบบเครือข่าย สารสนเทศการเกษตร

ปัจจุบัน สถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำและการเกษตร เป็นสถาบันวิจัยและพัฒนาขั้นสูง (Center for Advanced Study) มีการดำเนินงานต่อเนื่องของโครงการเครือข่ายเพื่อการจัดการทรัพยากรน้ำแห่งประเทศไทย และโครงการระบบเครือข่ายสารสนเทศการเกษตรมาโดยตลอด เพื่อนำเอาเทคโนโลยีสารสนเทศเข้ามาใช้ในการรวบรวมข้อมูลต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับทรัพยากรน้ำและการเกษตรดังนี้

1. ข้อมูลสถิติ
2. ข้อมูลนโยบายและ แผนการดำเนินงานจัดการทรัพยากรน้ำและการเกษตร
3. ข้อมูลเทคโนโลยีการผลิตทางการเกษตร
4. ข้อมูลองค์กรและหน่วยงานที่รับผิดชอบ เป็นต้น

โดยข้อมูลทั้งหมดเป็นกลไกสำคัญทำให้เกิดการประสานงานร่วมกันระหว่างหน่วยงานต่างๆ ในการจัดการทรัพยากรน้ำและการเกษตร รวมทั้งเกิดเป็นระบบสนับสนุนการตัดสินใจดำเนินงานหรือกำหนดแผนงานทรัพยากรน้ำและ การเกษตรของประเทศ

สถาบันฯ ได้เปลี่ยนสถานะเป็นองค์การมหาชนตั้งแต่ วันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2552 ตามราชกิจจานุเบกษา โดยใช้ชื่อว่า สถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำและการเกษตร (องค์การมหาชน) โดยมี ดร.รอยล จิตรดอน เป็นผู้อำนวยการสถาบันฯ คนแรก (หมดวาระการดำรงตำแหน่งเมื่อ 22 มิถุนายน 2560)

ต่อมาเพื่อให้สอดคล้องกับภารกิจด้านการพัฒนาระบบคลังข้อมูลน้ำและภูมิอากาศของสถาบันฯ และพระราชบัญญัติองค์การมหาชน (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2559 จึงได้มีการปรับปรุงพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยการจัดตั้งสถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำและการเกษตร (องค์การมหาชน) เป็น พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งสถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำ (องค์การมหาชน) พ.ศ. 2562 ขึ้น โดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 21 มีนาคม 2562 และมีผลใช้บังคับ ตั้งแต่วันที่ 22 มีนาคม 2562 ซึ่งตรงกับวันน้ำโลก ทำให้สถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำและการเกษตร (องค์การมหาชน) เปลี่ยนเป็น สถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำ (องค์การมหาชน) ใช้ชื่อย่อ สสน. และเปลี่ยนชื่อภาษาอังกฤษเป็น "Hydro - Informatics Institute (Public Organization)" ใช้ชื่อย่อว่า "HII" ตามพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งสารสนเทศทรัพยากรน้ำ (องค์การมหาชน) พ.ศ. 2562 โดยมี ดร.สุทัศน์ วีสกุล เป็นผู้อำนวยการสถาบันฯ คนปัจจุบัน

วัตถุประสงค์การจัดตั้ง

(1) รวบรวม เชื่อมโยง บูรณาการ และวิเคราะห์ข้อมูลน้ำและภูมิอากาศที่มีผลกระทบต่อน้ำจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อพัฒนาให้เป็นระบบคลังข้อมูลน้ำแห่งชาติ รวมทั้งให้บริการขัอมูล เพื่อสนับสนุนการพัฒนาและบริหารจัดการน้ำของประเทศ

(2) วิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรมด้านการจัดการสารสนเทศทรัพยากรน้ำและระบบบริหารจัดการน้ำ

(3) ส่งเสริมความร่วมมือทั้งในประเทศและต่างประเทศในการวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรมด้านการจัดการสารสนเทศทรัพยากรน้ำ

(4) นำเสนอและถ่ายทอดผลการวิจัยและพัฒนาเพื่อให้หน่วยงานต่าง ๆ นำไปใช้ประโยชน์ในการเพิ่มประสิทธิภาพการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำ และให้บริการถ่ายทอดเทคโนโลยีที่เป็นผลการวิจัย และพัฒนาของสถาบันให้ภาครัฐ ภาคเอกชน ชุมชน และประชาชน ทั้งในประเทศและต่างประเทศ นำไปใช้ประโยชน์ได้โดยสะดวกและเกิดประสิทธิผล โดยเรียกเก็บค่าธรรมเนียมหรือไม่ก็ได้

(5) ดำเนินการอื่นเพื่อพัฒนาระบบคลังข้อมูลน้ำแห่งชาติตามที่กฎหมายกำหนดหรือคณะรัฐมนตรีมอบหมาย

ตราสัญลักษณ์

ลักษณะเครื่องหมาย รูปสายน้ำสีน้ำเงินคาดผ่านเฉียงทำมุมสี่สิบห้าองศาบนใบไม้สีเขียว อยู่ในตำแหน่งกึ่งกลางของวงกลม มีตัวอักษร สสน ในตำแหน่งมุมล่างด้านขวา

องค์ประกอบของเครื่องหมาย

- สายน้ำ 3 สาย หมายถึง การสนับสนุนการพัฒนาและบริหารจัดการน้ำ

- ใบไม้ หมายถึง ความอุดมสมบูรณ์ มั่นคง ยั่งยืน

- วงกลม หมายถึง การบูรณาการ การรวบรวม เชื่อมโยงกัน

- สสน หมายถึง สถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำ (องค์การมหาชน) มีชื่อย่อว่า สสน.

- สีน้ำเงิน หมายถึง น้ำ

- สีเขียว หมายถึง ชีวิต

ความหมายของเครื่องหมาย

การบูรณาการ รวบรวม และเชื่อมโยงข้อมูลน้ำและภูมิอากาศจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อสนับสนุนการพัฒนาและบริหารจัดการน้ำของประเทศ ไปสู่ความอุดมสมบูรณ์ มั่นคง และยั่งยืน

แหล่งข้อมูลอื่น

• Thaiwater
• คลังข้อมูลน้ำและภูมิอากาศแห่งชาติ

อ้างอิง

3. พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งสถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำ (องค์การมหาชน) พ.ศ. 2562